Kırık kilit otu, halk arasında at kuyruğu olarak da ifade edilen, alternatif tıpta kullanılan çok yıllık bir bitkidir. Yabani otlar sınıfına giren kırkkilit bitkisi, sıklıkla kırsal ve dağlık alanlarda yetişir. Kırk kilit otunun içerdiği bazı bileşenlerin iltihabı azalttığı ve yara iyileşme sürecini hızlandırdığı bilinir. Aynı zamanda bu bitki, idrar yolu enfeksiyonları, kemik problemleri, saç ve tırnak sağlığı ve diğer birçok rahatsızlık için fayda olabilen bir bitkidir.
Kırkkilit otu çay olarak tüketilebileceği gibi lapa şeklinde ağrılı bölgelere de uygulanabilir. İnsan sağlığını olumlu yönde etkileyecek aktif maddeler içeren kırk kilit otu, aşırı tüketildiğinde veya bazı ilaçlarla birlikte alındığında ciddi yan etkilere sebep olabilir.
Kırk kilit otu geçmişten günümüze binlerce yıldır kullanılan bir bitkidir. Kısa yeşil ve sivri yaprakları ile öne çıkan kırk kilit otunun, kök kısmı 1 metre derinliktedir. Çok yıllık olması, her yıl tekrarlayan ve genellikle en az iki yıl yaşayan bir bitki türü olarak karşımıza çıkar. Yetiştiği alanda hızla yayılır. Genellikle bitkinin yeşil eğrelti otu benzeri kısmı tıpta tedavi amaçlı kullanılır. Yüksek silika ve antioksidan içeriğinin, kemik sağlığı ve idrar yollarına önemli faydaları olduğu düşünülür. Sıvı dengesi ve yara iyileşmesi gibi daha birçok konuda etkisi olmasına rağmen, uzun süreli veya yüksek dozlarda kullanılmaması önerilir.
Günümüzde kırkkilit otu; saç, cilt ve kemik sağlığından, idrar yolu hastalıklarına kadar faydalı olabilen bir bitkidir. Kullanım açısından çok yönlü olan bu bitki genellikle çay, özüt, topikal merhem, krem veya takviye şeklinde karşımıza çıkar.
Kırkkilit otunun bilinen diğer faydaları şunlardır;
Kırkkilit otu, kan şekeri seviyelerini düşürür ve pankreas dokusunu iyileştirmeye yardım edebilir. Yapılan çalışmalar, takviye olarak kullanılan kırk kilit otunun kan şekeri üzerinde antidiyabetik bir etkiye sahip olduğunu ve insülin duyarlılığını iyileştirdiğini göstermiştir.
İçerdiği silika adındaki madde sayesinde saç saç ve tırnak sağlığını desteklediği ve bunların gücünü artırarak kırılma problemlerinin önüne geçtiği düşünülmektedir.
İdrar söktürücü etkisi sayesinde böbreklerin temizlenmesine ve idrar yollarındaki enfeksiyonların azaltmasına destek olmakla birlikte böbrek sağlığına faydalı olabilir.
Kırkkilit otu, kemikler tarafından kalsiyum emilimini ve kullanımını artırabilir ve kolojen oluşumuna destek olabilir.
Kırkkilit otunun içerdiği bileşikler, vücutta inflamasyonu azaltıcı etkiye sahiptir. Bu nedenle, eklem ağrıları, artrit ve diğer iltihabi hastalıkların önlenmesinde etkisi olduğu bilinir.
İçerdiği antimikrobiyal özelliği ile cilt yaralarının iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olabilir. Özellikle hafif yanıklar, küçük kesikler ve yara izlerinde tedavi edici etkisi bulunur.
Kırkkilit otu, sıklıkla çay şeklinde tüketilir. Bu çay, kurutulmuş otun sıcak suda demlenmesi gibi pratik işlemleri içerir. Öte yandan kırkkilit otu çayını doğru bir şekilde demlemek, çayın yararlarından daha fazla verim almanıza yardımcı olabilir.
