Rahim kisti neden olur? Rahim kistinin belirtileri neler?

Yumurtalık kistlerinin çoğu kendiliğinden oluşur ve herhangi bir tedaviye gerek kalmadan birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur. Genellikle fizik muayene veya görüntüleme sırasında tesadüfen tespit edilen yaygın bulgulardır. Yumurtalık kistleri, jinekolojik acil durumlar olarak kabul edilen rüptür, kanama ve torsiyon gibi komplikasyonlara neden olabilir.

Rahim kisti nedir?

Yumurtalıklar, kadın üreme sisteminin bir parçası olan badem şeklindeki iki organdır. Rahimin (uterus) her iki tarafında birer tane bulunur.

Yumurtalıkların 2 temel görevi vardır:

• Adet döngüsünün bir parçası olarak yaklaşık her 28 günde bir yumurta bırakmak
• Üremede önemli rol oynayan östrojen ve progesteron hormonlarını salgılamak

Genellikle yumurtalık kisti olarak da adlandırılan rahim kisti, yumurtalıkların üzerinde veya içinde gelişen sıvı dolu bir kesedir. Yumurtalık kistleri her iki yumurtalığı aynı anda etkileyebileceği gibi, sadece birini de etkileyebilir. 

Yumurtalık kistleri iyi huylu (kanserli olmayan), kötü huylu (kanserli) veya sınırda olabilir. Sınırda yumurtalık kistlerinde, hücreler sağlıklı hücrelerden farklı görünür, ancak kanserli olarak kabul edilmezler. Çoğu yumurtalık kisti kanserli değildir.

Yumurtalık kisti şu şekilde olabilir:

• Basit (İnce duvarlı, sıvı dolu bir kist)
• Kompleks (İçinde daha koyu sıvı veya kan, kist içinde duvarlar (septasyonlar) veya katı alanlar bulunan kist)

Rahim kisti neden olur?

Yumurtalık kistleriyle bağlantılı bazı nedenler vardır. Bunlar şunlardır:

Hormonal sorunlar veya ilaçlar

Bunlar kadının yumurtlamasına yardımcı olur ve fonksiyonel kistlere neden olabilir.

Endometriozis

Endometriozis, endometrioma adı verilen bir kistin gelişmesine neden olabilir. Endometriozis dokusu yumurtalığa yapışarak bir büyüme oluşturabilir. Bu kist, özellikle cinsel ilişki ve adet döneminde ağrılı olabilir.

Gebelik

Plasenta oluşana kadar gebeliğin desteklenmesine yardımcı olmak için, gebeliğin erken dönemlerinde bir yumurtalık kisti gelişir ve hatta doğurganlık döneminin sonlarına kadar kalabilir. Genellikle çıkarılması gerekir.

Şiddetli pelvik enfeksiyonlar

Enfeksiyonlar fallop tüplerine ve yumurtalıklara yayılarak kist oluşumuna neden olabilir.

Rahim kistinin belirtileri neler?

Rahim kistleri çok yaygındır ve genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Yumurtalık kisti genellikle yalnızca bölündüğünde (patladığında), çok büyük olduğunda veya döndüğünde ve yumurtalıklara kan akışını engellediğinde belirtilere neden olur.

Bu durumlarda şunlar olabilir:

• Pelvik ağrı (Donuk, ağır bir hissin yanı sıra ani, şiddetli ve keskin bir ağrıya kadar değişebilir)
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Bağırsaklarınızı boşaltmada zorluk
• Sık idrara çıkma ihtiyacı
• Yoğun adet dönemleri, düzensiz adet dönemleri veya normalden daha hafif adet dönemleri
• Şişkinlik ve şişkin bir karın
• Az yedikten sonra bile çok tok hissetmek
• Hamile kalmada zorluk (ancak yumurtalık kistleri genellikle doğurganlığı etkilemez)

Rahim kistinin tedavisi nasıl olur?

Rahim kistinin tedavi edilip edilmeyeceği ve nasıl tedavi edileceği şunlara bağlıdır: 

• Yumurtalık kistinin türü
• Kistin büyüklüğü
• Kist semptomlara neden oluyorsa
• Menopoz öncesi ya da menopoz sonrası dönemde olmak

Basit yumurtalık kistlerinin çoğu kendiliğinden kaybolsa da, bazı yumurtalık kistlerinin ameliyatla alınması gerekir. Kist büyükse veya büyüyorsa ve komplikasyonlara, ağrıya veya rahatsızlığa neden olabilecekse genellikle ameliyat düşünülür.

Menopoz öncesi için tedavi

Çoğu durumda doktorlar, kistler genellikle kendiliğinden kaybolduğu için beklemeyi önerir. Bekleme, hemen tedavi görmeyeceğiniz anlamına gelir; ancak kistin hala orada olup olmadığını veya kaybolup kaybolmadığını kontrol etmek için birkaç ay içinde bir ultrason taraması önerilebilir. Karmaşık kistler veya daha büyük kistler, ultrason veya MR taramaları ve kan testlerinin sonuçlarına bağlı olarak cerrahi müdahaleye (ameliyat) ihtiyaç duyabilir.

