Kramp bir ya da birden fazla kasın kişinin kontrolü dışında, ani bir şekilde kasılması durumunda oluşur. Gerçekleşen kasılmaya genellikle şiddetli bir ağrı da eşlik eder ve bu durum devam ettiği süre boyunca kişi krampın olduğu bölgeyi hareket ettirmekte zorlanır. Kramplar saniyeler içerisinde düzelebilir ya da düzelmesi birkaç dakikayı bulabilir. Kramp anındaki şiddetli ağrı kısa süre içerisinde etkisini yitirir ancak aynı bölgede birkaç saat boyunca hafif bir ağrı ve hassasiyet hissi devam edebilir.
Kramp Nedir?
Kramp vücuttaki birçok kası etkileyebilen bir durum olsa da baldır ve ayak kasları kramp şikayetinin en sık görüldüğü bölgeler arasında yer alır. Kramplar genelde zararsız, anlık ve kendiliğinden geçen kas kasılmalardır ancak kramp probleminin sürekli ve yoğun bir şekilde yaşanması halinde doktora görünmek gerekebilir. Kramp oluşumunu beslenme, egzersiz, yaş, genel sağlık durumu ve aktivite seviyesi ile ilgili faktörler tetikleyebilir. Bazı durumlarda ise kramp mevcut olan bir hastalığın belirtisi ya da kullanılan bir ilacın yan etkisi olarak da gözlemlenebilir.
Kramp Belirtileri Nelerdir?
Kramp anlık olarak gelişen bir durum olduğundan herhangi bir kas bölgesine kramp gireceğini önceden anlamak mümkün olmayabilir. Kramp girdiğinde kişi krampın oluştuğu bölgede aniden beliren, kontrol edemediği kasılma ve şiddetli ağrı hisseder. Kasılan bölgedeki kas düğümlenmiş gibi bir hissiyat verir ve krampın etkilediği alanı hareket ettirmek zorlaşır. Bazı durumlarda krampa kas seğirmeleri de eşlik edebilir.
Hangi Durumlarda Doktora Başvurmak Gerekir?
Kramp probleminin çok sık yaşanması, gece giren krampların şiddeti ve sıklığı ile uyku düzenine zarar vermesi, krampların basit esneme hareketleriyle geçmemesi ve on dakikadan uzun süre devam etmesi gibi durumlar çeşitli hastalıkların habercisi olabilir. Kramp şikayetine ek olarak bölgede kızarma, şişme, hissizlik veya yanma gibi belirtiler oluşması ya da kaslarda zayıflama hissedilmesi gibi durumlar da daha sağlık probleminin varlığına işaret edebilir. Bu tür durumlarla karşılaşıldığında sorunun altındaki sebeplerin araştırılabilmesi için doktora görünmek gerekir.
Kramp Neden Olur?
Kramp oluşumuna tam anlamıyla neyin sebep olduğu henüz net olarak bilinmese de krampın görülme ihtimalini kişinin yaşı, beslenme düzeni, hayat tarzı ve genel sağlık durumunun etkilediği düşünülmektedir. Sporcular, yaşlılar, çocuklar ve hamileler kramp yüksek risk grubunda bulunur. Kramplar aynı zamanda çeşitli hastalıklara bağlı olarak da gelişebilir. Aşağıda belirtilen durumlar kramp oluşma riskini artıran etkenler arasında yer alır:
- Yaşın ilerlemesine bağlı olarak kas kütlesinin azalması
- Yeterli miktarda su tüketilmemesi
- Magnezyum, kalsiyum ve potasyum minerallerinin eksikliği
- Stresli yaşam tarzı
- Ağır ve yoğun egzersizlerin çok sık yapılması
- Sıcak ve nemli havalarda yapılan egzersizler
- Belirli bir kasın egzersiz sırasında çok fazla zorlanması
- Duruş bozuklukları
- Uzun süre hareketsiz kalınması ya da ayakta durulması
- Topuklu ayakkabı giyilmesi
- Aşırı alkol tüketimi
- Bazı kolesterol ve tansiyon ilaçları
- Hamilelik
- Gastroenterit
- Kireçlenme
- Düztabanlık
- Diyabet
- Obezite
- Siyatik
- Kalp ve damar hastalıkları
- Siroz
- Tiroid problemleri
- Böbrek veya karaciğer yetmezliği
- Parkinson
- Sinir sistemi ile ilgili hastalıklar
- Kemoterapi
Kramp Nasıl Geçer?
