Agorafobi Nedir?

Agorafobi Nedir?



Agorafobi, kişinin yardım bulamayacağı, kaçamayacağı, kapana kısılmış ya da çaresiz hissedebileceği durum ve ortamlardan korkması ve kaçınması ile karakterize bir kaygı bozukluğudur. Bu durumlarda panik atak ve benzeri semptomlar ortaya çıkabilir ya da bu belirtilerin olacağı korkusu vardır. Basitçe açık ve kalabalık ortamlarda korku duyma olarak bilinse de, çok daha karmaşık bir durumdur. Agorafobisi olan kişiler açık ve kapalı ortamlarda, örneğin kalabalık yerlerde, toplu taşımada, sıra beklerken, asansörde, sinema, tiyatro ya da küçük dükkanlar gibi sıkışık alanlarda yoğun anksiyete yaşayabilirler. Hastalar evlerinden ayrılmakta zorlanırlar ve yanlarında biri olmadan dışarı çıkmak istemeyebilirler ve şiddetli vakalarda tamamen eve bağımlı hale gelebilirler.

Agorafobinin Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Agorafobi, genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle oluşur. Öncesinde stresli ve travmatik yaşam olayları hastalığın ortaya çıkmasını tetikleyebilir. Çoğu zaman hasta aynı ortamda daha önce panik atak geçirdiği ve şiddetli bir korku yaşadığı için koşullanır ve o ortamdan kaçınmaya başlar. Hastalarda korktukları ortamlarda panik atak belirtileri oluşur. Toplumda %2 civarında görülen agorafobi kadınlarda daha sıktır, ergenlerde ve genç erişkinlerde görülme sıklığı daha fazladır. Tedavi edilmemiş panik bozukluk, başka fobik bozuklukların varlığı, aile öyküsü hastalığın ortaya çıkma riskini artırır. Uzun süreli alkol ve madde kullanımı ile yoksunluk durumları da agorafobi gelişimini tetikleyebilir.

Agorafobinin Belirtileri Nelerdir?

Panik atak belirtileri kalp hızında artış, çarpıntı hissi, göğüs ağrısı, nefes darlığı, nefesin yetmediği hissi, terleme, titreme, baş dönmesi, vücutta uyuşma ve karıncalanma, bulantı, kusma, karın ağrısı gibi belirtileri içerebilir. Panik atak aniden ortaya çıkar, 10-15 dakika içinde en şiddetli haline ulaşır ve sonrasında azalarak sonlanır, çoğunlukla bir saati geçmez. O anda hastalar şiddetli ölüm korkusu, kontrolü kaybetme, çıldırma korkusu, vücudundan ayrılıyor gibi hissetme ya da gerçeklik hissini kaybetme şeklinde belirtiler olabilir. Bu belirtiler çok korkutucu olabildiği için hastalar tekrar yaşarlarsa utanacaklarını ya da baş edemeyeceklerini düşündükleri yerlerden ve durumlardan (daha çok kalabalık, insanların yoğun olduğu ve kontrolde olmadıklarını düşündükleri ortamlar) gittikçe daha çok kaçınmaya başlar ve herhangi bir işi halletmek için sevdiklerine daha çok bağımlı hale gelmeye başlarlar. Yalnız dışarı çıkamama kadar evde yalnız kalamama da ortaya çıkabilir ve çevrelerindeki insanlar kısa süreliğine bile uzaklaşsa ayrılık anksiyetesi yaşayabilirler. Çoğunlukla panik bozukluk tanısı ile birliktedir ama her zaman kaçınma davranışına panik ataklar eşlik etmeyebilir.

Agorafobi Tanısı Nasıl Konur?

Agorafobide ortaya çıkabilecek kaygı ya da panik atak belirtileri başka birçok fizyolojik rahatsızlık belirtisi ile karışabilir. Hastalar çoğunlukla kardiyoloji, göğüs hastalıkları, mide-barsak sorunları nedeniyle gastroenteroloji ya da nöroloji, acil gibi diğer bölümlere gittikten sonra psikiyatriye yönlendirilmiş olabilir. Hastayla yapılan psikiyatrik görüşme tanıda esastır. Tanı koymayı sağlayacak herhangi bir laboratuvar ya da görüntüleme yöntemi yoktur. Yalnız kalamama, evden çıkamama, yanında biri olmadan belli bazı ortamlara girememe ya da bazı durumlardan tamamen kaçınma, korkma şeklinde fonksiyonelliği bozan durumlar bizi agorafobi tanısına yönlendirir.

Agorafobi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Birçok hasta tedaviye panik ataklar yaşadığı için başvurur. Panik atakların erken teşhis ve tedavisi agorafobinin gelişimini önleyebilir. Tedavide terapi, özellikle bilişsel davranışçı terapi, ilaç tedavisi ve bazı yaşam tarzı değişikliklerinden faydalanılır. Maruz bırakma ve sistematik desensitizasyon teknikleri ile hasta korktuğu ve kaçındığı durum ve ortamlarla aşamalı olarak karşı karşıya getirilir ve anksiyetesi azalana kadar yakınları ya da doktorunun desteği ile anksiyetesi ile kalması sağlanır. Bilişsel yeniden yapılandırma ile hastanın irrasyonel ve fonksiyonelliğini bozan düşünceleri üzerine çalışılarak felaketleştirme yapmak yerine alternatif düşünceler oluşturmasına yardımcı olunur. Tüm bu yöntemlerle beraber hastanın panik atakları sırasında rahatlamasını sağlayacak gevşeme teknikleri öğretilir. Psikoterapi ile birlikte ilaç tedavisinin de kullanılması tedavide en efektif seçenektir. İlaç tedavisinde ilk tercih seçici serotonin geri alım inhibitörü olan antidepresanlardır. Farklı antidepresanlar, benzodiazepin olarak adlandırılan özellikle ataklar sırasında anksiyeteyi azaltacak sakinleştirici ilaçlar ve gerekirse kombinasyon tedavileri kullanılabilir. Tedavinin düzenli ve kaliteli uyku, düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenme, alkol-madde kullanımından uzak durmak, kafein gibi uyarıcı içecekleri azaltmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile desteklenmesi de önemlidir.

Agorafobi Nedir? Hakkında Sık Sorulan Sorular

Agorafobi, kişinin yardım bulamayacağı, kaçamayacağı, kapana kısılmış ya da çaresiz hissedebileceği durum ve ortamlardan korkması ve kaçınması ile karakterize bir kaygı bozukluğudur.

Uzm. Dr.
Gamze Ergil
Psikiyatri
MEDICANA ATAŞEHİR
Profili Gör
Oluşturma: 03.09.2021 04:29
Son Güncelleme: 24.02.2023 05:19
Oluşturan: Gamze Ergil
+A A-