Diş renklerinin zamanla değişmesi normaldir. Dişler, başlangıçtaki parlaklığını zamanla kaybeder. Bunun en önemli nedenlerinden biri, zaman geçtikçe dişleri koruyan mine tabakasının incelmesi ve yüzeyin altındaki dentin tabakasının görünmeye başlamasıdır. Sarı tonu nedeniyle dentin, mineden daha koyu görünür. Ek olarak, tütün kullanımı ve beslenme alışkanlıkları da sarı dişlere neden olabilir. Düzenli ağız hijyeninin sağlanması ve düzenli diş hekimi kontrolleri ile diş minesinin beyaz ve parlak görünmesi sağlanabilir.
Diş Sararması Nedenleri Nelerdir?
Sarı dişler genellikle zayıf ağız hijyeni, beslenme şekli ve sigara kullanımından kaynaklanır. Bununla birlikte dişlerin sararmasının bazı nedenleri aşağıdaki gibidir:
Diş Minesinin İncelmesi
Yaşlanma ve büyüme sürecinin bir parçası olarak dişler, koruyucu mine tabakasının aşınmasıyla doğal parlaklıklarını bir miktar kaybedebilir.
Diş minesi çok sert bir maddedir. Mine tabakası bir kez kaybedildiğinde vücudumuz bu dokuyu yeniden oluşturamaz. Zamanla, beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak ve doğal çiğneme süreci nedeniyle mine tabakası kaybedilebilir. Soda ve alkol gibi asitli içecekler, turunçgiller başta olmak üzere asit içerikli meyveler, ağız kuruluğu ve reflü gibi hastalıklar diş minesinin aşınmasına neden olabilir. Tükürük ağız içerisinde hem yıkayıcı etkisiyle hem de pH dengesini sağlamaya yardımcı olması nedeniyle ağız ve diş sağlığı açısından önem taşımıaktadır. Kişilerin kullandığı bazı ilaçlar ya da bazı sistemik hastalıklar ağız kuruluğuna neden olarak mine tabakasının daha kolay zarar görmesine neden olabilir. Zarar gören mine tabakasının bir sonucu olarak, mine tabakasının altındaki daha koyu renge sahip olan dentin tabakası zamanla daha görünür duruma gelir ve dişler olduğundan daha sarı ve koyu bir renk alır.
Genetik Faktörler
Genetik yapı nedeniyle bazı kişiler daha sarı dişlere olabilir. Tipik olarak ebeveynlerde görülen diş rengi çocuklarda da görülebilir. Bunun nedeni mine dokusundaki yapısal bozukluklar, mine dokusunun kalınlığı ya da inceliği olabilir.
İlaç Yan Etkileri
Bazı reçeteli ya da reçetesiz ilaçlar, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde diş renklenmelerine neden olabilir. Tetrasiklin ve doksisiklin grubu antibiyotiklerin anne karnında ya da emzirme döneminde alınması, ya da çocukluk döneminde bu antibiyotiklerin kullanılması çocukların diş minesinin koyulaşmasına lekeli bir diş görünümüne neden olabilir. Ayrıca bazı demir takviyesi ilaçlar, bazı ağız gargaraları da diş renklenmesine neden olabilmektedir.
Tütün Ürünlerinin Kullanımı
Tütün ürünlerinin kullanılması, diş minesinin görünüm olarak koyulaşmasına neden olur. Hemen hemen her tür tütün ürünü, özellikle uzun süreli kullanımda dişlerde renklenmeye sebep olur.
Ağız Sağlığına Dikkat Edilmemesi
Evde ağız bakımı yapılırken yanlış teknikleri kullanmak ya da bunun için yeterince vakit ayırmamak, dişlerin yeterince temizlenememesine neden olabilir. Fırçalama ve diş ipi kullanma tekniklerine ve süresine uyulmadığı zaman, plak ve diştaşı diş minesi üzerinde birikerek renklenmeye ve lekelenmeye yol açar. Plak ve diştaşı birikiminin engellenmesi için dişlerin düzenli ve etkin bir şekilde fırçalanması, ara yüzeylerde diş ipi kullanılması ve dil yüzeyinin düzenli temizlenmesi gerekmektedir.
Diş Sıkma
Bruksizm olarak da bilinen diş sıkma alışkanlığı, bazı kişilerin uykudayken yaptığı bilinçsiz bir davranıştır. Bu alışkanlık, diş minesinin yavaş yavaş kırılmasına ve dentin tabakasının koyu renginin yansımasına neden olur.
