HIV, vücudun bağışıklık sistemine saldıran bir virüstür. HIV, vücudun beyaz kan hücrelerini hedef alarak bağışıklık sistemini zayıflatır. Bu, tüberküloz, enfeksiyonlar ve bazı kanserler gibi hastalıklara yakalanmayı kolaylaştırır. AIDS, HIV enfeksiyonunun en ciddi aşamasıdır.
HIV bulaşan biri ortalama 1-4 hafta sonra grip benzeri belirtiler gösterir. Bu süreç yaklaşık 2 hafta kadar sürer.
HIV enfeksiyonunun günümüzde kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak uygulanan ilaç tedavileri, virüsün vücutta oluşturduğu hasarı yavaşlatabilir ve hastaların uzun yıllar sağlıklı kalmalarını sağlayabilir.
HIV; kan, meni, vajinal sıvılar ve anne sütü gibi vücut sıvılarıyla bulaşabilir. Ayrıca gebelik ya da doğum sırasında anneden bebeğe geçiş riski de mevcuttur.
HIV ve AIDS nedir, neden olur?
HIV (Human Immunodeficiency Virus), bağışıklık sistemini hedef alarak zayıflatan bir virüstür. HIV enfeksiyonu zamanla ilerlediğinde AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) olarak adlandırılan evreye geçilir. AIDS, HIV enfeksiyonunun en ileri aşamasıdır ve CD4 T hücre sayısının 200’ün altına düşmesiyle tanımlanır. HIV bulaştıktan sonra vücutta kalıcı hale gelir. Tam anlamıyla ortadan kaldırılması mümkün olmasa da, ilaç tedavileriyle kontrol altında tutulabilir. HIV POZİTİF (HIV +) kanında HIV bulunan kişilere verilen addır.
HIV'i enfekte bir kişinin kanı, meni, vajinal sıvıları, anne sütü ve rektal sıvıları yoluyla bulaşabilir. HIV'e enfekte olan herkes hastalığı yayabilir.
HIV/AIDS belirtileri nelerdir?
HIV ile enfekte bireylerde başlangıçta belirgin bir semptom olmayabilir. Ancak erken dönemde grip benzeri bulgular görülebilir: Kas ve boğaz ağrısı, ateş, gece terlemeleri, titreme, halsizlik, lenf düğümlerinde şişlik, döküntüler ve ağız içi yaralar gibi. Bu belirtiler genellikle geçicidir ve sonrasında asemptomatik bir dönem başlayabilir.
HIV enfeksiyonunun evreleri neler?
HIV enfeksiyonu üç temel evrede ilerler:
- 1. Akut evre: Enfeksiyonun ilk haftalarında grip benzeri semptomlar oluşabilir.
- 2. Klinik olarak sessiz evre: Belirtilerin azaldığı ve yıllarca sürebilen dönemdir.
- 3. AIDS evresi: Bağışıklık sistemi ciddi şekilde zarar görür ve fırsatçı enfeksiyonlar ortaya çıkabilir.
HIV nasıl bulaşır?
Virüs, korunmasız cinsel ilişki, ortak enjektör kullanımı, enfekte kan nakli, doğum veya emzirme yoluyla bulaşabilir. Sarılmak, öpüşmek veya ortak tabak kullanmak gibi sosyal temaslarla bulaşma riski yoktur.
HIV tanısı nasıl konulur?
HIV tanısı, üç farklı test yöntemiyle konulabilir:
- Antikor testleri: Kan veya tükürükte HIV’e karşı oluşan antikorları saptar.
- Antijen testleri: HIV’e özgü p24 antijenini tespit eder.
- Nükleik Asit Testi (NAT): Doğrudan HIV RNA’sını ölçerek virüs varlığını ortaya koyar.
HIV/AIDS tedavisi var mı?
Kesin bir tedavisi bulunmasa da antiretroviral tedaviler (ART), HIV’in çoğalmasını engelleyerek bağışıklık sistemini korur. Bu sayede hastalığın ilerlemesi büyük ölçüde yavaşlatılır ve kişi sağlıklı bir yaşam sürebilir.
HIV pozitif bireylerin rutin testleri
HIV bulaşan biri ortalama 1-4 hafta sonra grip benzeri belirtiler gösterir. Bu süreç yaklaşık 2 hafta kadar sürer. Bu evre tamamlandıktan sonra yıllarca hiçbir belirti göstermeyebilirsiniz. Bu nedenle HIV şüpheniz varsa vakit kaybetmeden test yaptırmalısınız.
HIV’e yakalananların yaptırması gereken rutin testler şunlardır;
- CD4 Sayımı: Bağışıklık sistemi hücrelerinin düzeyini ölçer. İlk başta 3 ayda bir, sonra 6 ayda bir yapılması önerilir.
- Viral Yük (HIV RNA) Testi: Kandaki virüs miktarını belirler. Tedavinin etkinliğini izlemek için kullanılır.
- Biyokimya Testleri: Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının takibi için düzenli yapılır.
- Tam Kan Sayımı (Hemogram): Kan hücrelerinin genel durumu değerlendirilir.
- Hormon Testleri: Tiroid ve B12 seviyeleri gibi metabolik durumlar kontrol edilir.
