Kıskançlığın doğası, mantığı ve kökeni tam olarak anlaşılmamış olsa da insanlarda sık deneyimlenen bir duygudur. Kıskançlık, kişilerarası ilişkilerde yaygın olmasına rağmen tanımlanması zor ve karmaşık bir kavramdır. Genellikle, gerçek veya hayali bir rakibin tehdidi nedeniyle kişi bir ilişkiyi kaybettiğinde veya kaybetmekten korktuğunda uyandırılan olumsuz bir duygusal tepki olarak tanımlanır. Bu tepkinin büyüklüğü ise kişiden kişiye göre değişir. Bazı kişiler kıskançlık duygusunu içselleştirir ve tepkileri de buna bağlı olarak büyür. Kişide saplantılı ve kontrol edilemez davranışlar meydana gelebilir. Bu duruma ise sanrılı kıskançlık veya Othello sendromu denir. Othello sendromu tedavi edilmediği takdirde kişinin günlük yaşamını etkiler hatta bazı kişilerde çevreye zarar verme eğilimi de doğurur.
Othello Sendromu Nedir?
Othello sendromu, kişinin hayatını önemli derecede etkileyebilen sanrılı bir rahatsızlıktır. Bu sendrom bazen sanrılı, patolojik veya hastalıklı kıskançlık olarak da adlandırılır. Othello sendromunda kişi mantıklı temellere dayanmayan düşüncelere sahip olur ve bu düşünceler zaman içerisinde paranoyaya dönüşebilir. Othello sendromunu yaşayan kişiler, özellikle ikili ilişkilerinde partnerlerinin onları aldattıklarını düşündükleri için sürekli olarak huzursuz bir ruh haline sahiptirler. Sendrom kendi başına veya paranoid şizofreni, alkolizm ve madde bağımlılığı gibi durumlarla birlikte ortaya çıkabilir.
Othello Sendromu Adını Nereden Alır?
“Othello sendromu” terimi ilk kez İngiliz psikiyatrist John Todd tarafından kullanılmakla birlikte ismini ünlü İngiliz yazar Shakespeare'in Othello isimli oyunundan alır. Tiyatro oyunundaki Othello karakteri, yanlış anlaşılma ve aşırı kıskançlık nedeniyle hem eşini hem de kendisini öldürür.
Othello Sendromuna Ne Sebep Olur? Risk Faktörleri Nelerdir?
Othello sendromu, başlı başına psikolojik bir rahatsızlık olmakla birlikte, diğer psikolojik rahatsızlıklar sebebiyle de ortaya çıkabilir. Othello sendromu için risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
Anksiyete bozuklukları: Takıntılı kıskançlığın temelinde derinlere yerleşmiş bir güvensizlik duygusu ve düşük benlik saygısı bulunabilir. Bu psikolojik sorunlar anksiyete bozukluğunu da tetikleyebilir.
Kişilik bozuklukları: Sanrılı kıskançlık ile paranoid şizofreni ve borderline kişilik bozuklukları arasında semptomatik bir örtüşme bulunabilir.
Beyin hastalıkları veya travmatik yaralanmalar: Huntington hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi durumlar, travmatik kafa yaralanmaları gibi bazı durumlar da sanrılı davranışlara neden olabilir.
Othello Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Othello sendromu yaşayan kişiler, partnerlerinin sürekli olarak onları aldattığını düşünür. Bu nedenle tehdit altında hisseder ve sözde aldatılmanın önüne geçmek için karşılarındaki kişinin davranışlarını kısıtlama eğilimi gösterirler. Düşünceleri mantıksal geçerliliği olan sebeplere dayanmaz. Sendroma sahip olan kişiler için partnerleriyle kurdukları her iletişim aldatıldıklarına dair bir kanıt niteliğindedir. Sanrılı kıskançlığa sahip kişiler, geçerli bir kanıt olmaksızın aldatıldıklarından tamamen emindir. Othello sendromu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Partnerlerinin, sürekli olarak kötü niyetli olduğunu düşünmek
- Partnerlerinin davranışlarını sorgulamak ve onları suçlamak
- Partnerlerinin sosyal medya hesaplarını kontrol etmek, beğenilerine bakmak, hesap şifresi istemek
- Telefon görüşmeleri sırasında veya yazışırken partnerin kiminle konuştuğuna dair paranoya yaşamak
- Partnerlerinin eşyalarını karıştırmak ve aldatıldığına dair kanıt aramak
- Partnerin ev dışındaki aktivitelerini sınırlamaya çalışmak
- Partnerin davranışını kontrol etmek için duygusal baskı uygulamak
- Partnerine şantaj yapmak
- Partneri ailesinden ve arkadaşlarından izole etmek
- Kıskançlığın neden olduğu bariz sorunlara rağmen, ilişkideki tüm çatışmalar için diğer kişiyi suçlamak
- Kıskançlık düşünceleri açık bir şekilde kanıtsız ve mantıksız olmasına rağmen, doğru olduklarına inanmak
- Partnere yönelik şiddet tehditlerinde bulunmak veya gerçek şiddet uygulamak
- İntihar girişimleri de dahil olmak üzere kendine zarar verme davranışı sergilemek
Othello Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Othello sendromuna sahip olan kişiler, aşırı kıskançlık ve sahiplenme duygularıyla kendilerini gösterir. Sendroma sahip bireyin yakınındaki kişinin bunu anlaması ve kişiyi tedavi için yönlendirmesi son derece önem taşır. Teşhis için uzmana başvurulması gerekmektedir.
Othello Sendromunun Tedavisi Nasıl Olur?
Aşırı kıskançlık sahiplenme duygusunu da tetikler. Bu unsurları içeren ilişkiler genellikle şiddetli saldırılar, takip, taciz veya daha da kötü durumlarla sonuçlanabilir. Othello sendromunu yaşayan kişi şiddet eğilimli ise karşısındaki kişiye zarar verebilir. Tedaviye ilk olarak Othello sendromunun altta yatan sebepleri araştırılarak başlanabilir. Anksiyete bozukluğu, madde bağımlılığı ya da nörolojik hastalıklar sendromu tetikliyorsa bunların tespit edilmesi ve ortadan kaldırılması gerekir.
Othello sendromu, kişinin psikolojik geçmişine ve sendromun seviyesine bağlı olarak bilişsel davranışçı terapi ya da ilaç tedavisiyle kontrol altına alınabilir. Bu yöntemler, patolojik kıskançlığı olan kişilerin güvensizlik ve kontrol etme eğilimlerinin üstesinden gelmelerine yardımcı olabilir. Tedavi sürecinde kişinin ailesinin ve varsa partnerinin desteği de büyük önem taşır.
