Mevsimsel astım, hava koşullarındaki değişiklik ve polen gibi mevsimsel alerjenlerin astımlı kişilerde semptomları şiddetlendirmesiyle ortaya çıkar. Her mevsimin, mevsimsel astımı alevlendiren kendi alerjenleri ve tahriş edicileri vardır. Polene alerjisi olanlarda, mevsimsel astımın ilkbahar ve yaz aylarında daha kötü olduğunu görebilirsiniz. Kışın, soğuk hava hava yollarını tahriş edebileceğinden mevsimsel astım semptomlarına da neden olabilir.
Mevsimsel astım için birçok tetikleyici vardır ve bu her kişi için farklıdır. Semptomlar yalnızca birkaç ay devam edebilir veya mevsimsel astımın tetiklendiği yıl içinde farklı zamanlar olabilir. Yıl boyunca süren astımınız varsa, bu mevsimsel astım değildir.
Mevsimsel astım için birkaç yaygın tetikleyici vardır, bunlar şunlardır:
- İlkbahar ve yaz mevsimlerinde yaygın bir alerjen olan polenler.
- Kış mevsiminde hava yollarını kurutabilen veya tahriş edebilen çok soğuk hava.
- Yaşadığınız yere bağlı olarak yaz veya kış aylarında daha da kötüleşebilen küf.
- Sıcak hava, sıcaklık ve nem alerjiye neden olabilir ve hava yollarınızı açmanızı zorlaştırabilir.
- Yılın belirli zamanlarında, özellikle sıcak mevsimlerde astımı tetikleyebilecek toz ve evcil hayvanlar gibi iç mekan alerjenleri.
- Havadaki yüksek nem seviyelerinin ve alerjenlerin artmasına neden olabilen gök gürültülü fırtınalar.
- Mevsimsel astımın belirtileri arasında nefes darlığı, öksürük, hırıltı, burun tıkanıklığı, gözlerde kaşıntı ve döküntü yer alabilir.
Mevsimsel astım nedir?
Mevsimsel astım, yılın farklı zamanlarında ortaya çıkan alerjenlerin semptomları tetiklediği bir alerjik astım türüdür. Astımlı çoğu kişide alerjik astım vardır. Bu, astımın etraftaki alerjenler tarafından tetiklendiği anlamına gelir. Bu astım türü hem çocuklarda hem de yetişkinlerde çok yaygındır.
Mevsimsel astım neden olur?
Mevsimsel astım, alerjik astım olarak da bilinir ve yılın belirli zamanlarında artan alerjenlerden kaynaklanabilir. Yaygın alerjenler arasında polen, kepek ve küf sporları bulunur.
Mevsimsel astım şu alerjilere yanıt olarak ortaya çıkabilir:
- Astım semptomlarını tetikleyebilecek ağaç veya çimen polenleri.
- Küf ve küf mantarı, her ikisi de birçok farklı çeşidi olan mantarlardır. Bazı küfler kuru, rüzgarlı havalarda daha kolay yayılırken diğerleri nemli, rutubetli koşullarda çoğalır ve yayılır.
- Soğuk ve kuru hava, solunum yollarını tahriş edebilir ve alerjilere yanıt olarak alevlenen hormon olan histamin üretimini artırabilir.
- Kapalı alanda kalmak toz akarlarına, evcil hayvan tüylerine ve küfe maruz kalmanızı artırabilir.
- Sıcak hava, ister kuru ister nemli olsun, astımı tetikleyebilir.
- Sıcaklık, atmosferdeki kirleticileri hapsederek alerji ve astım riskini artırır.
Mevsimsel astımın belirtileri neler?
Mevsimsel astımınız olduğunda, bu semptomları yalnızca yılın belirli zamanlarında fark edebilirsiniz. Bu semptomlar, hava yollarınızın daha daralması ve havanın akciğerlerinize girip çıkmasının zorlaşması nedeniyle oluşur.
Mevsimsel astımın yaygın belirtileri şunları içerebilir:
- Geceleri daha da kötüleşebilen kronik öksürük
- Nefes darlığı
- Göğüste sıkışma hissi
- Nefes alırken ıslık sesine benzeyen hırıltı
Mevsimsel astım genellikle havadaki toz, küf veya polen gibi alerjenlerden kaynaklanır. Bu, alerji semptomlarını da fark edilebilecek hale getirebilir, örneğin:
- Tıkalı veya akan burun
- Hapşırma
- Kırmızı, sulu veya kaşıntılı gözler
Alerjiniz olduğunda, vücudunuz alerjenin bir düşman olarak algılayarak bir histamin tepkisi üretir. Bu, bağışıklık sisteminizin alerjene tepki vermesine ve semptomlara neden olur.
