Epilepsi neden olur? Epilepsinin ilk belirtileri nelerdir?

Epilepsi (nöbet bozukluğu), nöbetlerin tekrar tekrar ortaya çıkmasıyla karakterize bir nörolojik bozukluktur. Nöbet genellikle beynin elektriksel işleyişinde geçici bir değişiklik nedeniyle davranışta aniden istemsiz veya kontrolsüz hareketi ve davranış değişiklikleridir. Normalde beyin, düzenli bir şekilde sürekli olarak küçük elektriksel uyarılar üretir. Bu uyarılar, nöronlar boyunca (beyindeki sinir hücreleri ağı) ve nörotransmitter adı verilen kimyasal haberciler aracılığıyla tüm vücuda yayılır.

Epilepside beynin elektriksel ritimleri dengesizleşme eğilimindedir ve bu da tekrarlayan nöbetlere neden olur. Nöbet geçiren hastalarda, normal elektriksel düzen, bilinçlerini, hareketlerini veya duyularını kısa süreli etkileyebilecek ani ve senkronize elektrik enerjisi patlamalarıyla bozulur.

Epilepsi, genellikle kişi alkol yoksunluğu veya aşırı düşük kan şekeri gibi bilinen bir tıbbi rahatsızlıktan kaynaklanmayan en az iki nöbet geçirdikten sonra teşhis edilir.

Nöbetler beynin belirli bir bölgesinden kaynaklanıyorsa, nöbetin ilk belirtileri genellikle o bölgenin işlevlerini yansıtır. Beynin sağ yarısı vücudun sol tarafını, sol yarısı ise vücudun sağ tarafını kontrol eder. Örneğin, bir nöbet başparmağın hareketini kontrol eden bölgede beynin sağ tarafından başlıyorsa, nöbet sol başparmağın veya elin sarsılmasıyla başlayabilir.

Epilepsi nedir?

Epilepsi, tekrarlayan, tetiklenmeyen nöbetlere neden olan uzun süreli (kronik) bir beyin rahatsızlığıdır. Beyindeki sinir hücreleri arasındaki normal bağlantıları kesintiye uğratan herhangi bir şey nöbete neden olabilir; buna yüksek ateş, düşük kan şekeri, alkol veya uyuşturucu yoksunluğu veya beyin sarsıntısı dahildir.

Bu koşullar altında, herkes bir veya daha fazla nöbet geçirebilir. Bununla birlikte, bir kişi iki veya daha fazla tekrarlayan istemsiz nöbet geçirdiğinde, epilepsi hastası olduğu kabul edilir.

Epilepsisi olan kişilerde hastalık %70'lik bir oranla ilaçlarla yönetebilir.

Epilepsi, sinir sisteminin en yaygın bozukluklarından biridir ve her yaştan, ırktan ve etnik kökenden insanı etkiler.  Sadece bir veya iki nöbet geçirmek epilepsi anlamına gelmez.

Epilepsi nasıl anlaşılır?

Teknik olarak, bilinen bir tıbbi durumdan kaynaklanmayan iki veya daha fazla nöbet geçirirseniz (örneğin, alkol yoksunluğu veya düşük kan şekeri) epilepsi hastası olduğunuz düşünülür. Teşhis koymadan önce, doktorunuz fiziksel bir muayene sonrasında; tıbbi geçmişiniz hakkında bilgi alarak ve kan testi (olası diğer nedenleri elemek için) isteyebilir. Nöbet sırasında semptomlarınızı sorabilir ve başka testler de yapabilirler.

Doktorunuz ayrıca size veya nöbetinize tanık olan aile bireylerine nöbet sırasında aşağıdakilerden herhangi birini yaşayıp yaşamadığınızı soracaktır:

Kas seğirmeleri

Kas sertliği

Bağırsak veya mesane kontrolünün kaybı (nöbet sırasında çiş veya kaka yapılması)

Nefes almada değişiklik

Ten renginin solgunlaşması

Boş boş bakıp bakmadığı

Bilincini kaybedip kaybetmediği

Konuşmada veya söylenenleri anlamada sorun yaşayıp yaşamadığı

Epilepsinin teşhisi için aşağıdaki testler yapılır;

Elektroensefalografi (EEG)

Bu test beyninizdeki elektriksel aktiviteyi ölçer. Bazı kontrolsüz biyoelektrik aktivitesinin bulunduğu anormal elektriksel alanlar nöbetlerle ilişkilidir.

Beyin taramaları

 Tümörler, enfeksiyonlar veya kan damarlarındaki anormallikler gibi şeyleri aramak için manyetik rezonans görüntüleme (MR).

Epilepsi belirtileri nelerdir?

Epilepsinin ana belirtisi tekrarlayan nöbetlerdir. Ancak belirtileriniz, geçirdiğiniz nöbet türüne bağlı olarak değişir.

Nöbet belirtileri ve semptomları şunlardır:

Geçici bilinç veya şuur kaybı

Kontrol edilemeyen kas hareketleri, kaslarda seğirme, kas tonusunun kaybı

Boş bakış veya "boşluğa bakma" bakışı

Geçici kafa karışıklığı, düşünmede yavaşlama, konuşma ve anlamada sorunlar

İşitme, görme, tat alma, koku alma duyularında değişiklikler, uyuşma veya karıncalanma hissi

Konuşma veya anlama sorunları

Mide bulantısı, sıcak veya soğuk dalgaları, tüylerin diken diken olması

Dudak şapırdatma, çiğneme hareketi, el ovuşturma, parmak hareketleri

Korku, endişe, kaygı veya déjàvu gibi ruhsal belirtiler

Kalp atış hızının ve/veya solunumun hızlanması.