Menopoz sonrası için tedavi

Menopoz dönemini atlatan kadınlarda, yumurtalık kistini izlemek için bir yıl boyunca hem ultrason taramaları hem de kan testleri önerilebilir. Çoğu kişi, kistin boyutunda veya görünümünde herhangi bir değişiklik olmadığı sürece bir yıl sonra kontrolden çıkarılır. Kistin kanserli olma riski varsa veya kist büyüyor veya karmaşıksa, kisti çıkarmak için ameliyata ihtiyaç olabilir.

Yumurtalık kistleri için cerrahi

Aşağıdaki durumlarda yumurtalık kistinin ameliyatla alınması gerekebilir:

• Kistin kanserli olduğu veya kansere dönüşebileceği yönünde endişelerin olması. Kistin tam olarak ne tür olduğunu anlamanın en iyi yolu ameliyattır. Çıkarıldıktan sonra bir patolog tarafından incelenebilir. Uzman doktor, dokuyu mikroskop altında inceleyerek tanı koyar.   
• Bazen, kist yeterince büyükse yumurtalık torsiyonuna (yumurtalık dönmesi) neden olabilir. Bu, yumurtalığın fallop tüpü gibi yakındaki dokularla bükülmesi ve kan akışının kesilmesiyle ortaya çıkar. 
•  Ameliyat genel anestezi altında yapılır. Ameliyat sırasında ağrı hissetmemeniz ve hareket etmemeniz için size ilaç verilir.
• Yumurtalık kistlerinin çıkarılması için kullanılan farklı ameliyat türleri vardır: 
• Çoğu kisti çıkarmak için laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat) kullanılır. Bu ameliyat türünde karnınızda küçük kesiler açılır ve ucunda kamera bulunan ince ve esnek bir tüp kullanılarak ameliyat gerçekleştirilir.
• Daha büyük veya şüpheli kistleri çıkarmak için açık cerrahi (laparotomi) kullanılır. Ameliyat sırasında karnınızda daha büyük bir kesi açılır.

Duruma göre operasyon şu şekilde olabilir:

• Sadece kisti çıkarılır, buna kistektomi denir.
• Yumurtalık, fallop tüpü ve kist çıkarılır. Buna tek taraflı salpingo-ooferektomi denir.
• Her iki fallop tüpü, her iki yumurtalık ve kist çıkarılır. Buna da bilateral salpingo-ooferektomi denir.

Rahim kisti hamile kalmaya engel mi?

Rahim kistleri veya yumurtalık kistleri genellikle hamile kalmanızı engellemez, ancak bazen gebe kalmayı zorlaştırabilir. Ancak bu, sahip olduğunuz yumurtalık kistinin türüne bağlıdır.

Rahimdeki kist alınmazsa ne olur?

Rahim kisti, özellikle de yumurtalık kisti çıkarılmazsa, kistin türüne, boyutuna ve semptomlarına bağlı olarak çeşitli sonuçlar ortaya çıkabilir. İşte bunlardan bazıları:

Asemptomatik kistler

Birçok yumurtalık kisti asemptomatiktir ve herhangi bir soruna yol açmadan kendiliğinden iyileşebilir. Zamanla küçülebilir veya doğal olarak kaybolabilirler.

Kalıcı veya büyük kistler

Kist büyükse veya büyümeye devam ederse, pelvik ağrı, şişkinlik veya baskı gibi belirtilere yol açabilir. Bu belirtiler günlük aktiviteleri ve yaşam kalitesini etkileyebilir.

Kistin patlaması

Bir kist patlayarak ani ve şiddetli karın veya pelvis ağrısına neden olabilir. Bu durum ayrıca iç kanamaya da yol açabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

Yumurtalık torsiyonu

Daha büyük kistler, yumurtalığın kendisini yerinde tutan bağlar etrafında dönmesine neden olan yumurtalık torsiyonu riskini artırabilir. Bu, şiddetli ağrıya neden olabilen ve derhal tedavi edilmezse yumurtalığın kaybına yol açabilen tıbbi bir acil durumdur.

Hormonal dengesizlikler

Endometriozisle ilişkili kistler hormonal dengesizliklere katkıda bulunabilir ve kronik ağrıya ve doğurganlık sorunlarına yol açabilir.

Kötü huylu tümör riski

Çoğu kist iyi huylu olsa da, bazı türleri (bazı dermoid kistler gibi) kanserli olma potansiyeline sahiptir. Bir kistin kötü huylu olduğundan şüpheleniliyorsa, takibi veya çıkarılması şarttır.

Rahim kisti tehlikeli mi?

Yumurtalık kistlerinin büyük çoğunluğu iyi huylu yani kanserli değildir, ancak az sayıda kist kanserlidir. Şiddetli vakalarda kistler bükülerek yırtılabilir ve kan damarlarına zarar vererek kanamaya ve tedavi edilmezse hayatı tehdit edici sonuçlara yol açabilir.