Cilt problemleri kişilerin yaşamları boyunca karşılaştığı sağlık sorunlarının başında gelir. Özellikle ergenlik dönemi ile cilt yapısının değişmesi, başta sivilce gelişimi olmak üzere çeşitli dermatolojik rahatsızlıklar ortaya çıkar. Akne veya sivilce sorununa yönelik kişilerin en çok başvurduğu yöntem ise sivilcenin patlatılmasıdır ancak bu durum bazı sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir.
Sivilce Nedir?
Sivilce veya akne; ciltte yaygın olarak bulunan yağ bezlerinin salgısını bıraktıkları kanalların çeşitli nedenlerle tıkanması sonucu yağ bazlı salgının cilt tabakaları arasında birikmesi ve zamanla mikroorganizmalarla enfekte olmasıyla ortaya çıkan bir cilt rahatsızlığıdır. Ergenlikle birlikte hormon düzeylerinin artmasına paralel olarak yağ bezlerinin salgısı da artarak akne gelişimini hızlandırır. Bununla birlikte akne problemi yaşam boyu vücudun farklı bölgelerinde görülebilir.
Sivilce gelişimi açısından çeşitli koşullar risk faktörü olarak kabul edilir ve akne gelişimini kolaylaştırır. Özellikle hormon düzeylerinde farklılıklara yol açan ergenlik, gebelik, doğum, doğum kontrol hapı kullanımı gibi durumlar; alerjik bünyeye sahip kişilerde gelişen alerjik reaksiyonlar; ciltte yer alan mikroorganizmalar ve bunlara bağlı gelişen enfeksiyonlar; cilde uygulanan ürünler, kozmetikler, makyaj ve kimyasallar bunların başında gelir. Bu faktörlerin etkisinde gelişen sivilceler aşağıdaki formlarda cilt yüzeyinde izlenebilir:
Siyah nokta: Cilt gözeneklerinin ciltten dökülen hücreler ve yağlı salgılar tarafından tıkanması sonucunda, tıkaca yol alan doku parçalarının zamanla havaya temasına bağlı kararması, siyah nokta olarak görülmesine neden olur.
Beyaz nokta: Siyah nokta gelişimine benzer olarak cilt gözeneklerindeki tıkanıklıkların üstünü cilt dokusunun kapatmasıyla beyaz noktalar gelişir.
Püstül: Ciltten kabarık, çevresi ve kendisi kızarık, hassas ve ağrılı şişlik durumlarında püstülden söz edilir. Gözeneklerde meydana gelen tıkaçların mikroorganizmalarca enfekte olması sonucunda püstül gelişir. Bunun yanında püstül gelişimi alerjik reaksiyonlar veya bazı romatolojik hastalıkların seyrinde de ortaya çıkabilir.
Sivilce Patlatmak Neden Sakıncalıdır?
Sivilce dokusunun dışarıdan uygulanan basınçla patlatılması ile püstül veya cilt gözeneklerinin içerisinde yer alan içerik çevre cilt dokularının üzerine bulaşır ve yayılır. Püstül içinde yer alan iltihaplı sıvı, mikroorganizmalar ve bağışıklık sistemine ait hücreler ciltte yaygın iltihaplanmaya yol açabildiği gibi; tıkanmaya yol açan yağlı salgı ve hücre kalıntıları diğer gözeneklerde de tıkanıklığa neden olabilir. Bu sebeple patlatılan sivilcenin ardından yeni akne gelişimleri görülebilir, gözenekler iltihaplanabilir.
Ayrıca, patlatılan sivilce dokusunun açık yara hale gelmesi sonucunda sivilce içeriğinde yer alan mikroorganizmaların iltihabi reaksiyonu daha geniş bir alana yayılmış olur. Açık yara, yeni bakterilerce tekrar iltihaplanmaya müsait hale gelir ve kalıcı izler kalabilir.
Sivilce patlatma teşebbüsünün başarısız olduğu durumlarda, akne çevresine uygulanan basınç akneye yol açan tıkacın ve dolayısıyla tıkaç civarında gelişen iltihabın daha derin dokulara itilmesine neden olabilir. Bu ise akne boyutunda artışa, akneye bağlı ağrı, hassasiyet, kaşıntı gibi şikayetlerin şiddetlenmesine ve daha ciddi cilt altı enfeksiyonların gelişebilmesine neden olur.
Bir diğer sakıncalı nokta ise, sivilcenin patlatılmasının ardından serbest hale gelen iltihaplı sıvının vücudun kan dolaşımına geçiş yapabilme riskidir. Özellikle cildin oldukça inceldiği ve kanlanma gösterdiği göz, burun ve ağız çevresinde gelişen aknelerin patlatılması; cilt altında yer alan toplardamar ve kılcal damarlara iltihabın yayılmasına, buradan da beyindeki toplardamar sistemi ile olan bağlantısı nedeniyle iltihabın kafa içine yayılmasına imkân vermesine neden olur. Sonuçta nadiren akne enfeksiyonları menenjit gibi ciddi enfeksiyon hastalıklarının gelişmesine yol açabilmektedir.
Sivilce Tedavisinde Neler Yapılır?
Sivilcelerin giderilmesinde hangi tipte akne lezyonunun olduğu ve hangi yöntemin kullanıldığına bağlı olarak tedavi başarısı değişkenlik gösterir. Aşağıdaki yöntemler, sivilce tedavisinde kullanılabilir:
- Siyah noktalara yönelik, salisilik asit veya benzoil peroksit içerikli, topikal uygulanabilen dermatolojik ürünler cilde uygulandığında, siyah nokta içeriği yumuşayarak bölgenin yıkanmasıyla tamamen temizlenebilir.
- Beyaz noktaların giderilebilmesi için, lezyonun üstünü kapatan cildin kaldırılması gerekir. Uygulama esnasında gözenek iltihaplanabilir ve püstül gelişimiyle sonuçlanabilir. Beyaz nokta çevresinin alkolle silinerek steril hale getirilmesi ve beyaz noktayı kapatan derinin steril bir iğne yardımıyla kaldırılmasının ardından, siyah nokta tedavisine benzer şekilde bölge temizlenerek lezyon giderilebilir. Bununla birlikte tedavi için öncelikle bir sağlık profesyoneline danışılması ve tedavi planlamasının birlikte yapılması daha uygun olacaktır.
- Püstüllerde iltihaplanma mevcut olduğu ve tıkaç daha derinde olduğu için giderilmeleri daha zorlu ve karmaşıktır. Sıcak uygulama ile gözeneklerin açılmasına yardımcı olunabilse de püstül haline gelen aknelerde ilaç tedavisinin uygulanması gerekebilir. Bu bakımdan uzman bir hekim tarafından değerlendirme yapılması gerekir. Hastanın klinik durumuna göre topikal veya ağızdan kullanılan ilaçlarla tedavi gerçekleştirilmelidir.
Sivilce Nedir ve Sivilce Patlatmanın Etkileri Nelerdir? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ergenlik, gebelik, doğum, doğum kontrol hapı kullanımı gibi durumlar, alerjik reaksiyonlar, ciltte yer alan mikroorganizmalar ve bunlara bağlı gelişen enfeksiyonlar, cilde uygulanan ürünler, kozmetikler, makyaj ve kimyasallar risk faktörüdür.
Cilt gözeneklerinin ciltten dökülen hücreler ve yağlı salgılar tarafından tıkanması sonucunda, tıkaca yol alan doku parçalarının zamanla havaya temasına bağlı kararması, siyah nokta olarak görülmesine neden olur.