Kırkkilit otu çayı için gerekli malzemeler;
Günde 1 veya 2 fincan içilebilir. Aç ya da tok fark etmeksizin tüketebilirsiniz, ancak mide hassasiyeti olanlar tok içmeye özen göstermelidir. Diğer bir önemli konu ise 1 hafta düzenli olarak tüketilen kırıkkilit otunu tekrar tüketmek için yaklaşık 1 hafta ara verilmelidir.
Kırkkilit otu her ne kadar faydaları ile öne çıksa da aşırı tüketildiğinde istenmeyen durumlara mahal verebilir. Özellikle hamileler, emzirenler veya kronik hastalığı olanlar bu çayı tüketmekten kaçınmalıdır. Uzun süreli kullanımı böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Bu sebeple böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıklara sahip olanlar kırkkilit otunu tüketmeden önce ilk olarak doktoruna başvurmalıdır. İdrar söktürücü etkisi nedeniyle tüketilirken bir yandan da sıvı alımının arttırılması tavsiye edilir. Kırkkilit otunun idrar söktürücü etkileri elektrolit dengesizliklerini kötüleştirebilir ve potansiyel olarak potasyum seviyelerinde tehlikeli değişikliklere yol açabilir.
Kırk kilit otunun ağrılara iyi geldiği bilinir. Geçmişte kırık ve burkulmalarda kullanılan bu bitki, lapa şeklinde eziklere ve ağrılı alanlara uygulanabilir. Ancak şiddetli burkulma ve ağrılarda yalnızca otlardan fayda beklemek doğru değildir, mutlaka doktora başvurulması gerekir. Kırkkilit otu aynı zamanda saç, tırnak ve cilt ilaçları içerisinde de yer alabilir. Bu ot yüzeysel yaralarda da iyileştirici etkileri öne çıkar.
Anti-inflamatuar ve ağrı kesici etkileri sayesinde kırkkilit otu geleneksel olarak eklem ve romatizmal ağrılarda kullanılmaktadır. Romatizma durumunda çay şeklinde içilebilir, lapa ya da suyu ağrılı bölgeye kompres şeklinde uygulanabilir. İçerdiği silika (silisyum) sayesinde kıkırdak ve bağ dokularını güçlendirir. Ağrı kesici etkisi eklemlerdeki iltihapların giderilmesi için destekleyici bir tedavi olarak kullanılabilir. Eğer kullanılıyorsa romatizma ilaçları kullanılmaya devam edilmelidir.
Bitki çaylarının kilo verme sürecine destek olması konusu oldukça dikkat çeken durumlardan biridir. Kırk kilit otunun da idrar söktürücü ve ödem atıcı özelliği ile kilo vermeye yardımcı olduğu düşünülür. Bu ot, kısa süreli ve ölçülü kullanıldığında genel olarak iyi tolere edilebilir. Diyet ve egzersizlerinize ek olarak günde 1 fincan şeklinde tüketebilirsiniz. Ancak bir hafta tükettikten sonra ara vermeye özen gösterin.
Kırk kilit otu, idrar söktürücü ve taş düşürmeyi destekleyici özellikleri nedeniyle tercih edilen bir bitki olarak bilinir. 1 tatlı kaşığı kurutulmuş kırk kilit otunu 200 ml sıcak su ile demleyerek tüketime hazır hale getirmek mümkündür. Ancak unutulmaması gereken nokta, böbrek taşını düşürme konusunda yalnızca destekleyici bir tedavi olarak tercih edilmesi gerektiğidir. Özellikle büyük böbrek taşları için bu bitki etkili olmayabilir. Doktorunuz böbrek taşının durumuna bağlı olarak kırk kilit otunu çayını tüketmeniz ya da tüketmemeniz hakkında daha detaylı bilgiler verecektir.