Taşikardi, anormal derecede hızlı bir kalp atışıdır. Kalp olması gerekenden daha hızlı attığında, genellikle kanı etkili bir şekilde pompalayamaz. Tedavi edilmediği takdirde çok sayıda belirtiye ve potansiyel sağlık riskine yol açabilir. Taşikardiyi tetikleyebilecek veya bu rahatsızlıklara yakalanma riskini artırabilecek çeşitli faktörler vardır.
Taşikardi ne demek?
Taşikardi, dakikada 100 atıştan daha hızlı kalp atış hızını ifade eder. Taşikardi, normal veya anormal bir kalp atış hızı tepkisi olarak ortaya çıkabilir.
Taşikardi neden olur?
Normal bir kalp dakikada 60-100 kez atar. Kalp dakikada 100'den fazla attığında buna hızlı kalp atışı veya taşikardi denir. Taşikardi, kalbin pompalama hızını kontrol eden normal elektriksel uyarıların bozulmasından kaynaklanır. Bazen egzersiz, fiziksel aktivite veya normal fizyolojik stres veya travmaya tepki olarak kalp atış hızının geçici olarak yükselmesi normaldir.
Taşikardiye neden olabilecek pek çok faktör olabilir:
- Dehidratasyon
- Ağır kan kaybı veya aşırı kanama kaynaklı anemi
- Yetersiz uyku
- Enfeksiyonlar ve yüksek ateş
- Tirotoksikoz ve hipertiroidizm, vücutta tiroid hormonunun fazlalığı olarak tanımlanır
- Elektrolit dengesizliğine yol açan şiddetli ishal
- Obstrüktif uyku apnesi (OSA)
- Bazı ilaçlar
- Yasadışı uyuşturucular veya kalbi uyaran maddeler
- Uyarıcı içeren içecekler örneğin çay, kahve, meşrubatlar, enerji içecekleri ve alkol.
- Akut miyokard enfarktüsü veya kalp krizi (kalbin bir bölümüne giden kan akışının azalması veya durması sonucu kalp kasının hasar görmesiyle ortaya çıkan, yaşamı tehdit eden bir durum)
- Hipertrofik kardiyomiyopati (kalp kasının anormal derecede kalınlaştığı veya hipertrofiye uğradığı bir hastalık)
- Doğuştan kalp hastalıkları (doğuştan itibaren kalbin yapısında oluşan kalp sorunları)
- Kalp kapakçığı hastalığı (kalbin dört kapakçığından bir veya daha fazlasını etkileyen kalp hastalığı)
- Hipertansiyon
- Elektriksel anormalliklerden kaynaklanan bazı durumlar, örneğin supraventriküler taşikardi (SVT), Wolff-Parkinson-White Sendromu (WPW) ve atriyal fibrilasyon (AF)
Taşikardinin belirtileri neler?
Taşikardi belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Çarpıntı, göğüste çırpınan, hızlı kalp atışı veya gümbürtü olarak tanımlanır
- Baş dönmesi, sersemlik, bayılma (senkop) veya bayılma hissi
- Göğüs ağrısı veya sıkışması
- Yorgunluk, halsizlik veya kolayca yorulma hissi
- Nefes almada zorluk, örneğin nefes darlığı
- Yürümede zorluk, örneğin yürürken hava türbülansıyla karşılaşma hissi
Taşikardinin türleri neler?
Taşikardinin üç tipi vardır: supraventriküler, sinüs ve ventriküler taşikardi.
Supraventriküler taşikardi
Supraventriküler taşikardide, kalbin üst odacıklarındaki elektrik sinyalleri düzensizleşerek kalbin daha hızlı atmasına neden olur. Bazen kalp o kadar hızlı atmaya başlar ki, kasılmadan önce kanla dolamaz ve vücudun geri kalanına kan akışını kısıtlar. Ataklar birkaç saniyeden birkaç saate ve nadir durumlarda birkaç güne kadar sürebilir.
Supraventriküler taşikardide kalp atış hızı dakikada 250 atışa ulaşabilir, ancak genellikle 140 ila 180 arasındadır. Supraventriküler taşikardi kalp çarpıntısı ve daha hızlı bir nabızla hissedilir. Bu taşikardi türü her yaştan insanı etkileyebilir, ancak genellikle çocukluk veya genç yetişkinlikte ortaya çıkar.
