Günümüzde pek çok insanın hayatını olumsuz etkileyen hastalıklar arasında boyun tümörü bulunmaktadır. Baş ve boynun bir kısmında gittikçe büyüyen bir şişlikle karakterize olan boyun tümörü, kişinin konuşma ve yemek yeme gibi aktivitelerini kısıtlayabilmektedir. Her hastalıkta olduğu gibi boyun tümörünün de tek bir sebebi bulunmamaktadır.
Boyun Tümörü Neden Olur?
Boyun tümörünün çeşitli sebepleri olabilmektedir. Boyun tümörüne neden olan etkenler sigara-alkol kullanımı, kötü beslenme, genetik, çevresel ve hijyenik sebepler şeklinde sıralanabilmektedir. Araştırmalar boyun tümörünün en yaygın sebebi arasında sigara-alkol kullanımını göstermektedir. Genetik, çevresel ve beslenme ile ilgili faktörler ise boyun tümörü oluşumunda daha seyrek bir şekilde etkisini göstermektedir.
Cinsel yolla bulaşan HPV virüsü, EBV virüsü, radyasyon, meslek gereği asbest, sentetik lifler veya ahşap tozuna maruz kalmak da kişide boyun tümörü görülmesine yol açabilmektedir.
Boyun Tümörünün Türleri Nelerdir?
Tümör, iyi huylu veya kötü huylu olabilmektedir. Kötü huylu tümörlere kanser adı verilmektedir. Bu nedenle her tümör kanser değildir ama her kanser tümördür demek yanlış olmayacaktır.
Boyun tümörüne lipom, nörinom, fibrom ve hemanjiom gibi iyi huylu tümörler sebep olabileceği gibi lanfoma, sarkoma, tükürük bezi kanserleri, tiroid bezi kanserleri, ağız, gırtlak, yutak kanserlerinin metastazları, vücudun başka bölgelerindeki kanserlerin metastazları da sebep olabilmektedir.
Boyun tümörleri söz konusu olduğunda baş-boyun kanserleri de incelenmelidir. Baş-boyun kanserleri, kanserin ortaya çıktığı bölgeye göre adlandırılmaktadır. Buna göre boyun tümörü türleri şu şekilde sıralanabilmektedir:
1. Nazofarenks (Üst Yutak) Kanseri
Nazofarenks, burnun arkasının üst kısmında gerçekleşen bir kanserdir.
Farenks, yutak demektir. Yutak, burnun arka kısmından başlayıp soluk ve sindirim borusunda sonlanan bir tüptür. Ağzın arka kısmı, bademcikler ve dil tabanında oluşan kanserler bu gruba dahil edilmektedir.
2. Larinks (Gırtlak) Kanseri
Gırtlak, yutağın altında bulunup kıkırdaktan oluşmaktadır. Gırtlak (larinks) kanseri, ses tellerinin de bulunduğu boğaz bölgesinde meydana gelmektedir.
3. Paranazal Sinüsler ve Burun Boşluğu Kanseri
Kanserin burun çevresindeki sinüslerde ve burun boşluğu dokularında baş göstermesidir.
4. Tükürük Bezi Kanseri
Tükürük bezlerinin dokularında oluşan bir kanser türüdür. Nadir görülen tükürük bezi kanserinin kendi içinde çeşitleri vardır.
5. Parotis Tümörleri:
Parotis bezi, tükürük bezleri içinde en büyük olanıdır ve kulağın ön kısmında bulunmaktadır. Parotis tümörleri cerrahi müdahale ile iyileştirilebilmektedir.
6. Dudak Kanseri:
Üst dudakta alt dudağa nazaran daha çok görülen dudak kanseri, kimi zaman ağız köşesinde de ortaya çıkabilmektedir. Dudak kanseri güneş ışınlarına maruz kalmaktan dolayı oluşabilmektedir.
7. Kulak Kepçesi ve Dış Kulak Kanserleri:
Erkeklerin ve yaşı büyük kişilerin risk altında olduğu bu kanser türü, güneş ışınlarına maruz kalmaktan dolayı meydana gelebilmektedir.
8. Diş Eti ve Ağız Tabanı Kanserleri:
Ağız tabanında veya diş etinde görülen kanserlere daha çok 50-60 yaş grubu ile erkeklerde rastlanmaktadır. Ağız tabanı tümörleri birden fazla noktada ve farklı formlarda görülebilmektedir.
Boyun Tümörünün Belirtileri/Semptomları Nelerdir?
