Tıp alanında kullanılmaya başlandığı günden beri birçok kişinin sağlığına çok çabuk kavuşmasını sağlayan da Vinci robotik cerrahi sistemi, açık ameliyat ve laparoskopik ameliyata alternatif olarak kullanılan üçüncü bir ameliyat yöntemidir. Sadece cerrah değil hasta için de önemli avantajları olan da Vinci robotik cerrahi sistemi hastanede kalış süresini büyük ölçüde kısaltmaktadır. İsminde “robot” kelimesi yer aldığı için birçok kişinin kafasında soru işaretleri oluşmasına sebep olsa da teknolojinin geldiği bu son noktada ameliyatlar büyük oranda başarıyla sonuçlanmaktadır[MOU1] . da Vinci robotik cerrahi sisteminin nasıl çalıştığını ve en çok hangi ameliyatlarda kullanıldığını bu makalede öğrenebilirsiniz.
da Vinci Robotik Cerrahi Nedir?
Robot yardımlı laparoskopi ameliyatı olarak da bilinen da Vinci, dünyanın ilk ve tek robotik cerrahi sistemidir. da Vinci robotik cerrahi sistemi; NASA’da çalışan araştırmacılar, sanal gerçeklik alanında uzmanlaşan mühendisler ve Stanford Üniversitesi Araştırma Merkezi robot teknolojisi uzmanları tarafından geliştirilmiştir. Bu sistem, sağlık hizmetine ihtiyaç duyulması durumunda dünyadaki cerrah konsolundan uzaydaki astronotların ameliyat edilmesi için yaratıldı. Amerika Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) 2000 yılında verdiği onayla kalp ve damar cerrahisi ameliyatlarında kullanılmaya başlanmasından sonra bugüne kadar yaklaşık 8 milyondan fazla operasyon gerçekleştirildi. Üroloji, jinekoloji, genel cerrahi, göğüs cerrahisi ve KBB (Kulak-Burun-Boğaz) alanlarında yaygın olarak kullanılan bu sistem zaman içerisinde Türkiye’de de sıkça tercih edilen bir yöntem haline gelmiştir.
da Vinci robotik cerrahi sistemi da Vinci robotu, hasta konsolu ve cerrah konsolu olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Ameliyatın yapılmasında kullanılacak el aletlerini taşıyan 4 kol Robot bölümünde bulunur. Bu kolların ucundaki el aletleri vücut içerisine ciltte açılan 0.5-1cm çapındaki deliklerden yerleştirilir. Kollardan birisi ameliyat sahasının görüntüsünü dışarıya veren yüksek çözünürlüklü kamerayı taşır. Diğer 3 robotik kolla cerrah ameliyatı gerçekleştirir.
Cerrahın parmaklarını hareket ettirerek verdiği komutlarla eş zamanlı çalışan da Vinci sisteminde, sanılanın aksine ameliyatı robot değil yine cerrahlar yapar. Teknoloji ve cerrahinin gelmiş olduğu son nokta olarak kabul edilen bu sistem, cerrahın işini kolaylaştırırken aynı zamanda hastaya da büyük yararlar sağlar.
da Vinci Robotik Cerrahi Sistemi Hakkında Önemli Bilgiler
- Robotun ucunda bulunan cerrahi aletler çok ince ve hassas aletlerdir. Bu sayede, dokulara en az zarar verilerek ameliyat gerçekleştirilebilir. Yöntem herhangi bir doku veya organın alınacağı ameliyatlarda, hasta dokuların cerrahi tamirini gerektiren durumlarda büyük bir kolaylık sağlar.
- da Vinci robotik cerrahi 3D görüntüleme sistemine sahiptir. Bu sistem sayesinde, vücudun en derin noktalarından bile yüksek çözünürlükte ve 10 kat büyütülerek görüntü alınabilir. Görüntü aktarımında kamera derindeki dokulara yaklaşsa da herhangi bir görüntü kaybı yaşanmaz. Böylece cerrah, operasyonun tüm detaylarını derinlik algısıyla birlikte görebilir.
- Sinirler ve damarlar daha ayrıntılı görüntülendiği için bu dokuların zarar görme riski daha azdır.