Çoğu durumda, supraventriküler taşikardi atakları zararsızdır ve tedavi gerektirmeden kendiliğinden geçer. Ancak, günlük hayatı etkiliyorsa veya kötüleşiyorsa tıbbi yardıma ihtiyaç duyulabilir.
Sinüs taşikardisi
Sinüs taşikardisi, egzersiz sırasında veya stres ve kaygı durumlarında ortaya çıkar, bu nedenle genellikle geçici ve iyi huylu bir durumdur. Tetikleyici faktörler ortadan kalktıktan sonra, kalp normal dinlenme ritmine dönmelidir. Dinlendikten sonra devam ediyorsa, bu durum test ve tedavi gerektiren altta yatan bir sağlık sorununun işareti olabilir.
Sinüs taşikardisi, kalbin sinüs düğümlerinde gelişir. Bu küçük hücre grubu, kalbin sağ üst odacığını işgal eder ve kalp atışını düzenleyen elektriksel uyarıları üretir.
Sinüs taşikardisi sırasında, sinüs düğümü egzersiz veya stres sırasında normalden daha hızlı elektrik sinyalleri üretir. Bu, genellikle vücudun egzersiz veya stres gibi tetikleyicilere, daha fazla oksijene ihtiyaç duyduğunda verdiği doğal bir tepki olabilir.
Belirli bir nedene bağlı olmaksızın sinüs taşikardisinin varlığında, buna uygunsuz sinüs taşikardisi denir. Hızlı kalp atışının yanı sıra nefes darlığı, göğüs ağrısı, baş dönmesi veya bayılma, baş ağrısı ve anksiyete yaşanabilir.
Ventriküler taşikardi
Ventriküler taşikardi, kalbin alt odacıklarında (ventriküller) düzensiz elektrik sinyallerinin oluşmasıdır. Kalp çok hızlı atıyorsa, kalp odacıkları yeterli kanla dolamaz ve bu nedenle kalp vücudun geri kalanına yeterli kan pompalayamaz. Bu durumda, baş dönmesi ve nefes darlığı hissedilebilir.
Ventriküler taşikardi atakları genellikle birkaç saniye sürer ve hayati tehlike oluşturmaz. Ancak, daha uzun sürerse, nefes almakta zorlanma ve kalıcı göğüs ağrısı varsa, derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
Taşikardi olan biri ne yapmalı?
Taşikardinin bazı nedenleri yaşamı tehdit edici olduğundan, taşikardi belirtileri fark eden kişiler derhal tıbbi yardım almalıdır.
Taşikardi ve çarpıntı farkı nedir?
Taşikardi ve çarpıntı kalple ilgilidir, ancak farklı olayları tanımlarlar. Taşikardi, kalp atış hızının yükselmesi anlamına gelir ve yetişkinlerde genellikle dakikada 100 atıştan fazla istirahat kalp atış hızı olarak tanımlanır. Çarpıntı ise, kalbinizin göğüste çarparak, çarparak veya gümbürdeyerek attığını hissettiğiniz kısa süreli bir histir. Genellikle istirahat halindeyken ortaya çıkar ve göğüste, boğazda veya boyunda hissedilebilir.
Taşikardinin tedavisi nasıl olur?
Taşikardi tedavisi, sahip olduğunuz taşikardi türüne ve nedenine bağlıdır. Taşikardi semptomlarını kontrol altına almaya yardımcı olmak için tablet formunda veya doğrudan damardan ilaç verilebilir. Taşikardi tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında beta blokerler ve kalsiyum kanal blokerleri bulunur. Bu ilaçlar, kalp atış hızını dakikada normal atış sayısına düşürmeyi ve atakların tekrarlamasını önlemeyi amaçlar.
Kardiyoversiyon, taşikardiyi yönetmeye yardımcı olan bir diğer tedavi yöntemidir. Bu işlem, kalbin doğal ritmini geri kazanmasına yardımcı olmak için kalbe küçük bir elektrik şoku verilmesini içerir. Kardiyoversiyon komplikasyonları ve yan etkileri nadirdir.
Kateter ablasyonu, elektrik sinyallerindeki sorunu düzeltmek için bir damar veya atardamar yoluyla kalbe ince tüpler yerleştirilmesi işlemidir. Bu tedavi genellikle taşikardi için kalıcı bir çözümdür.
