Robotik cerrahi; Ameliyathanede hastanın yanında bulunan cerrah konsolundan, cerrahın hasta üzerinde el bileğine benzeyen kolları kullanarak ameliyatı gerçekleştirmesidir. Da Vinci Robotik Cerrahi sistemi olarak bilinen robotik cerrahi, ilk olarak astronotların sağlık gereksinimlerini karşılamak için geliştirilmiştir. Akabinde harp cerrahisinde de uzaktan ameliyatların yapılması planlanmıştır. Robotik cerrahi ile dünya genelinde yaklaşık 20 yıldır, Türkiye’ de de 10 yıldır ameliyatlar yapılmaktadır. Laparoskopik ameliyatlar gibi küçük kesiler ile robotik 3 boyutlu kamera (insan gözü gibi derinlik sağlayıp, farklı açılar ile görüş sağlanması esasına dayanır) ve robotik el aletleri yardımıyla ameliyat yapılır.
Robotik cerrahi; Genel cerrahi, üroloji, jinekoloji, kalp damar hastalıkları, çocuk cerrahisi ve kulak burun boğaz bölümü gibi pek çok farklı uzmanlık alanına ait hastalıkların cerrahi tedavisinde kullanılabilir.
Ameliyatı robot mu yapıyor?
Tabiki HAYIR. ‘Robot’ ismi ilgi çekici görünmektedir. Çoğunlukla ameliyatı robotun yaptığı düşünülür. Ameliyatı yapan robot değil yine bir cerrah. Robotik cerrahide cerrah robota komut verir, hasta konsolunda bulunan kollar ise cerrahtan aldığı tüm komutları birebir eşzamanlı olarak yansıtarak operasyonu gerçekleştirir.
Robotik Cerrahi Nedir?
Robotik cerrahi diğer adıyla da Vinci robotik cerrahi sistemi minimal invaziv cerrahinin gelişmiş en teknolojik halidir.
Robotik cerrahi sistemlerinin dünyadaki tek örneği olan da Vinci robotu; cerrah konsolu, hasta konsolu ve görüntü kulesi olmak üzere 3 ana bölümden oluşur. Cerrah konsolundan komutlar hasta konsolunda bulunan Da Vinci robotuna aktarılır. Da Vinci robotuna steril olarak özel bir kılıf giydirilir. Laparoskopik ameliyatlarda olduğu gibi karın duvarından, yapılacak ameliyata göre kesiler yapılarak trokar adı verilen el aletlerinin rahatlıkla karın içerisine girmesini ve hareket etmesini sağlayan aletler girilir. Yapılacak ameliyata göre uygun trokardan 3 boyutlu görüntüleme sistemi girilir. Görüntüleme cihazı robot kontrollü olduğu için titreme yapmaz ve cerrah, gerçeğe oldukça yakın üç boyutlu bir görüşe sahip olur. Optik sistem yüksek çözünürlüklü ve görüntü fiberoptik kameralar ile aktarığından dolayı görüntü yaklaştırılsa da görüntü kaybı olmaz. Cerrah dar alanlarda ve derinliklerde normal görüş alanından daha iyi görüntüleri sağlayabilir. Ardından diğer trokarlardan yapılacak cerrahide gerekli olan el aletleri girilir. El aletleri ile robotik konsol bağlantısı sağlanır. Cerrah, cerrah konsoluna oturarak el hareketleri ile robotik konsol hareketlerini yönetir. 720 derecelik dönüş açısına sahip olan robotik kollar, insan elinin yapması mümkün olmayan hareketlerin kolaylıkla yapılabilmesine imkan tanır. Cerrahın ellerindeki küçük titremeler, robot kontrolünde olan cerrahi gereçlere yansımaz. Böylece cerrahide yaşanabilen hata payı mümkün olan en düşük seviyeye indirilir.
Genel Cerrahide Robotik Cerrahi
Genel Cerrahi ameliyatlarının bir çoğunda robotik cerrahi kullanılabilir
- Kalın bağırsak ve rektum cerrahisi; özellikle rektum cerrahisinde leğen kemiği içerisinde dar alanda hareket kabiliyetini arttırır.
- Obezite ve metabolik cerrahi (Şeker ameliyatları); Şeker ameliyatlarında bağırsakların yönlendirilmesi ve karın içerisinde rahat anastomoz yapılmasını sağlar.
- Karaciğer rezeksiyonları – hepatektomi, segmentektomi; Daha geniş görüş açısı ile karaciğer içerisindeki safra yolları ve kan damarlarının daha rahat görülüp daha az komplikasyon ve kanama ile ameliyatın yapılabilmesine olanak tanır.