Mevsimsel astımın tetikleyicileri neler?
Mevsimsel astım genellikle havadaki toz, küf veya polen gibi alerjenlerden kaynaklanır. Diğer tetikleyiciler arasında, gök gürültülü fırtınalar, hava kirliliği, nem, kapalı alan alerjenleri, soğuk hava bulunur.
Mevsimsel astımın tanısı ve uygulanan testler neler?
Herhangi bir astım türü, semptomlar hakkında bir doktorla konuşarak ve bazı testler yapılarak teşhis edilebilir.
Doktor size şunları sorabilir:
- Astım semptomlarınızdaki mevsimsel değişiklikler gibi fark ettiğiniz herhangi bir tetikleyici
- Belirtileriniz
- Bu belirtilerinizin ne zaman ortaya çıktığı, ne sıklıkta ve ne kadar şiddetli olduğu
- Mevcut herhangi bir tıbbi durum
- Ailenizin tıbbi geçmişi
Mevsimsel astımı teşhis etmek için başlıca testler şunlardır:
- Akciğerlerinizde ne kadar hava tutabildiğinizi ve ne kadar hızlı nefes alabildiğinizi ölçen bir spirometri testi
- Akciğerlerinizin iltihaplı olup olmadığını göstermek için nitrik oksit seviyelerinizi kontrol eden bir FeNo testi
- Nefes verme hızınızı ölçen bir tepe akış testi
Mevsimsel astım nasıl tedavi edilir?
Tetikleyicilere maruz kalmayı azaltmak, mevsimsel astım semptomlarını yönetmede önemli bir rol oynar. Her şey semptomları proaktif bir şekilde yönetmekle ilgilidir. Tanı, doktorun size semptomlarınız ve tetikleyicileriniz hakkında sorular sorduğu fiziksel muayene ve geçmişle başlar. Tanımlamadan sonra doktor, ilaçlar ve inhalerler gibi seçenekleri içerebilen bir tedavi planı yapar.
Mevsimsel astım tedavisinde uygulanabilecek seçeneklerden bazıları şunlardır:
Solunan kortikosteroidler
Solunan steroidler hava yolu iltihabını bastırır. Düzenli olarak alındığında alerjik astımı etkili bir şekilde yönetir, semptomları azaltır ve sıklıkla alevlenmeleri oluşmadan önce önler.
Çok amaçlı inhaler
Ödemi azaltan ve hava yollarını açık tutan kortikosteroidler ve uzun etkili beta-agonistler, astım kombinasyon inhalerlerinin bileşenleridir.
Hızlı rahatlama ilaçları
Astım krizi geçirirseniz, doktorunuz almanız için birkaç farklı ilaç türünden birini önerebilir. Bunlar, gerektiğinde oral kortikosteroidler ve inhale bronkodilatörlerden oluşur.
Mast hücre stabilizatörü
Alerjik reaksiyonları durdurmak için kullanılan bir diğer ilaç türü ise mast hücre stabilizasyon ilaçlarıdır.
İmmünoterapi
Alerjik astım hafif ila şiddetli olduğunda, alerji enjeksiyonları önerilebilir. Bunlar, bağışıklık sisteminin alerjenlere olan duyarlılığını kademeli olarak azaltarak işlev görür.
Lökotrien inhibitörleri
Alerji, astım veya KOAH'a bağlı solunum sorunlarıyla mücadelede yardımcı olur.
Mevsimsel astıma ne iyi gelir?
Bazı doğal çözümler mevsimsel astımda, solunum yollarını rahatlatmaya yardımcı olabilir. Buhar banyosu yapmak, zencefil ve bal karışımını düzenli tüketmek, elma sirkesi içmek ve zerdeçallı süt gibi antienflamatuar içecekler tüketmek astım semptomlarını hafifletebilir.
Mevsimsel astım hangi mevsimde olur?
Astım semptomları, mevsimsel ve yaşam tarzı faktörlerinin birleşimi nedeniyle yıl boyunca değişir. Sonbahar ve kış genellikle astım alevlenmelerinin en sık yaşandığı zamandır. Polene alerjiniz olduğunda, mevsimsel astımınızın ilkbahar ve yaz aylarında daha kötü olduğunu görebilirsiniz.
