Şeker, vücudun glikoza dönüştürdüğü bir karbonhidrat türüdür. Tüm karbonhidratlar gibi, diyetimizde enerji kaynağı sağlarlar. Ancak, yüksek oranda ilave şeker içeren yiyecek ve içecekler kan şekerini yükseltir. Şekerleme, şekerle tatlandırılmış meşrubatlar ve şuruplar, meyveli içecekler, vitaminli sular, enerji ve spor içecekleri gibi ilave şeker içeren yiyecek ve içeceklerin tüketiminin sınırlandırılması şeker seviyelerinin kontrol altında tutulması açısından önemlidir. Kısaca, ne kadar çok karbonhidrat yerseniz, kan şekeri seviyeniz o kadar yüksek olur. Yüksek kan şekeri seviyeleri sinir, böbrek ve kalp hasarı gibi ciddi, uzun vadeli sorunlara yol açabilir.
Kan şekeri seviyelerinizi kontrol altında tutmanıza yardımcı olmak için sağlıklı yiyecek seçimleri yapabilir, düzenli zamanlarda yemek yiyebilir ve yeme alışkanlıklarınızı takip edebilirsiniz. Düzenli zamanlarda sağlıklı yiyecekler yediğinizde, vücudunuzu ürettiği (veya ilaçtan aldığınız) insülini daha iyi kullanmaya alıştırırsınız. Bu, kan şekerinizi kontrol etmenize ve uzun vadeli sorunlar yaşama şansınızı azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Şekeri en çok ne yükseltir?
Kan şekeri yükselmesi, aynı zamanda glikoz yükselmesi olarak da bilinir, kandaki şeker veya glikozda hızlı bir artış olduğunda meydana gelir. Kan şekeri yükselmeleri genellikle yemek yedikten sonra olur. Sadece diyabetliler değil, herkeste kan şekeri yükselmesi olabilir. Çok fazla karbonhidrat içeren yiyecek ve içecekler, şekerli içecekler, beyaz pirinç, makarna ve aşırı işlenmiş veya kızarmış yiyecekler dahil olmak üzere kan şekerinin yükselmesine neden olabilir. Muz gibi bazı meyveler de şeker açısından yüksektir. İşte şekeri yükselten etkenlerden bazıları:
Güneş yanığı
Güneş yanıklarında ağrı strese neden olur ve stres kan şekeri seviyelerini artırır.
Yapay tatlandırıcılar
Daha fazla araştırmaya ihtiyaç olmasına rağmen, bazı çalışmalar kan şekerini yükseltebildiklerini gösteriyor.
Stres
Gerçekten stresli olduğunuzda, vücudunuz kortizol ve adrenalin gibi hormonlar salgılar. Bu, savaş ya da kaç tepkisi olarak bilinir. Vücudunuzu saldırı altındaymış gibi davranmaya teşvik eder. Vücudunuz tehditle başa çıkmak için depolanmış enerji kaynaklarını (glikoz ve yağ) yakar. Diyabetiniz olduğunda, insülin glikozu parçalamak için hücreleri geçemez ve kan şekeriniz yükselir.
Bazı ilaçlar
Diüretikler, depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar ve tansiyon ilaçları kan şekerinde ani yükselmelere neden olabilir.
Kahve
Bazı insanların kan şekeri kafeine karşı aşırı duyarlıdır.
Uyku eksikliği
Sadece bir gece bile az uyumak vücudun insülini daha az kullanmasına neden olabilir.
Kahvaltıyı atlamak
Sabah kahvaltısı yapmadan kalmak, hem öğle hem de akşam yemeğinden sonra kan şekerini artırabilir.
Çok az veya çok fazla egzersiz
Yeterince hareket etmediğinizde, glikoz seviyeleriniz yükselebilir. Çok fazla egzersiz de aynı etkiye sahip olabilir. Bazı rekabetçi aktiviteler zorlu aktiviteler kan şekerinizi yükseltebilir.
