Anti-HBs (Anti-Hepatit B Yüzey Antikoru), bir kişinin bağışıklık sisteminin hepatit B virüsünün (HBV) dış kabuğu olan hepatit B yüzey antijenine (HBsAg) yanıt olarak gelişen bir antikordur. Kanda yeterli miktarda Hepatit B yüzey antikorunun bulunması, Hepatit B virüsü enfeksiyonuna karşı koruma olduğunu gösterir.
Hepatit B, aynı adlı virüsün neden olduğu karaciğer enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon türü, hastalarda akut ve kronik olmak üzere iki farklı şekilde gelişir. Söz konusu enfeksiyonun tespiti için çoğu hastalığın tanısında da faydalanılan kan testi yapılır. Test kapsamında vücudun virüse karşı verdiği tepki olarak nitelendirilebilecek Anti HBs bileşenine odaklanılır.
Anti HBs nedir?
Hepatit B hastalığına yol açan virüs (HBV), antijenik özellikte çeşitli proteinleri bünyesinde barındırır. Söz konusu proteinlerden biri, virüsün yüzeyinden bulunan HBsAg’dir. Antijen, akut ve kronik hepatit B enfeksiyonunun vücutta geliştiğini belirten önemli bir göstergedir. Vücutta enfeksiyon başladığında bağışıklık sistemi tepki verir. İşte bu aşamada üretilen antikorlardan biri Anti HBs’tir ve görevi HBsAg antijeninin vücuda negatif etkisini sonlandırmaktır.
Anti HBs antikorunun vücutta bulunabilmesi için iki koşul mevcuttur. Yani kişi ya hepatit B enfeksiyonu geçirmiş olmalıdır ya da bu hastalıktan korunmak amacıyla aşı yaptırmalıdır. Aşı, zayıflatılmış veya ölü formda HBV parçaları içerir. Bu sayede bağışıklık sisteminin hepatit B virüsüne karşı tepki vermesi sağlanır. Tepki sonucunda üretilen hepatit B yüzey antijeni antikorları, virüs ile karşılaşmaları durumunda koruyucu etki gösterir. Anti-HBs antikorları, bağışıklık sistemini virüse karşı savunmada önemli rol oynar. Bu antikorlar, vücutta yeniden HBV belirdiğinde hastalık riskini ortadan kaldırmak için harekete geçer. Anti HBs, virüsü nötralize ederek veya başka bir değişle etkisizleştirerek enfeksiyon oluşumunu engeller.
Anti-HBs testi nedir, nasıl yapılır?
Hepatit B virüsüne karşı bağışıklık sağlayan antikorların varlığını ölçmek için anti-HBs testi yapılır.Kişinin kolundan kan örneği alınır. Alınan kan örneği laboratuvara gönderilerek analiz edilir. Sonuçlar aynı gün çıkabileceği gibi, laboratuvarın yoğunluğuna göre değişkenlik gösterebilir.
Anti-HBs testi kimlere yapılır?
Testten önce kişinin tıbbi geçmişi ve halihazırdaki durumu dikkatlice değerlendirilir. Test, genelde şu durumlarda yapılır:
- Test, hepatit B enfeksiyonunun ardından bağışıklık oluşup oluşmadığını belirlemek için yapılabilir.
- Hepatit B aşısı sonrası kişinin bağışıklık kazanıp kazanmadığını değerlendirmek amacıyla test yöntemi uygulanabilir. Test aracılığıyla tutarlı sonuç elde edilebilmesi için aşılama sonrası anti-HBs antikorlarının belirli seviyeye yükselmesi beklenir.
- Rutin anti-HBs testi yapılan gruplar da mevcuttur. Mesela HBV kaynaklı enfeksiyon riski yüksek olduğundan sağlık çalışanlarına belirli aralıklarla test uygulanır. Böylece bağışıklık durumları hakkında net bilgi elde edilebilir.
Anti HBs testinin uygulanmasında sakınca bulunan veya ideal sonuçlar ulaşmanın güç olabileceği bazı durumlar da mevcuttur. Örneğin:
- Yenidoğanlar ve bebekler, hepatit B testine tabi tutulabilir. Fakat sonuçların yorumlanması aşaması yetişkinlerden farklıdır.
- Kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerin vücudunda, çoğunlukla anti-HBs antikorları üretilemez. Dolayısıyla bu gruba dahil kişilere, aşı yanıtını değerlendirmek için anti-HBs testi yapılmaz.
- Anti-HBs testi, enfeksiyonun erken dönemde belirlenmesi için uygun bir yöntem değildir. Bu nedenle hepatit B enfeksiyonu şüphesi olan kişilere farklı tetkik yöntemleri uygulanır.
- Bazı ilaçlar ve tedavi prosedürleri, bağışıklık sistemi üzerinde etkilere sebep olabilir. Söz konusu kategoriye dahil ilaç ya da tedavi yöntemleri uygulanan kişilerin test sonuçları, diğerlerinden farklı kriterler doğrultusunda değerlendirilir.
- Daha önce Hepatit B aşısına karşı alerji veya anaflaksi gelişmiş kişilere hepatit B aşısı uygulanmaz. Bundan dolayı test yalnızca enfeksiyon sonrası bağışıklık durumunu değerlendirme amacıyla gerçekleştirilebilir.
Normal Anti HBs değeri kaç olmalı?
Hepatit B yüzey antikorları (anti-HBs veya HBsAb) kan örneklerinde mili-Uluslararası Birim/mililitre mIU/mL cinsinden ölçülür. Kandaki anti-HBs miktarı, yaygın kabul gören şekliyle yani IU/L cinsinden ifade edilir. Hastalık veya aşı sonrası dönem için bir kişinin kanında 10 IU/L anti HBs bulunması, normal değer şeklinde yorumlanır. Söz konusu değer, kişinin uzun süre hastalık riskinden uzak kalabileceğini gösterir.
Test sonucunda kandaki antikor miktarı, her zaman ideal değerde çıkmayabilir. Yani kan örneği üzerinde yapılan incelemelerde 10 IU/L altında veya üstünde sonuçlar elde edilebilir. Anti-HBs miktarının, referans değere eşit ya da üzerinde olması “test pozitif” şeklinde nitelendirilir. Bunun anlamı, vücudun hepatit B’den kendisini koruyacak kadar antikor ürettiğidir. İleri tarihte yapılacak tekrar aşı ile değerin aynı kalması sağlanabilir.
Anti- HBs sonucunun yüksek çıkması ne anlama gelir?
Anti HBs test sonucunun yüksek çıkması, bağışıklık sisteminin hepatit B virüsüne karşı aktif olduğunun bir göstergesidir. Test sonuçları yüksek çıkan bireylerin aşılanmasına gerek yoktur.
Anti- HBs sonucunun negatif çıkması ne anlama gelir?
Daha önce aşı olmamış veya enfeksiyon geçirmemiş kişilerde hepatit B'ye karşı bağışıklığı olmadığı ve bağışıklık sisteminin enfeksiyona karşı savunmasız olduğunuz anlamına gelir. Mutlaka aşılanması gerekir. Akut veya kronik enfeksiyonda antikorlar henüz gelişmemiş veya tespit edilmesi mümkün olamayacak kadar düşük seviyelerde olabilir.
