Larenjit

Larenjit; çoğunlukla virüslerin neden olduğu bir enfeksiyon sonucu oluşur. Üst solunum yolu enfeksiyonuna bağlı hastalıkların %25’inde larenjit belirtileri de görülür. Bu nedenle, üst solunum yolu hastalıklarının sık görüldüğü sonbahar mevsiminde larenjit vakalarında artış yaşanır. Enfeksiyon kaynaklı olmayan larenjitin en yaygın nedeni ise reflüdür. Bunun dışında, yüksek sesle konuşma, sigara kullanımı, kimyasal dumanların solunması, koroziv madde içimi gibi faktörler de larenjite neden olabilir. Larenjit belirtileri yetişkin ve çocuklarda farklılık gösterebilir. Çocuklarda nefes darlığı gibi ciddi belirtiler ortaya çıkarken, yetişkinlerde bu durum nadir olarak görülür.

Larenjit Nedir?

Larenjit, gırtlak olarak da bilinen larenksin iltihaplanmasına verilen isimdir. Soluk borusunun üst kısmında yer alan larenks; nefes alma, yutkunma ve konuşmada önemli görevler üstlenir. Larenks anatomik olarak üç bölüme ayrılır. Enfeksiyona bağlı gelişen iltihaplanma üç ayrı bölümde de görülebilir. Larenksin iltihaplanması ses tellerinin şişmesine neden olarak sesin kısılmasına ya da belirli bir süreliğine ses kaybına neden olabilir. Larenjit, akut ve kronik olmak üzere iki başlık altında değerlendirilir. Akut larenjit çoğunlukla üst solunum enfeksiyonlarıyla ilişkilendirilir. Akut formda gelişen larenjit, spesifik bir tedavi yöntemi olmadan kendiliğinden iyileşme eğilimi gösterir. Kronik larenjit ise alerji veya reflü gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Larenjit belirtilerinin üç haftadan fazla sürdüğü durumlarda, mutlaka bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına danışılmalı ve belirtilerin altında yatan neden veya nedenler detaylıca araştırılmalıdır. 

Larenjit Nedenleri Nelerdir?

Larenjit genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu gibi viral bir enfeksiyonla birlikte ortaya çıkar. Bu rahatsızlık, viral enfeksiyonlarda görülen boğaz ağrısı, hapşırma, öksürme ve diğer belirtilere eşlik etme eğilimindedir. Soluk borusu (trakeit) , bronş (bronşit) veya akciğerde (pnömoni) görülen bakteriyel enfeksiyonlar da larenksi enfekte ederek larenjite neden olabilir. Bağırma ya da yüksek sesle şarkı söyleme gibi nedenlerle ses tellerinin aşırı zorlanması da larenjite yol açabilir. Larenjit çoğunlukla akut seyreden geçici bir hastalıktır. Sık tekrarlandığı ve belirtilerin 3 haftadan daha uzun sürdüğü durumlarda ise kronik hale gelebilir. Reflü, kronik larenjitin en yaygın nedenidir. Mide asidi yemek borusundan yukarı doğru çıkarak ses tellerini tahriş edebilir. Larengofarengeal reflü olarak adlandırılan bu durum şiddetli öksürükle birlikte seyreder. Kronik larenjitin en yaygın görülen diğer nedenleri ise şu şekildedir:

• Astım ve KOAH hastalarının kullandığı spreyler
• Alerji
• Sigara dumanı
• Mantar enfeksiyonları
• Tekrarlayan sinüzit

Larenjit Belirtileri Nelerdir?

Larenjit, yaygın olarak soğuk algınlığı ve grip gibi viral bir enfeksiyondan kaynaklanır. Bu nedenle, larenjit belirtileri viral enfeksiyon belirtileriyle benzerlik gösterir. En temel belirtisi ise ses kısıklığıdır. Diğer belirtiler arasında boğaz ağrısı, öksürük ve yutma güçlüğü sayılabilir. Larenjitte görülen diğer belirtiler ise şu şekildedir:

• Konuşma zorluğu
• Ateş
• Titreme
• Şiddetli öksürük
• Lenf bezlerinde şişme
• Hırıltı
• Boğazda yabancı bir madde varmış hissi
• Yorgunluk

Yukarıda sayılan belirtiler, aniden başlayarak iki ya da üç gün içinde daha şiddetli hale gelir. Daha şiddetli belirtiler ise altta yatan başka bir hastalığa işaret edebilir. Hastalığın belirtileri çocuklarda daha ciddi bir hastalık tablosuna yol açabilir. Larenksin üst ucunda meydana gelen ihtihaplanma solunum güçlüğüne neden olabilir. Epiglotit olarak isimlendirilen bu doku iltihabı, çoğunlukla 2 ila 6 yaş arasındaki çocukları etkiler. Yaygın görülen belirtileri şu şekildedir:

• Sesin tizleşmesi
• Nefes alırken vücudun öne doğru eğilmesi
• İstemsiz salya akması (Ağız solunumunun artmasına bağlı)
• Yüksek ateş
• Yutma güçlüğü.

Larenjit Tanısı Nasıl Konur?

