Mukus tıkacı, enfeksiyonu önlemek için rahim ağzını kapatan jöle benzeri bir sıvıdır ve mukus tıkacının açılması halk arasında nişan gelmesi olarak da bilinir. Bu kalın madde, rahim ağzını sıkı bir şekilde kapatmaya ve bebeği olası enfeksiyonlardan korumayı amaçlar.
Rahmi cinsel aktivite veya vajinal muayene gibi nedenlerle içeri girebilecek istenmeyen bakteri ve patojenlerden korur. Hamilelik sırasında vücutta dolaşan hormonlar nedeniyle mukus tıkacı sürekli olarak taze kalır. Bunun kaybedilmesi, doğumun erken bir işareti olabilir ancak kasılmalar olmadığı ya da su gelmediği sürece doğumun yaklaştığı anlamına gelmeyebilir.
Nişan Gelmesi Nedir?
Doğumun ilk aşaması, rahim ağzının genişlemesi veya açılmasıyla birlikte düzenli kasılmaların başlamasıdır. Rahim ağzı 10 cm olduğu zaman doğumun ikinci aşaması olan ıkınma başlar.
Doğum başladığında karşılaşılan belirtilerden biri nişan gelmesidir. Mukus tıkacı, servikal kanaldaki bir mukus tabakasıdır. Bu mukus, genellikle "nişan gelmesi" olarak adlandırılır ve çoğunlukla doğuma hazırlanma sırasında rahim ağzının genişlemesiyle düşer. Amacı, bakterilerin rahme girmesini önlemektir.
Mukus tıkacı, normal hamilelik akıntısından farklı bir akıntıdır. Görünüşte mukus gibi lifli olabilir ve içinde kan bulunabilir. Rengi değişir ancak genellikle berrak veya sarıdır ve eski kahverengi kanla lekelenebilir. Rahim ağzının genişlemesi veya açılması sonucu tıkaç kaybolur. Böylece rahim ağzı girişini koruyan tıkaç serbest kalır. Rahim ağzındaki bu değişiklikler kılcal damarların patlamasına neden olarak mukus tıkacının pembe rengini oluşturabilir. Bazı kişiler mukus tıkaçlarını yavaş yavaş ve parçalar halinde birkaç gün ila birkaç hafta içinde kaybeder. Birkaç santimetre boyutunda bir mukus tıkacının hepsinin bir anda kaybedilmesi de mümkündür.
Hamileliğin 38. haftasından itibaren ortaya çıkma eğiliminde olan mukus tıkacı, daha erken de kaybedilebilir. Çoğu zaman, doğumun başlamasından yaklaşık 2 ila 5 gün önce düşmeye başlar. Doğumun erken bir belirtisi olsa da bu haftadan önce kaybolursa kendini bir dereceye kadar yenileyebilir. Kasılmalar başlamadığı ve çok fazla parlak kırmızı kan olmadığı sürece gebelik normal seyrindedir. Hamileliğin erken döneminde mukus tıkacını kaybetmek erken doğuma da işaret edebilir.
Nişan gelmesi, mutlaka doğum yapılacağı anlamına gelmez. Doğum, birkaç saat veya birkaç gün içinde başlayabilir. Bazen mukus tıkacının kaybedilmesi doğumla ilgili de olmayabilir. Nişan gelmesi ile birlikte kasılmalar, bel ağrısı, kramplar veya sıvı akıntısı gibi başka semptomlar da ortaya çıkarsa bu, doğumun başladığı anlamına gelebilir.
Nişan Gelmesi Ne İşe Yarar?
İmplantasyon sırasında östrojen, rahim ağzındaki bezlerden mukus üretimini uyarır. Daha sonra rahim ağzı yumuşayarak şişer ve boşluk kalmayana kadar mukus bu boşluğa pompalanır. Progesteron, rahim ağzı kapanana kadar mukusun kalınlaşmasını sağlar.
Gebe kalındığı zaman rahim ağzınızdaki bezlerin mukus salgılamasıyla oluşmaya başlayan mukus tıkacı, ortalama 12. haftada ideal boyutuna ulaşır. Doğumdan önce genişlemeye başlayana kadar genellikle hamilelik boyunca yerinde kalır.