- Robotik kollar insan el bileğinin hareket kabiliyetinden çok daha iyi ve nokta atışı performansa sahiptir. Kolların ucundaki el aletlerinin 540 derece dönebilmesi sayesinde dar ve küçük alanlarda cerrahi müdahaleler rahatlıkla yapılabilir. Ayrıca kesme, tutma ve dikiş atmada da kolaylık sağlar.
- Hassas hareket kabiliyetine sahip kollar fizyolojik olarak az da olsa görülebilecek el titremesini ortadan kaldırır, cerrahların daha rahat çalışmasına olanak tanır.
- Cerrah, konsol başında oturarak ameliyatı gerçekleştirdiği için daha az yorulur. Böylece, uzun süren cerrahilerde doktor ameliyata daha iyi odaklanabilir ve herhangi bir konsantrasyon kaybı yaşanmaz.
- Robotik kolların ameliyat yapılacak alana girebilmesi için yapılan cilt kesileri normal ameliyatlarda açılanlardan daha küçüktür. Kesilerin küçük olması hastanın enfeksiyon kapma riskini azaltır ve ameliyat sonrasında hastanın hissedeceği ağrı ve acı daha az olur. Aynı zamanda, yara izi oluşumu minimum seviyede görülür ve hastanede yatış süresi kısalır.
- Yapılan ameliyatlarda kan kaybı da çok az olur. Bazı ameliyatlarda kan nakline bile ihtiyaç duyulmaz.
- Kanser ameliyatlarında da kullanılan da Vinci robotik cerrahi ile hasta en kısa zamanda kemoterapi/radyoterapi seanslarına başlayabilir.
da Vinci Robotik Cerrahi Yönteminin Ameliyatlarda Kullanımı
da Vinci robotik cerrahi ile birçok alanda farklı ameliyat yapılabilir. Son teknolojik sistemlerin kullanıldığı bazı alanlar şu şekilde sıralanabilir:
Ürolojik cerrahi
Ürolojik cerrahi da Vinci sisteminin Türkiye’de en çok kullanıldığı alanlar arasında yer alır. Bu cerrahi yöntemle prostat, böbrek ve mesane kanserleri, UPJ (böbrekten çıkan idrar kanalı) darlığı ameliyatı, böbrek nakli ve böbreküstü bezi tümörü cerrahileri yapılabilir.
Obezite Cerrahisi
Obezitenin cerrahi tedavisi de da Vinci sisteminin sıkça kullanıldığı alanlardan bir tanesidir. Tüp mide, gastrik by-pass ve switch ameliyatlarında yağ dokusunun fazla olduğu durumlarda bu sistem cerraha büyük kolaylıklar sağlar.
Jinekolojik Cerrahi
da Vinci robotik cerrahi yöntemi, rahim kanseri, rahim miyomları, çikolata kisti, rahim sarkması, anormal rahim kanaması gibi hastalıkların cerrahi tedavisinde jinekologlar tarafından kullanılabilir.
Genel Cerrahi
da Vinci robotik cerrahi yöntemi, genel cerrahi alanında da sıkça kullanılan bir ameliyat yöntemidir. İleri teknolojinin bir ürünü olan bu sistem, özellikle kolon ve rektum kanserlerinin tedavisinde, böbreküstü bez ameliyatlarında ve rektum cerrahisinde kullanılır.
Kalp ve Damar Cerrahisi
Koroner by-pass, kalp deliği, mitral kapak onarımı veya değişimi, kalp tümörü, triküspit kapak onarımı gibi ameliyat türlerinde kullanılan cerrahi yöntemleri arasında da Vinci robotik cerrahi sistemi yer alır.
Göğüs Cerrahisi
Akciğer kanseri ve timoma/timüs bezi tümörü ameliyatları robotik sistem ile başarıyla gerçekleştirilebilir.
Kulak Burun Boğaz (KBB) ve Baş Boyun Cerrahisi
Gırtlak, tiroid, yutak, dil kökü, bademcik kanserlerinde etkili bir şekilde kullanılan robotik cerrahi yöntem uyku apnesi tedavisinde de kullanılabilir.
Pediatrik cerrahi
da Vinci robotik cerrahi yöntemi, hastaların ameliyat sonrasında daha az acı çekmesi, hastanede kalış süresinin geleneksel ameliyat yöntemlerine göre daha kısa olması ve hastaların sağlıklarına daha çabuk kavuşması gibi sağladığı avantajlar sayesinde, pediatrik cerrahide de sıklıkla tercih edilen bir sistemdir.