Epilepsi hastalarının çoğunluğu aynı tip nöbet geçirme eğilimindedir, dolayısıyla her nöbette benzer semptomlar görülür.

Epilepsi neden olur?

Nörotransmitter adı verilen sinir sinyali veren kimyasalların dengesizliği, tümörler, felçler ve hastalık veya yaralanmadan kaynaklanan beyin hasarı veya bunların bir kombinasyonu dahil olmak üzere epilepsinin birçok olası nedeni vardır. Vakaların çoğunda, epilepsi için tespit edilebilir bir neden olmayabilir.

Epilepsinin bilinen bazı nedenleri şunlardır:

Dünya çapında epilepsinin önde gelen nedeni olan kistikerkozis enfeksiyonu

Felç

Beyin tümörü.

Travmatik beyin hasarı

Beyne oksijen gitmemesi

Genetik durumlar (Down sendromu gibi)

Diğer nörolojik hastalıklar (Alzheimer hastalığı gibi)

Epilepside risk faktörleri nelerdir?

Erken doğum veya düşük doğum ağırlığı

Doğum sırasında travma (oksijen eksikliği gibi)

Yaşamın ilk ayında nöbetler

Doğumda anormal beyin yapıları

Beyin kanaması

Beyindeki anormal kan damarları

Ciddi beyin hasarı veya beyne oksijen gitmemesi

Beyin tümörleri

Menenjit veya ensefalit gibi beyin enfeksiyonları

Atardamar tıkanıklığı sonucu oluşan inme

Beyin felci

Zihinsel engelliler

Baş yaralanmasından sonraki günler içinde ortaya çıkan nöbetler

Ailede epilepsi veya ateşle ilişkili nöbet öyküsü

Alzheimer hastalığı (hastalığın geç evresi)

Uzun süreli ateşle ilişkili (febril) nöbetler

Alkol veya uyuşturucu kullanımı

Epilepsinin ilk belirtileri nelerdir?

Kol ve bacakta kontrol edilemeyen sallanma ve titremeler, donup kalmak, boş boş bakmak ve bazı durumlarda şuur kaybı ile kendini gösterebilir.

Uykuda epilepsi belirtileri nelerdir?

Uyanmanıza sebep olacak sıra dışı hareketler

Uykunuz sırasında alışılmadık hisler

Uyku sırasında; İstemsiz idrara çıkma olarak da bilinen üriner inkontinans, kontrolsüz idrar kaçağı

Uyanıp kendinizi yataktan çıkmış bulmak

Vücudunuzda yaralarla uyanmak

Kafanız karışıklığıyla uyanmak

Gün içerisinde çok yorgun hissetmek.

Psikolojik epilepsi belirtileri

Geçici kafa karışıklığı, boş bakışlar, kontrol edilemeyen kol ve bacak hareketleri, bilinç veya farkındalık kaybı, bilişsel veya duygusal değişimler, ani korku, kaygı, deja vu hissi ve daha fazlası psikolojik epilepsi belirtileri arasında yer alabilir.

Epilepsiyi tetikleyen nedir?

Yaygın olarak bildirilen tetikleyiciler şunlardır:

Günün veya gecenin belirli bir zamanı

Uyku eksikliği - aşırı yorgunluk, iyi uyuyamama, yeterince uyuyamama, uyku bozukluğu

Hastalık - ateşli veya  ateşsiz

Yanıp sönen parlak ışıklar veya desenler

Alkol - yoğun alkol kullanımı veya alkol yoksunluğu dahil

Uyuşturucu kullanımı

Stres

Adet döngüsü veya diğer hormonal değişiklikler

İyi beslenmemek - uzun süre aç kalmak, susuz kalmak, yeterli sıvı almamak, düşük kan şekeri, vitamin ve mineral eksiklikleri

Belirli yiyecekler - aşırı kafein veya nöbetleri kötüleştirebilecek diğer ürünler

Bazı ilaçların kullanımı ve unutulan ilaçlar

Epilepsi hastalığı nasıl geçer?

Epilepsiyi kontrol altına almak için uygulanan tedaviler arasında anti-nöbet ilaçları, özel diyetler (genellikle anti-nöbet ilaçlarına ek olarak) ve cerrahi müdahale yer alır.

Epilepsi iyileşir mi?

Epilepsi, antiepileptik ilaçlar, diyet tedavisi ve cerrahi ile tedavi edilebilir. İlaçlar, birden fazla nöbet geçiren hemen hemen tüm hastalar için ilk tedavi seçeneğidir. Sadece tek bir nöbet geçiren ve testleri nöbet tekrarlama olasılığının yüksek olmadığını gösteren bazı hastalar ilaca ihtiyaç duymayabilir. İlaçlar, altta yatan durumu iyileştirmek yerine epilepsinin semptomlarını (nöbetleri) tedavi eder. Oldukça etkilidirler ve hastaların çoğunda (yaklaşık %70) nöbetleri tamamen kontrol ederler. İlaçlar, beyin hücrelerinin aşırı ve karışık elektrik sinyalleri gönderme eğilimini azaltarak nöbetlerin başlamasını önler.

Stres epilepsiyi etkiler mi?

Stres epilepsiyi tetikleyen faktörler arasında yer alır.

Epilepsi nöbeti uyurken olur mu?

Epilepsi nöbetleri bazı kişilerde uyurken, uykuya dalarken veya uyanırken meydana gelebilir. Gece nöbetleri olarak da adlandırılan uyku nöbetleri genellikle kısa sürer.