Baş ve boyun tümörünün belirtileri çok çeşitli olabilmektedir. Aşağıda boyun tümörü belirtileri sıralanmıştır:
●Baş ve boyun bölgesinde genellikle ağrısız ve gittikçe büyüyen şişlikler
●Kulak çınlaması ve kulak ağrıları
●Gözlerde şişlik ya da çift görme
●Dilde, dudakta veya ağız içinde iyileşmeyen yaralar
●Ses kısıklığı ve seste değişiklik
●Yutkunmada ve çiğnemede zorluk çekme
●Konuşmada ve nefes almada zorlanma
●Ağızda ve boğazda kanama
Bu belirtilerin haricinde boyun tümörü türlerine göre hastalık, şu belirtilere de sahip olabilmektedir:
●Ağız boşluğu tümörlerinde; ağızda kanama, uyuşma, diş etleri, dil veya ağızda beyaz ya da kırmızı yamalar
●Yutak tümörlerinde; nefes almada, konuşmada, yutkunmada, duymada zorluk, boyun ya da boğazda ağrı, kulak çınlamaları, baş ağrısı
●Gırtlak tümörlerinde; yutmada zorluk ve ağrı çekme ile kulak ağrısı
●Paranazal sinüsler ve burun boşluğu tümörlerinde; baş ağrısı, üst dişlerde sorun, burun kanaması ve kronik sinüs enfeksiyonları
●Tükürük bezleri tümörlerinde; yüz kaslarında uyuşma, felç veya ağrı ile çene veya çene kemiğinin alt kısmında şişlik
Bu belirtilerin farklı hastalıklardan kaynaklanabileceği göz önünde bulundurulmalı ancak erken teşhis ve tedavinin önemi göz ardı edilmemelidir. En kısa sürede bir hekim desteğinden faydalanılmalıdır.
Boyun Tümörü Nasıl Teşhis Edilir?
Hastanın şikayetleri dikkatli bir şekilde dinlenmeli, var olan semptomların başka hastalıklarla karıştırılmamasına özen gösterilmelidir. Hastanın daha önce benzer bir durum yaşayıp yaşamadığı, sağlık geçmişi, aile öyküsü ve hangi alışkanlıklara sahip olduğu tespit edilmelidir. Bu bilgiler öğrenildikten sonra fiziksel muayene işlemleri gerçekleştirilmeli ve eldeki iki veri doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Boyun tümörü teşhisinin doğru yapılabilmesi için bazı testler yapılmasına ihtiyaç duyulabilmektedir. Hastanın şikayetine göre yapılan testler değişebilmektedir. Aşağıda yapılan testlerden bazıları sunulmuştur:
●Kan ve idrar tahlilleri: Hastanın genel sağlık durumunun anlaşılmasında kan ve idrar tahlili yapmak önem arz etmektedir.
●Boyun muayenesi: Hastanın şikayet ettiği bölgenin saptanması için doktor boyun muayenesi gerçekleştirebilmektedir. Şişmiş bölgeler hemen anlaşılabilir ancak ağız ve boğaz gibi bölgeler dışarıdan görülemeyeceği için bu bölgeleri kontrol etmek gereklidir. Bu esnada doktor ayna, ışık ve/veya özel fiber optik mikroskoplar gibi ekipmanların desteğini alabilmektedir.
●Panendoskopi: Panendoskopi, bir mikroskop türüdür. Boyun tümörünün anlaşılmasında ağız, boğaz ve burun içine panendoskopi ile bakılabilmektedir. Bu işlem sırasında hastaya lokal anestezi de uygulanabilmektedir. Ayrıca biyopsi ile doku parçaları çıkartılabilmektedir.
●Biyopsi: Teşhisin net bir şekilde konulabilmesi için şüpheli bölgeden bir doku örneği alınarak incelenir. Bu esnada lokal veya genel anestezi yapılabilmektedir.
●Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi veya MR: Tümörün hangi evrede olduğunu tespit etmek amacıyla bu yöntemlerden uygun görüleni tercih edilebilmektedir.
Boyun Tümöründe Hangi Tedavi Yöntemleri Kullanılır?
Her hastalıkta olduğu gibi boyun tümöründe de tek bir tedavi yöntemi yoktur. Boyun tümörü, farklı bölgelerde ortaya çıkabileceği için tedavisinde de farklı yöntemlere ihtiyaç duyulabilmektedir.
1. Ameliyat
Boyun tümörü tedavisinde en çok tercih edilen yöntemlerden biri cerrahi operasyon yani ameliyattır. Ameliyatla kanserli doku ve etrafındaki sağlıklı dokunun bir kısmı alınabilmektedir. Kimi durumlarda ise dilin, gırtlağın, boğazın ya da çene kemiğinin çıkarılması gerekebilmektedir.
İleri evredeki hastalarda görülen semptomların etkisini azaltmak için de ameliyata başvurulabilir. Ayrıca yutma sorunu yaşayan hastaların bu sorunu yaşamaması adına tüp yerleştirme işleminin gerçekleştirilmesi için de ameliyat yöntemi uygulanabilir.
