COVID-19 Aşısı

COVID-19 virüsünün yayılmasının önüne geçmek ve bireyleri hastalığa karşı korumak amacıyla birtakım önlemler alınması gerekmektedir. Özellikle virüse karşı bağışıklığın geliştirilmesi amacıyla, aşılama uygulamasının doğru şekilde yapılması büyük önem taşır. Geliştirilen aşılar yalnızca bağışıklığı artırmaya değil, bireylerin virüse yakalanma ve hastaların virüsü bulaştırma riskini azaltmaya da yardımcı olur.

COVID-19 Aşı Çeşitleri Nelerdir?

COVID-19 aşıları birkaç farklı yöntemle üretilmektedir. Bununla birlikte, aşıların tamamı bireylerin bu virüse karşı bağışıklık kazanmasını amaçlar.

İnaktif aşılar, virüsün etkisiz veya zayıf hale gelmesi için bağışıklık sistemini uyarır. Ölü virüslerden elde edilen bu tip aşıların 2-8°C’de saklanması gerekir. Bu aşıların geliştirilmesinde geleneksel yöntemler kullanıldığı için üretim süresi daha uzun ve yavaştır. Sinovac şirketinin CoronaVac aşısı inaktif aşı sınıfına girer.

mRNA aşıları, laboratuvarlarda üretilen yapay mRNA’ların bağışıklık sistemini uyarmasını sağlar. Protein sentezinde görev alan mRNA’lar, bu görevlerinin ardından normal moleküller gibi vücuttan atılır. Pfizer-BioNTech ve Moderna aşıları mRNA sınıfına girer. Bu aşıların en büyük dezavantajı ise çok düşük sıcaklıklarda saklanma gerekliliğidir.

Viral vektör aşılar ise genetikleri değiştirilen adenovirüslerle üretilir. Bu tip aşılar, aynı zamanda COVID-19 virüsünün, hastalık yapmayacak seviyede olan RNA’sını da taşır. Yapılan aşılama sonrasında, vücudun verdiği bağışıklık tepkisiyle bireylerin hastalığa bağışıklık kazanması amaçlanır. Modern teknolojilerle üretilen bu aşılar 2°C ila 8°C arasında saklanır.

COVID-19 İçin Hangi Aşılar Kullanılıyor?

Toplumsal sağlığın COVID-19 virüsüne karşı korunması amacıyla geliştirilen aşıların Faz III çalışmaları devam etmektedir. Bununla birlikte, onaylanan bazı aşılar dünyanın pek çok ülkesinde uygulanmaya başlanmıştır. Türkiye’de de uygulanan ve uygulanması düşünülen aşılar ise Pfizer-BioNTech ve CoronaVac mRNA aşılarıdır. Aşıların koruma düzeyinin ise ortalama %90-95 arasında olduğu açıklanmıştır.

Pfizer-BioNTech

Pfizer-BioNTech aşısında virüsün genetik materyalinş kullanır.( Diken proteini kodlayan genetik kodu) Bir mRNA aşısı olduğu için bireylerin hücrelerinde COVID-19 virüsü proteininin sentezlenmesini amaçlar. Bu sayede virüsü tanıyan bağışıklık sistemi, virüse karşı antikor üretebilir. 21 gün aralık ile 2 doz uygulanmaktadır.

CoronaVac

Çin menşeli Sinovac şirketinin ürettiği CoronaVac aşısı da cansız virüslerden üretilir. Bu aşıda da amaç, bağışıklık sisteminin COVID-19 virüsünü tanımasıdır. Bu aşının uygulanmasının sonrasında, bağışıklık sistemi antikor üreterek COVID-19 virüsüne karşı koruma sağlar. CoronaVac aşısı 28 gün arayla 2 doz olarak uygulanmaktadır.

Kimler COVID-19 Aşısı Olabilir?

Ülkemizde COVID-19 aşısı, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği 4 aşamada uygulanmaktadır. Uygulamanın kişilere hangi sırayla yapılacağı; yüksek risk olup olmadığına, yaşa, mesleğe ve kronik hastalığın bulunup bulunmadığına göre belirlenmiştir.