Dehidrasyon
Vücudunuzdaki su miktarının azalması, kan şekerinizin daha yoğun olması anlamına gelir.
Adet döngüleri
Hormon seviyelerinde değişikliklere neden olan adet dönemleri şeker seviyelerini yükseltebilir.
Burun spreyleri
Bazılarında karaciğerin daha fazla kan şekeri üretmesini tetikleyen kimyasallar bulunur.
Diş eti hastalığı
Hem diyabetin bir komplikasyonudur hem de kan şekerinin yükselmesine neden olur.
Şekeri en çok hangi yiyecekler düşürür?
Düşük glisemik indekse (GI) sahip yiyecekler, insanların kan şekeri seviyelerini düşürmelerine veya yönetmelerine yardımcı olabilir. Örnekler arasında tam tahıllar, kuruyemişler, baklagiller, bazı meyveler, nişastalı olmayan sebzeler ve yağsız proteinler bulunur.
Şekeri en çok yükselten besinler nelerdir?
Beyaz tahıllar
Beyaz ekmek, makarna ve pirinç gibi beyaz tahıl içeren yiyeceklerin hepsi rafine karbonhidrat kaynaklarıdır. Bu besinlerde liflerinin çoğu çıkarılmıştır. Lif, birçok faydası olan bir karbonhidrat türüdür, vücut tarafından sindirilmez, bu nedenle bağırsak sağlığını etkiler ve sindirimi yavaşlatabilir, bu da kan şekeri seviyelerinin yükselmesine neden olabilir. Mümkün olduğunda, kan şekerini düzenleyen lif açısından zengin olan tam tahıllı ekmek, tam buğday makarna ve esmer pirinç gibi tam tahılları tercih edin.
Şekerli içecekler
Tatlandırılmış içecekleri tüketmek kan şekerini kontrol etmeyi zorlaştırır. Gazlı içecekler, tatlandırılmış buzlu çay ve hatta meyve suyu gibi içecekler yüksek miktarda şeker içermesinin yanı sıra neredeyse hiç protein, yağ veya lif içermez. Tatlandırılmış kalorili içeceklerden tamamen kaçınmak önemlidir.
Fast food
Fast food ürünler aynı zamanda şeker ve rafine karbonhidrat açısından yüksek olma eğilimindedir ve bu da potansiyel olarak kan şekeri artışlarına neden olur.
Ayrıca, sofra şekeri, reçel, bal, marmelat, pekmez, pasta, kek, tatlı, şekerli bisküvit, çikolata, helva gibi yiyeceklerde bulunan karbonhidrat basit karbonhidrattır yani kan şekerini hızlı bir şekilde yükseltirler.
Şekeri yüksek olanlar ne yememeli?
Kan şekerinizi kontrol altında tutmak için, belirli yiyecek ve içecekleri azaltmanız gerekebilir.
Şeker seviyeleri yüksek olanların uzak durmaları gereken yiyecek ve içecekler şunlardır:
Şekerli yiyecekler, şekerleme, kurabiye, kek, dondurma, tatlandırılmış tahıllar ve ilave şeker içeren konserve meyveler.
Meyve suyu, normal soda ve normal spor veya enerji içecekleri gibi ilave şeker içeren içecekler.
Beyaz pirinç, ekmek ve makarna - özellikle beyaz unla yapılanlar.
Beyaz patates, mısır ve bezelye gibi nişastalı sebzeler.
Tereyağı, iç yağ, kuyruk yağı, salam, sosis, sakatat, yağlı besinler ve kızartmalar.
Sodyum (tuz) oranı yüksek besinler.
Aç kalmak şekeri yükseltir mi?
Çok uzun süren açlıklarda vücudun glikoz kaynağı azalır ve dolayısıyla kan şekeri düşer, ancak uzun süreli açlık sonrasında vücut enerji kaynaklarını tüketirken depoladığı yağları yakmaya başlar, ayrıca stres hormonları da artacağı için, bunlar da kan şekeri seviyelerinde yükselmelere neden olabilir.
