Aşılama nedir? Aşılama nasıl yapılır?
Aşılama, spermin kadının üreme sistemine laboratuvar ortamında hazırlanarak yerleştirilmesi işlemidir. Aşılama, adet döngünüzün doğru zamanında, en canlı sperm hücrelerini rahmin üst bölgesine yerleştirerek gebe kalma şansınızı artırır. Bu, sperm hücrelerinin yumurta hücresine daha yakın salınmasını ve rahim ağzı bariyerini aşmak zorunda kalmamasını sağlar. Döllenme, kadının vücudunda (genellikle fallop tüpünde) gerçekleşir. Döllenmeden sonra yumurta hücresi rahime yerleşir ve gebelik oradan doğal olarak gelişmeye başlar.
Aşılama nedir?
Aşılama/rahim içi aşılama (IUI), yumurtlama sırasında spermin doğrudan rahme yerleştirildiği bir tür yapay tohumlama işlemidir. Rahim içi tohumlama (IUI) işlemi sırasında, sperm küçük bir kateter kullanılarak doğrudan rahme yerleştirilir. Bu tedavinin amacı, bireyin en doğurgan olduğu dönemde fallop tüplerine ulaşan sağlıklı sperm sayısını artırarak döllenme şansını artırmaktır. Aşılama işlemi; tıp literatürende “intrauterin inseminasyon” veya “inseminasyon” olarak tanımlanmaktadır.
- Aşılama işleminin tercih edilmesinin nedenleri arasında şunlar yer alabilir:
- Nedeni açıklanamayan kısırlık (infertilite)
- Hafif sperm bozuklukları (düşük hareketlilik veya sayı azalması)
- Servikal (rahim ağzı salgısı) mukusun spermlerin geçişini engellemesi
- Donör (verici) sperm kullanılması gerektiğinde
Aşılama yöntemi nedir, nasıl yapılır?
Rahim içi aşılama (IUI), yumurtlama döneminde spermin doğrudan kadının rahmine yerleştirilmesini içeren bir doğurganlık tedavisidir. Bu yöntem, gebe kalma şansını artırmak için tasarlanmıştır. Aşılama aşağıdaki aşamalarla uygulanır:
Yumurtalık uyarımı
Bazı durumlarda, yumurtalıkların birden fazla yumurta üretmesini sağlamak için doğurganlık ilaçları reçete edilebilir. Bu, başarılı döllenme şansını artırabilir.
İzleme
Yumurtalık foliküllerinin büyümesi, aşılama için en uygun zamanın belirlenmesi amacıyla kan testleri ve ultrasonlar aracılığıyla izlenir.
Sperm örneğinin alınması
Sperm örneği erkek partnerden veya sperm donöründen alınır.
Semen işleme
Sperm laboratuvarda “yıkanarak” en kaliteli spermler seçilir. Bu, aşılama için en sağlıklı ve hareketli spermlerin seçilmesine yardımcı olur.
Zamanlama
Aşılama genellikle döllenme şansının en yüksek olduğu yumurtlama dönemine denk gelecek şekilde zamanlanır.
Yerleştirme
Hazırlanan spermin doğrudan rahme yerleştirilmesi için ince ve esnek bir kateter kullanılır. Bu işlem genellikle hızlıdır ve minimum düzeyde rahatsızlığa neden olabilir.
Aşılama sonrası
İşlemden sonra hastaya kısa bir süre dinlenmesi tavsiye edilebilir, ancak birçok kadın kısa bir süre sonra normal aktivitelerine geri döner.
Kimler aşılama yaptırabilir?
Çiftlerin doğal yollarla çocuk sahibi olmada zorluk çektiği durumlarda aşılama başvurulan bir tedavi seçeneğidir. Genellikle aşağıdaki durumlarda önerilir ve uygulanır:
- Hafif erkek faktörlü kısırlık
- Fallop tüplerinin açık olmaması durumunda (Her iki fallop tüpü de tıkalıysa, sperm yumurtaya ulaşamaz) aşılamanın başarı şansı yoktur.
- Kadınlarda ileri yaş
- Kadınlarda yumurtlama sorunları (polikistik over sendromu)
- Hafif ila orta şiddette endometriozis vakaları
- Açıklanamayan kısırlık
- Kişinin kendi spermine karşı antikorları varsa (bu antikorların varlığı sperm hücresinin hareketliliğini engeller)
Aşılamada bebek kaç günde tutunur?
Rahim içi aşılama (IUI) sonrasında potansiyel gebeliğin oluşma süresi değişiklik gösterir. Süreç şu şekilde işler:
Yumurtlama
Aşılama genellikle yumurtlama döneminde yapılır. Spermler rahim içine verilir ve yumurtlama gerçekleşmişse yumurtayla buluşabilirler.
Döllenme
Sperm yumurtayı başarıyla döllerse, bu genellikle yumurtlamadan sonraki 12 ila 24 saat içinde gerçekleşir.
İmplantasyon (Yerleşme)
Döllenmeden sonra, döllenmiş yumurta fallop tüpünden rahme doğru ilerler. Bu süreç yaklaşık 5 ila 7 gün sürer. Yumurtanın rahim içine yerleşmesi genellikle yumurtlamadan yaklaşık 6-10 gün sonra gerçekleşir.
Gebelik testi
Çoğu doktor, gebelik testi yaptırmak için aşılamadan sonra yaklaşık 10 ila 14 gün beklemeyi önermektedir. Bu, implantasyonun gerçekleşmesi ve gebelik hormonunun (hCG) tespit edilebilir seviyelere ulaşması için yeterli zaman sağlar.
Kısaca; aşılamadan olası implantasyona kadar geçen süreç yaklaşık 6 ila 10 gün sürse de, gebelik testi için aşılama işleminden sonra 10 ila 14 gün beklemeniz önerilir.
Aşılamadan sonra süreç nasıldır?
Aşılama işleminden (IUI) sonra, olası embriyo tutunma sürecinde vücudu desteklemek önemlidir. Yoğun egzersizlerden (örneğin koşu, ağırlık antrenmanı veya temas sporları) kaçının. Aşırı stres hormonal dengeyi ve embriyo tutunma sürecini etkileyebilir. Yüksek sıcaklıklar embriyo tutunmasını engelleyebilir ve hormonal döngüyü etkileyebilir. Sıcak banyo yerine ılık duş almak daha iyi bir tercihtir. Sigara ve alkol kullanmayın. Ayrıca, doktorunuza danışmadan ilaç (bitkisel ilaçlar dahil) almayın.