1. Aşama

• Sağlık kurumlarında ve eczanelerde çalışanlar

• Yaşlı, engelli ve koruma evlerinde yaşayanlar ve bu kurumlarda çalışanlar

• 65 yaş üzeri bireyler

2. Aşama

• İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, zabıtalar, özel güvenlikler, cezaevleri, eğitim sektörü, gıda sektörü ve taşımacılık sektörü gibi hizmetin sürdürülmesi için öncelikli sektörlerde çalışanlar

• 50-64 yaş arasındaki bireyler

3. Aşama

• 18-49 yaş arasında, kronik hastalığı olan bireyler

• 18-49 yaş arasındaki diğer bireyler

4. Aşama

• Aşılama sırasını kaçıran bireyler

COVID-19 Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

Laboratuvar çalışmaları, onaylanan aşıların ciddi bir yan etkisinin olmadığını göstermektedir. Görülen yan etkiler genel olarak hafif seyreder. Aşı uygulamalarının ardından görülebilecek bazı yan etkiler şu şekildedir:

• Titreme

• Yorgunluk

• Kas ve eklem ağrıları

• Baş ağrısı

• Ateş

• Aşı bölgesinde ağrı, kızarıklık ya da şişlik

• Kusma

• İshal

Yan etkiler, özellikle alerjik bünyeye sahip olan bireyleri daha çok etkilemektedir. Bu nedenle, ciddi alerjik reaksiyonların görülmemesi için bireylerin aşı uygulamasından önce bilgilendirilmesi ve alerjen maddeler açısından kontrollerinin yapılması gereklidir.

COVID-19 Aşısı Ne Kadar Süre Korur?

COVID-19 aşılarının koruyuculuğunun belli bir süre için geçerli olduğu düşünülmektedir. Hastalığı geçiren bireylerin antikor seviyeleri zaman içinde düştüğü için yeniden COVID-19’a yakalanma riskleri bulunmaktadır. Bu anlamda, düşük bir ihtimal de olsa bireyler aşı olsalar dahi tekrar enfekte olabilir.

Virüse karşı bağışıklığın yüksek olması, hastalığa yakalanma olasılığının düşük olması anlamına gelir. Bu nedenle aşılar belli aralıklarla 2 doz olarak uygulanmaktadır. Bu aşıların sağladığı koruma süresinin ne kadar uzun olduğunun netleştirilmesi için klinik çalışmalar devam etmektedir.

COVID-19 Geçirenler Aşı Olabilir mi?

Hâlihazırda COVID-19 geçiren hastaların, bu hastalığa karşı bağışıklık kazandığı kabul edilir. Bununla birlikte, bu bağışıklığın ne kadar süre ile geçerli olacağı kesin olarak bilinmemektedir. Hastalığı atlatan kişiler yeniden enfekte olabilir. Aynı zamanda, bu doğal bağışıklığın süresi hastadan hastaya da değişmektedir. Bu anlamda, hastalığı geçiren bireylerin de aşı olmaları gereklidir. Alınan tedavinin türüne göre; hastalığı geçirmiş olan kişilerin aşı olabilmesi için tedavinin üzerinden 90 gün geçmiş olması gerekli olabilir.

Çocuklar COVID-19 Aşısı Olabilir mi?

Sağlık Bakanlığı’nın COVID-19 aşı takviminde çocuklar için bir uygulama yer almamaktadır. Dünya genelinde de aşı uygulamaları sadece 16 yaş üzerindeki gençlere ve erişkinlere yapılmaktadır.

COVID-19 Aşısı Olduktan Sonra Sosyal Mesafe Kurallarına Uymak Gerekiyor mu?

Hijyen ve mesafe kurallarına dikkat etmeye devam edilmelidir. Aynı zamanda, bulaşma veya bulaştırma riskinin en aza indirilmesi için aşı sonrasında da maske kullanımı son derece kritik bir önlemdir.

Emziren Anne Covid-19 Aşısı Olabilir mi?

Emziren annenin covid aşısı olmasının bebek üzerindeki etkileri hakkında yeterli bir bilgi olmadığı ancak güncellenen klavuzlarda yapılmasının bir sakıncası olmadığı vurgulanmıştır.

Biontech Aşısı Sonrası Alkol Alınabilir mi?

Alkol alınması ile ilgili bir çalışma olmamakla birlikte aşı öncesi bir gün ve Özellikle aşı sonrası 7-14 gün süre ile Alkol alınmaması önerilir

Biontech Aşısı 2. Doz Kaç Gün Sonra Yapılır?

Covid-19 aşısının 2. Dozu 4-6 hafta ara ile yapılır.

Regl İken Covid-19 Aşısı Yapılır mı?

Regl sırasında aşı olunmasında bir sakınca yoktur

Özel Hastanelerde Aşı Ücretli mi?

Özel ve kamu hastanelerinde aşı için hiçbir ücret talep edilmemektedir.