2. Radyoterapi
Radyoterapi, yüksek enerjili ışınların kanserli hücreleri öldürmek için kullanılması işlemidir. Bu yönteme ameliyat öncesinde kanserli bölgeyi küçültmek ve sonrasında ameliyatla kanserli bölgeyi temizlemek için başvurulabilmektedir.
Radyasyonun vücuda verilmesi içeriden ve dışarıdan olmak üzere iki şekilde gerçekleşebilmektedir:
Harici Işın Radyasyonu
Vücuttaki kanserli bölgeyi bir makine aracılığıyla tedavi etme yöntemidir. Harici ışın radyasyonu, en sık kullanılan metotlardan biridir.
Brakiterapi
İç radyasyon da denilen brakiterapi, kanserli bölgeye radyoaktif tohum yerleştirilmesiyle mümkün olmaktadır. Brakiterapi sonrasında yutmada zorluk, yemede güçlük, seste boğukluk, ağız ve boğaz yaraları, ağız kuruluğu ve yorgunluk gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
3. Kemoterapi
Kanser tedavisinde en çok kullanılan yöntemlerden biri olan kemoterapi, esasında bir ilaç tedavisi metodudur. Kol damarından veya hap şeklinde verilen ilaç, kana karışır ve vücuda yayılır. Kemoterapide tek bir ilaç kullanılmaz ve bu tedavi yöntemi bir kereliğe mahsus olmamakla birlikte aylarca sürebilir. Çoğu kişinin bildiği üzere kemoterapi, hastada saç dökülmesi, yorgunluk, mide bulantısı ve kusma gibi yan etkilere sebebiyet verebilmektedir.
4. İmmünoterapi
İmmünoterapinin yan etkisi daha azdır ve bu yöntem, kemoterapinin etkisini artırmaya yardımcı olur. Kanserin son evresinde bu yöntem kullanılabilmektedir. İmmünoterapi sayesinde bağışıklık sisteminin kansere karşı savaşma gücü artırılır.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Her tümör (ur) kanser midir?
Tümörler (ur), iyi huylu veya kötü huylu olabilmektedir. Kötü huylu tümörlere kanser denilmektedir. Bu sebeple her tümör (ur) kanser değildir ancak her kanser, bir tümördür.
2. İyi huylu tümör nedir?
İyi huylu tümörler, kansere sebep olmazlar. Bu tümörler yavaş büyür ve genellikle etrafları bir kapsülle çevrelenmiştir. İyi huylu tümörlerde metastaz gerçekleşmemektedir; bir diğer deyişle tümör, komşu dokulara sıçramaz.
3. Boyun tümörü tedavisinde kemoterapi şart mıdır?
Her tümör kanser değildir ancak her kanser bir tümördür. Kötü huylu tümörlere “kanser” adı verilmektedir. Bundan dolayı her boyun tümörü tedavisinde kemoterapi uygulanma şartı yoktur. Hastanın tümörü kötü huylu (kanserli) olsa bile kemoterapi şarttır demek doğru olmayacaktır. Doktor, hastanın şikayetine ve kanserin evresine göre farklı tedavi yöntemlerinden faydalanabilmektedir.
4. Gırtlak kanseri hangi yaşlarda görülür?
Daha çok erkeklerde görülen gırtlak kanserinin başlangıç yaşı (ortalama olarak) kadınlarda 63, erkeklerde ise 66’dır. Bu yüzden ileri yaşlardaki kişilerin alkol-sigara kullanımı ve beslenme düzenlerine ekstra önem göstermeleri gerekmektedir.
5. Boyun tümörü hastaları sigara kullanabilir mi?
Boyun tümörünün ortaya çıkışında gösterilen sebepler arasında sigara-alkol kullanımı sıklıkla yer almaktadır. Bu yüzden boyun tümörü teşhisi konulan hastaların sigara-alkol kullanımını kısıtlamaları gerekmektedir. Öte yandan kemoterapi sürecinde olan hastaların ise bu maddelerden uzak durması önemlidir.
6. Kanser bulaşır mı?
Yapılan bilimsel araştırmalarda kanserin temas etme, damlacık yoluyla veya cinsel yolla bulaştığı bulgusuna rastlanmamıştır. Kanserin hastadan sağlıklı bir kişiye bulaşması mümkün değildir.
7. Boyun tümörü belirtileri nelerdir?
Boyun tümörünün pek çok belirtisi olabilmektedir. Bu belirtiler arasında en çok görüleni ise boyun bölgesinde gittikçe büyüyen bir şişlik oluşumudur.
8. Boyun tümörü daha çok kimlerde görülür?
Yapılan bilimsel araştırmalara göre boyun tümörü daha çok erkeklerde ve ileri yaş grubunda görülmektedir. Özellikle gırtlak kanserinde erkekler, kadınlara göre daha çok risk altındadır.