Hastalıklar
Diş renklenmesinin daha seyrek görülen nedenleri arasında mine dokusuna zarar veren bazı hastalıklar, diş doku anomalileri, baş-boyun bölgesinden alınan radyoterapi tedavisi gibi durumlar yer alır.
Beslenme Alışkanlıkları
Yüksek oranda şeker ve asit içeren hazır meyve suları ve spor içecekleri ile çay ve kahve, diş minesinin renklenmesine neden olabilir. Asitli yiyecek ve içecekler, diş minesinin aşınmasının temel nedenleri arasında bulunur. Renkli içeceklerdeki yapay boyalar, zamanla dişlerde lekeler oluşturur.
Asit içerikli bazı yiyeceklerin tüketimine de dikkat edilmelidir. Soya sosu ve sirke gibi soslar da sık tüketimde dişlerin aşınmasına ve renklenmesine neden olabilir. Pancar, yaban mersini, ahududu ve nar gibi belirli sebze ve meyveler ise diş lekelenmesine neden olabilecek polifenoller içerir.
Diş Sararması Nasıl Geçer?
Ağız ve diş sağlığının devamlılığının sağlanabilmesi için 6 ayda bir düzenli diş hekimi kontrolü ve hekimin önerdiği aralıklarla düzenli diştaşı temizliği yapılmalıdır. Diştaşı temizliği sırasında dişlerde oluşan dış etkenlerin sebep olduğu renklenmeler de giderilmektedir. Diş renginin açılması istendiği durumlarda ise dişleri beyazlatmanın en iyi yolu, bir diş hekimi tarafından yapılan beyazlatma tedavisidir. Ancak beyazlatma tedavisi yapılabilmesi için kişilerin sağlıklı bir dişetine ve mine dokusuna sahip olması gerekir. Beyazlatma işlemine başlamak ve dişlerin beyazlatma tedavisine uygun olup olmadığının kontrol edilmesi için kişilerin mutlaka bir dişhekimine muayene olması gerekir.
- Diş Beyazlatma (Office Bleaching): Diş beyazlatma tedavisi, diş hekimi tarafından ağartma maddesinin doğrudan dişlere uygulanması ile yapılır. Beyazlamayı artırmak için ağartıcı ajan ile birlikte özel ışıklar da kullanılabilir. Bu işlem, dişlerin başlangıçtaki renk seviyesine bağlı olarak yaklaşık 20 dakikalık seanslar şeklinde bir veya birkaç tedaviden oluşabilir.
- Evde Beyazlatma (Home Bleaching) Yöntemleri: Diş hekimi tarafından hastadan alınan ölçülerle kişiye özel şeffaf plaklar hazırlanır. Bu işlem için özel olarak geliştirilmiş beyazlatma ajanını kişiler; hekimin uygun gördüğü miktarda beyazlatma plaklarının içerisine yerleştirilerek kendi dişlerine uygularlar. Bu plaklar gün içerisinde 6-8 saat süre ile ağızda tutulur. Tedavi yaklaşık 1-2 hafta arası sürmektedir.
Diş Sararması Nasıl Önlenir?
Günlük sağlıklı alışkanlıklar, evde diş bakımı ve düzenli diş hekimi kontrolleri diş sararmasının önlenmesine yardımcı olabilir. Dişlerin lekelenmelere ve sararmalara karşı korunması için aşağıdakiler uygulanabilir:
- Dişlerin günde en az 2 kere, 2 dakika boyunca fırçalanması ve diş aralarının diş ipi ile temizlenmesi gerekir. Buna ek olarak mutlaka dil temizliği yapılmalıdır. Özellikle, dişlerin renklenmesine neden olabilecek yiyecek ve içecekler tüketildikten sonra dişlerin fırçalanması önemlidir.
- Asit içeren yiyecek ya da içecekler tüketildikten sonra ağız suyla çalkalanabilir.
- Asitli ya da gazlı içecekler pipetle içilebilir.
- Tütün ürünleri kullanımından uzak durulmalıdır.
- Kahve, çay, renklendirilmiş içecekler ve gazlı içecek tüketimi dengelenmelidir.
- Herhangi bir rahatsızlık olmasa dahi altı ayda bir mutlaka diş hekimi kontrolüne gidilmelidir.
Diş Sararması Nedenleri, Nasıl Geçer? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Günlük sağlıklı alışkanlıklar, evde diş bakımı ve düzenli diş hekimi kontrolleri diş sararmasının önlenmesine yardımcı olabilir.