Larenjitin en yaygın belirtisi ses kısıklığıdır. Bu nedenle, doktor ilk olarak hastanın tıbbi geçmişini ve hastada görülen belirtileri sorgular. Ardından, kapsamlı bir kulak, burun, boğaz muayenesi yapılır. Boğazda şişlik olup olmadığı ve aynı zamanda ses kısılmasına neden olabilecek akıntı ya da enfeksiyon varlığı araştırılır. Doktor larenjitin alerjiye bağlı geliştiğini düşünüyorsa, hastadan alerji testleri yaptırmasını isteyebilir. Hastalık çoğunlukla gırtlakta kızarıklık ve şişmeyle kendini gösterir. Tanıyı doğrulamak için laringoskopi yönteminden de yararlanılabilir.

Laringoskopi

Laringoskopi; ses tellerinin hareketini gözlemlemek ve ses tellerinde herhangi bir polip veya nodül olup olmadığını belirlemek için kullanılır.Rijit larengoskoplarda dil gazlı bez yardımıyla hafifçe gerdilirek rijit larengoskopi optiği ile larinks gözlemlenir. Tolerans gösterilemediği durumlarda yapılan Fleksible laringoskopi uygulamasında, burun içinden girilerek boğaz arkasına ışıklı fiber optik kameraya sahip bir tüp yerleştirilir.  Prosedürü uygulayan doktor, ses tellerinin iltihaplanıp iltihaplanmadığını ve polip veya nodül olup olmadığını görerek hastalık tanısı koyabilir. Şüpheli bir doku alanının tespit edildiği durumlarda, daha detaylı bir inceleme için biyopsi yapılır.

Biyopsi

Şüpheli görülen doku alanından küçük bir örnek alınarak patoloji laboratuvarında inceleme yapılan işleme biyopsi adı verilir.

Larenjit Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?

Larenjit vakalarının çoğu ortalama bir hafta içinde ilaç tedavisine gerek kalmadan kendiliğinden iyileşir. Mümkün olduğunca az konuşmak, sigara dumanına maruz kalmamak ve bol sıvı tüketmek belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olur. Larenjitin kronik seyrettiği bazı vakalarda ise hastalığın altındaki nedene yönelik bir tedavi planının oluşturulması gerekebilir. Örneğin, belirtilere reflü ya da alerjik bir reaksiyonun neden olduğu durumlarda, doktor, ilaç tedavisi başlatabilir. Larenjit tedavisinde kullanılan tedavi yöntemleri şu şekildedir:

• Reflü kaynaklı larenjit tedavisinde proton pompa inhibitörleri ve veya H2 reseptör blokerleri
• Bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklı larenjit tedavisinde antibiyotikler
• Mantar enfeksiyonu nedeniyle gelişen larenjit tedavisinde antifungal çözeltiler
• Baş ve boğaz ağrısı gibi belirtileri hafifletmek için ağrı kesiciler
• Şiddetli veya acil müdahale gereken vakalarda ses teli iltihabını azaltmak için sistemik ya da inhaler kortikosteroidler
• Alerji kaynaklı vakalarda ise antihistaminikler
• Tedavide kullanılan tüm bu ilaç gruplarının yanı sıra, larenjite eşlik eden ses tellerindeki nodül ya da poliplerde cerrahi müdahale gündeme gelebilir.  

Larenjit Nasıl Önlenir ve Belirtiler Nasıl Hafifletilir?

Akut larenjit vakalarında çoğu zaman ilaç tedavisine gerek duyulmaz. Yaşam tarzında yapılacak değişikliklerle belirtiler hafifletilebilir. Alınabilecek diğer önlemler ise şu şekildedir:

• Sigara içmek ya da dumanına maruz kalmak ses tellerini tahriş eder. Hem gırtlak hem de genel sağlık için sigara içilmemelidir.
• Larenjit çoğunlukla soğuk algınlığı ve üst solunum yolu enfeksiyonları ile birlikte gelişir. Viral enfeksiyonlardan korunmak için eller sık sık yıkanmalı ve kişisel hijyene dikkat edilmelidir.
• Fısıldayarak konuşmak ses tellerini normalden daha fazla yorar. Larenjit belirtilerine sahip kişiler, fısıldayarak konuşmak yerine daha az konuşmayı ve ses tellerini yormamayı tercih edebilir.
• Reflü kaynaklı larenjit belirtilerini hafifletmek için hazımsızlığa neden olabilecek gıdalardan uzak durulmalı ve beslenme planına asit oranı düşük gıdalar eklenmelidir.
• Larenjitin vücudun yabancı bir maddeye karşı reaksiyon göstermesi sonucu oluştuğu durumlarda, alerjiye neden olan tetikleyiciler belirlenmeli ve bu alerjenlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
• Fazla kafein tüketimi boğaz kuruluğuna neden olur. Gün içinde kafein alımını kısıtlamak ve bol su tüketmek belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilir.
• Akut larenjit; ortalama üç hafta içerisinde iyileşme gösterir. Belirtilerin üç hafta içerisinde geçmediği durumlarda ise mutlaka bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurulması gerekir.