Doğum başladıktan sonra erken aşamaya latent aşama adı verilir. Bu, saatler veya günler sürebilir. Rahim ağzı 6 cm genişliğe ulaştığında, çoğu kadın aktif doğum aşamasındadır. Rahim ağzı daha hızlı bir şekilde 10 cm'ye kadar genişler. Mukus tıkacı bu süreç boyunca herhangi bir noktada kaybedilebilir.
Servikal kanal, mukus tıkacı tarafından tamamen kapatıldığında bakterilerin serviksten geçmesi engellenir. Mukustaki antikorlar, bakteri ve virüs gibi ajanlarla savaşır. Mukus oluşturan salgılarda, bağışıklık sisteminin bu kadar ileri gidebilen bakterilere karşı savaşmasını sağlayan bileşenler mevcuttur.
Tüm hamile kadınlar, doğum sırasında bir noktada bunu kaybeder ancak tüm kadınlar gerçekleşme anını anlamayabilir. Mukus tıkacı yavaş yavaş dışarı çıkarsa, çoğunlukla normal akıntıya benzeyebileceği için fark edilmeyebilir.
Mukus tıkacının çıkmasının ardından kadınlar egzersiz, cinsel ilişki, banyo gibi normal aktivitelerine devam edebilir. Sürekli ve sulu bir akıntı fark edilmesi durumunda, olası membran yırtılmasının değerlendirilmesi için bir sağlık kuruluşuna gidilmesi faydalı olabilir.
Nişan Gelmesi Belirtileri Nelerdir?
Herkes ve her doğum farklı olduğundan, nişan gelmesi belirtileri kadınlar arasında farklılık gösterebilir. Bu belirti ve semptomların tümü ya da bazıları yaşanabilir veya hiçbiri görülmez.
- Renk: Berrak, beyaz, yeşil, sarı, hafif pembe veya kahverengi olabilir. Normalde pembe çizgilerle kaplı olan mukus, kirli beyaz renktedir.
- Doku: Jelatinimsi bir görünüme sahiptir ve rahim ağzındayken kalındır. Bununla birlikte dışarı atıldığında genellikle incelir ve daha sıvı hale gelir.
- Boyut: Mukus tıkacı, yaklaşık 4-5 cm uzunluğundadır. Vücut tıkacı bir anda atmazsa, çok daha az gibi görünebilir.
Kremsi beyaz bir renk olan normal vajinal akıntı, genellikle hamilelikte artar ve bu durum normaldir. Akıntıda bazen pembe çizgiler de olabilir. Ayrıca bej veya kahverengi de görülebilir. Tıkaç ise jöle benzeri topaklar halinde çıkabilir veya birkaç gün içinde artan vajinal akıntı olarak görünebilir.
Bazı semptomlar acil tedavi gerektiren olası bir komplikasyona işaret edebilir. Mukus tıkacı kaybı olsun veya olmasın, aşağıdaki semptomların yaşanması durumunda acil tıbbi müdahale gerekebilir:
- Ağır vajinal kanama
- Kasılma olmadan su gelmesi
- Kasılmalar arasında bile sürekli ve yoğun ağrı
- Fetüsün daha az hareketi
Kaşıntı veya ağrı hissedilmesi, akıntıda rahatsız edici bir koku olması ya da akıntının başka bir renge dönüşmesi önemli semptomlardır. Özellikle 38. haftadan önce mukus tıkacının kaybedilmesi, parlak kırmızı bir kan kaybının olması alışılmadık bir durumdur. Bu nedenle vajinada taze kırmızı bir kanama olup olmadığına dikkat edilmelidir. Böyle bir durumda doktora başvurulmalıdır.
Mukus tıkacının dışarıdan müdahale ile atılması mümkün değildir. Doğum tarihi geçtiyse, nişan gelmesi doğumun yakında olabileceği anlamına gelebilir ancak mukus tıkacını çıkarmaya çalışmak mümkün değildir. Bu, ayrıca doğumu hızlandırmaz. Mukus tıkacı, yalnızca rahim ağzı genişlediğinde bulunduğu yerden ayrılır.
Rahim ağzı, doğum sonrasında iyileşerek eski halini alır. Bu sürecin ilk birkaç haftasında bazı kadınlarda mukus atılabilir ve bu, çoğunlukla normal bir durumdur. Bununla birlikte mukusa kötü koku ve kanamanın eşlik etmesi halinde doktor kontrolü gerekebilir.
