Vücudumuz sağlığını sürdürebilmek için kendisine yabancı olan her türlü mikroorganizma, hücre veya maddeye karşı savaşmak üzere bağışıklık sistemi geliştirmiştir. Bağışıklık sistemi kan ve dokularda yer alan çeşitli hücrelerin yanında, vücudumuzda özelleşmiş damar ağına sahip lenf sistemini de kapsar. Lenf sisteminin vazgeçilmez bir parçası olan lenf bezleri vücut geneline yayılmış halde bulunur. Çeşitli koşullarda ise lenf bezlerinin boyutlarında farklılık görülebilir. Vücutta yaygın olarak bulunması ve farklı boyutlara ulaşabilmesi gibi sebeplerden ötürü sağlık kuruluşlarında sık görülen şikayetlerden biri lenf bezleriyle ilgili olan koltuk altında beze oluşumudur.
Lenf Bezi Nedir?
Lenf bezi veya lenf düğümü; vücutta kan dolaşımının yanı sıra vücut sıvılarının kan dolaşımına geri kazandırılması, sindirim esnasında belirli maddelerin emilimi ve bağışıklık yanıtının sağlanması için özelleşmiş kontrol noktalarıdır. Lenf sıvısı, damarlardan düğümlere doğru akış gösterir ve bu esnada lenf düğümlerinde yer alan çok miktarda bağışıklık hücresi tarafından denetlenerek zararlı patojenlerden arındırılır. Yine vücudun herhangi bir bölgesinde tespit edilen tehdit etkenleri lenf yoluyla lenf bezlerine getirilir. Burada etkenler tanımlanır ve onlara yönelik spesifik bağışıklık yanıtı başlatılır.
Lenf düğümleri, vücudun büyüme ve gelişme döneminde üretilen başta lenfositler olmak üzere bağışıklık sistemi hücrelerinin göçüne uğrar ve hücreler için ev sahipliği yapar. İltihaplanmayla sonuçlanan hastalıklarda bu hücrelerin sayısı artış gösterdiği ve lenf bezlerine göç etmeye devam ettiğinden lenf düğümü boyutu artış gösterir ve klinikte beze halinde hissedilebilir. Vücudumuzda lenf düğümleri iç organların çevresinde ve koltuk altı, diz, kasık veya boyun gibi bağlantı bölgelerinde yaygın olarak bulunur.
Koltuk Altında Beze Neden Oluşur?
Koltuk altı veya aksilla, kol ile gövdenin birleşme bölgesi olması nedeniyle yoğun miktarda damar, sinir ve lenf dokusu barındırır. Bu anlamda kolda gelişebilen çeşitli hastalıklarda lenf dolaşımı öncelikli olarak koltuk altındaki lenf bezlerine ulaşır. Benzer şekilde göğüs bölgesi ve meme dokusuna ait lenf dolaşımı da ilk olarak bu bölgeye gelir.
Klinik olarak koltuk altında beze şeklinde hissedilen şişlikler lenf düğümlerinden kaynaklanabileceği gibi bu bölgede yer alan bağ, yağ veya damar dokularından da kaynaklanabilir. Bu doğrultuda aşağıdaki koşullarda koltuk altında beze oluşumu görülebilir:
Enfeksiyon Hastalıkları
Her türlü bakteri, virüs, mantar veya parazit enfeksiyonunda lenf düğümlerinde boyut artışı ile birlikte beze hissedilebilir. Koltuk altındaki bezeler genellikle kol, göğüs veya boyun bölgesine ait enfeksiyonlara işaret eder.
Romatizmal (Romatolojik) Hastalıklar
Lupus, eklem romatizması veya sarkoidoz gibi romatolojik veya otoimmün temelli hastalıklarda vücut dokularında iltihaplanma geliştiğinden bölgesel veya yaygın lenf bezlerinde büyüme izlenebilir.
İyi Huylu Tümörler
Koltuk altında yer alan yağ dokusu, bağ dokuları veya damar yapılarından kaynaklanan lipoma, fibroma, hemanjiom gibi iyi huylu tümörlerde beze oluşumu olabilir.
Kanser
Lenf kanseri (lenfoma) veya meme kanseri gibi bölgeyle ilişkili kanser hastalıklarında koltuk altındaki lenf düğümlerinde büyüme görülebilir.
Travma
Kol, göğüs bölgesi veya boyun gibi komşu bölgelerde yaşanan fiziksel travmalar, girişimsel işlemler veya cerrahi operasyonlar sonrasında iyileşme sürecindeki iltihabi reaksiyonlar nedeniyle koltuk altı lenf bezleri büyüyebilir.
İlaç Yan Etkisi
Fenitoin veya hidroksiklorokin gibi belirli ilaçlar yan etki olarak lenf düğümlerinde büyümeye yol açabilir.
Koltuk Altında Beze Oluşumuna Hangi Belirtiler Eşlik Edebilir?
Koltuk altında beze oluşması ile birlikte hastalarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Ateş
- Halsizlik, yorgunluk
- Koltuk altında ağrılı şişlik, hassasiyet, sıcaklık artışı
- Gece terlemesi
- Kilo kaybı
- Şişlik üzerinde cilde açılan iltihaplı akıntı
- Cilt döküntüsü
- Ciltte morluk veya kolay kanama
Koltuk Altında Beze Oluşumunun Tedavisinde Neler Yapılır?
Koltuk altında şişlik şikayeti ile başvuran hastalarda uzman bir hekim tarafından kapsamlı inceleme yapılması gerekir. Koltuk altında gelişen bezenin karakterine göre altta yatan nedene yönelik değerlendirmeler yapılır. Eğer gerekiyorsa ek görüntüleme veya laboratuvar tetkiklerine başvurulur. Sert kıvamda, ağrılı, hareketsiz şişlikler sıklıkla enfeksiyon veya romatizmal (romatolojik) hastalıklar açısından anlamlıyken lastik kıvamda, ağrısız, hareketli şişlikler tümör ile ilişkili olabilir.
Muayene esnasında tespit edilen şişlikler için lezyonun özelliklerinin tespit edilmesi amacıyla ultrasonografi veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılabilir. Bu sayede yumuşak dokulara ait iyi huylu tümörler, kansere bağlı gelişen bezeler veya enfeksiyon hastalıkları ayırt edilebilir. Kan tetkiklerinde enfeksiyon veya iltihaplanma lehine belirlenen parametreler teşhis için yardımcıdır. Gerekli vakalarda koltuk altındaki bezeden parça alınma suretiyle biyopsi yapılır. Biyopsi sonucunda bezeye yol açan rahatsızlık kesin olarak belirlenebilir.
Tedavide altta yatan nedene göre ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi yapılabilir. Enfeksiyon hastalıklarında antibiyotik, romatizmal (romatolojik) hastalıklarda anti-inflamatuar ilaçlar verilir. Tümör ile ilişkili lezyonlarda ise cerrahi olarak kitlenin çıkarılması, radyoterapi veya kemoterapi verilmesi gündeme gelebilir.