- Pankreas kanseri için whipple ameliyatı, total pankreatektomi ve distal pankreatektomi; özelikle whipple ameliyatında pankreas kanalı ve safra yolu ile ince bağırsak arasındaki yeni oluşturulan yolların arasındaki anastomozun daha rahat manüplasyon ile yapılmasını sağlar
- Mide ve yemek borusu kanserleri cerrahisi
Ürolojide Robotik Cerrahi
Robotik cerrahinin en sık kullanıldığı bölümlerin başında üroloji gelir.
- Prostat kanseri cerrahisi; Dar olan leğen kemiği içerisinde hareket kabiliyeti robotik cerrahi ile artar, daha net görüş ile prostata yakın olan sinirler korunur, böylece operasyon sonrasında sertleşme ve idrar kaçırma gibi problemler çok daha nadir görülür.
- Böbrek ameliyatları-böbrek kanseri, idrar yolu darlığı ameliyatları; Böbrek kanserinde böbreğin tamamen ya da kısmen alınması ameliyatlarında böbreği besleyen damarlar serbestleştirilip bağlanmasında hareket kabiliyetinin yüksek olmasını sağlar. Olası komplikasyon riskini en aza indirir.
Jinekolojide Robotik Cerrahi
Jinekolojik ameliyatlar da çoğunlukla tıpkı ürolojik cerrahiler gibi leğen kemiğinin iç kısmında dar bir alanda yapılmaktadır. Bu dar alanda robotik cerrahi hareket kabiliyetinin artmasını sağlar
- Jinekolojik kanser ameliyatları; Özellikle bu ameliyatlarda gereklilik halinde yapılacak lenf bezlerinin de temizlenmesi durumunda hem damarların hem de sinirlerin rahatlıkla korunmasına olanak tanır.
- Myomektomi ameliyatları
- Rahim sarkması ameliyatları; Derin leğen kemiği içerisinde vajenin bir kısmının serbestleştirilmesi ve tercih edilmesi durumunda kullanılan yamanın tespit edilmesinde kolaylık sağlar.
Kalp Damar Cerrahisinde Robotik Cerrahi
- Koroner by-pass ameliyatları
- Ritim bozuklukları
- Kalp kapak ameliyatları
Kulak Burun Boğaz ve Baş Boğaz Cerrahisinde Robotik Cerrahi
Gırtlak, yutak, bademcik, dil ve ağız bölgesinde yer alan tümör ve kistlerin cerrahisinde; Hastanın cildi üzerinde kesi yapılmaz. Ağız içerinden yapılan kesiler ile yapılır ve transoral robotik cerrahi adı ile anılır. Bu ameliyatlarda 4 kollu robottan ziyade 2 kollu robot kullanılır.
Robotik Cerrahi Avantajları
Robotik cerrahi teknolojisinin pek çok karmaşık cerrahi işlemi bir arada gerçekleştirmede kolaylık sağladığı için, sayılabilecek çok fazla yararı bulunmaktadır.
- Cerrahi operasyonlarda küçük bir kesi ile gerçekleştiren robotik cerrahi sistemi, hastanın vücudunda daha az travma ve ağrı, minimum yara izi, hastanede yatış süresinin kısalması ve daha hızlı iyileşme süresi sağlaması sebebiyle hasta lehinedir. Daha az yara enfeksiyonuna neden olur.
- Robotik cerrahi avantajları içerisinde sayılabilecek bir diğer durum ise, ellerin hareketlerini taklit edebilen ve eklemli yapıya sahip robotik kolların kullanılmasıdır. Geleneksel yöntemlerle kıyaslandığında mümkün olandan daha fazla el becerisi ve hassasiyet sunmaktadır. Robotik kollar, 720 derece açıyla dönebilir ve titreme yapmaz.
- Robotik cerrahide yüksek çözünürlüklü 3D kameraların kullanılması, cerrahların normalde çıplak gözle göremedikleri alanları yakından görmelerini sağlamaktadır. Normalde görülen görüntü, görüntü kaybı olmaksızın 10 kat büyütülebilir. Bu da daha fazla alan üzerinde cerrahın hâkimiyet kurması ve operasyonu tüm ince detaylarıyla bir arada görmesi anlamına gelmektedir.
- Hekim oturarak çalıştığı için daha az yorulur. Böylece uzun süren operasyonlarda hekimin stres düzeyi azalırken konsantrasyon seviyesi artar.