Altında yatan bir sağlık sorunu varsa bu durumun tedavi edilmesi kramp probleminin ortadan kaybolmasını sağlayabilir. Herhangi bir ciddi sağlık sorununa bağlı olmayan kramplar genellikle kısa sürede kendiliğinden düzelir ancak krampın daha hızlı bir şekilde geçmesi için çeşitli basit yöntemler uygulanabilir. Kramp egzersiz gibi bir aktivite sırasında yaşandıysa aktiviteye hemen ara verilmesi gerekir. Krampın oluştuğu kası esnetmeye çalışmak ve bölgeye nazikçe masaj yapmak hissedilen rahatsızlığın azalmasına yardımcı olur.
En sık rastlanan kramplardan olan bacak kramplarında bacağı yavaşça yere basıp dizi biraz bükmek ya da bacağı düz bir şekilde uzatıp ayağı bilek bölgesinden yukarı doğru esnetmek de krampın daha çabuk geçmesini sağlayabilir. Kramp sırasında bölgeye sıcak kompres uygulamak ve ilk hissedilen şiddetli ağrı geçtikten sonra da soğuk kompres yapmak kramptan kaynaklanan olumsuz etkileri hafifletmeye destek olur. Kramp sonrasında kaslarda birkaç saat devam edebilen hafif ağrıları yatıştırmak için de bol su tüketmek ve sıcak bir duş almak rahatlamaya yardımcı olur.
Krampı Önlemek için Neler Yapılabilir?
Kramp genel olarak zararsız ve hızlıca kendiliğinden düzelen bir durum olsa da kramp sırasında şiddetli ağrı duyulması, kramptan dolayı egzersiz ve uyku düzeninin bozulması ve sürekli kramp girmesi endişesi hissedilmesi gibi problemler kişinin hayat kalitesini düşürebilir. Kişinin beslenme hayat tarzında yapabileceği aşağıdaki değişiklikler kramp girme riskini azaltmaya destek olur:
- Gün içerisinde yeterli miktarda su tüketilmesi
- Sağlıklı beslenmeye özen gösterilmesi
- Kafein içeren içeceklerin tüketiminin azaltılması
- Yemek yedikten hemen sonra egzersiz yapılmaması
- Gün boyunca uzun süre hareketsiz kalmamaya dikkat edilmesi
- Doktor tarafından tavsiye edilen gıda takviyelerinin kullanılması
- Uyumadan önce özellikle bacakları hedef alan basit esneme hareketlerinin yapılması
- Ayak sağlığına uygun ortopedik ayakkabı tercih edilmesi
- Düzenli ve ölçülü egzersiz yapılması
- Egzersiz rutinine esneme hareketlerinin eklenmesi
- Egzersiz öncesinde ısınma ve sonrasında soğuma hareketlerine yer verilmesi
- Fazla alkol tüketiminden kaçınılması
- Sigara ve benzer tütün ürünleri kullanımının bırakılması
Hangi Besinler Krampa İyi Gelir?
Kramp şikayetlerinin magnezyum, kalsiyum ve potasyum minerallerinin eksikliği ve vücudun susuz kalması ile yakından ilgisi vardır. Vücudu vitamin ve mineral yönünden destekleyebilecek yiyecek ve içecekler tüketmek kramp oluşumunun önüne geçmeye yardımcı olur. Potasyum, magnezyum ve kalsiyum kaynağı muz, magnezyum içeren mercimek, kalsiyum ve magnezyumun yanı sıra yapısında yüksek oranda su bulunduran kavun, kalsiyum ve potasyum deposu olan süt ile magnezyum ve kalsiyum yönünden zengin olan ıspanak günlük öğünlere kolayca eklenebilecek besinler arasında yer alır. Yiyecek ve içeceklerin tüketim miktarları ayarlanırken kişinin süregelen alerjileri ve sağlık sorunlarını da mutlaka göz önünde bulundurması gerekir.
