Kudret Narı Nedir, Faydaları Nelerdir?

Kudret Narı Nedir, Faydaları Nelerdir?



Kudret narı, sağlıklı yaşamı destekleme potansiyeli nedeniyle son yıllarda oldukça popüler bir bitkisel besin hâline gelmiştir. Çoğu türdeşinin aksine tam olgunlaşmadan toplanıp tüketilmesi gereken tropikal meyvenin etkilerinden bazıları bilimsel araştırmalarla açıklığa kavuşturulmuş haldedir. Yine de potansiyel yan etkilerinden dolayı besin değerleri, ideal tüketim miktarı ve yan etkileri konusunda bilgi sahibi olunması gerekir.

Kudret Narı Nedir?

Kudret narı, Güney Amerika’dan Güneydoğu Asya’ya kadar uzanan geniş coğrafyada yetiştirilebilen tropikal bir meyve türüdür. Bitkisi orta derecede yayılma eğilimli sarmaşığı andıran meyve, ülkemizde Orta ve Güney Ege ile Akdeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde yetiştirilmeye uygundur. Türkiye’de papara, acayip elma, karela gibi isimlerle tanınan meyvenin ve aynı adlı bitkinin bilimsel literatürdeki adı Momordica Charantia’dır.

Kudret narı, havaların yüksek sıcaklık değerlerine ulaştığı yaz mevsiminde çiçek formundan hızlıca tüketilebilir kıvama gelir. Meyvenin ham hali, koyu yeşil renkte ve serttir. Tüketime uygun olup olmadığını anlamak için el ile kontrol edilmesi yeterlidir. Halen daha yeşil renkteyken hafif yumuşak kıvam alan kudret narı, tüketime uygundur. Meyve, iyice olgunlaştığında ise tadı acılaşır, sarı renge bürünen dış kabuğu açılır ve kırmızı çekirdekleri görünür hâle gelir.

Kudret narının, Asya’dan gelen iki farklı alt türü mevcuttur. Çin Kudret Narı, turşu yapımından kullanılan kornişon salatalığa benzeyen yapıya sahiptir. Yani uzun ve küt tırtıklara sahip formdadır. Bu türün gövde rengi, koyu yeşilden sarıya doğru değişkendir. Hindistan Kudret Narı ise koyu yeşil renklidir ve kabuğu daha kalındır. Kabuğun üzerindeki tırtıklar sivri uçlu ve Çin menşei türdeşindekilere göre belirgin boyutludur.

Kudret Narının Besin Değerleri

Kabakgiller familyasının bir üyesi olan kudret narı, bünyesinde en az 32 aktif kimyasal bileşeni barındırır. Bitkinin hangi kısmının tüketim amaçlı çiğ veya pişmiş halde kullanıldığına bağlı olarak besin değerleri değişkenlik gösterebilir. 1 su bardağı (130 gram) pişmiş kudret narı tüketimi ile aşağıdaki tabloda sıralanan temel besin değerleri temin edilebilir.

  • 53,3 kcal enerji
  • 1,07 gram protein
  • 3,52 gram doymuş yağ
  • 5,45 gram karbonhidrat
  • 2,46 gram şeker
  • 2,47 gram bitkisel lif

Kudret narı, temel besin değerlerinin yanı sıra vitamin, mineral ve antioksidan bakımından da zengin içerikli bir meyvedir. 130 gramında yaklaşık 41,5 gram C vitamini bulunur. Meyvede ayrıca hücre büyümesi ve gelişimi için önemli bir bileşen konumundaki B9 vitamininin doğal formu olan folat yüksek miktarda bulunur.

Harika bir C vitamini ve folat kaynağı niteliği taşıyan tropikal meyve; sodyum, potasyum, kalsiyum içeriğinin yüksekliğiyle de dikkat çeker. 130 gram kudret narını tüketerek vücuda 166 miligramdan fazla sodyum tedariği sağlanabilir. Aynı miktardaki meyvedeki kalsiyum miktarı ıspanağın iki katı kadardır. Potasyum içeriği ise muzun iki katından daha fazladır.

Kudret narı, bünyesinde yer alan antioksidanlar sayesinde hücrelerin oksidatif hasardan korunmasına yardımcı rolü olduğu düşünülmektedir. Bilimsel çalışmalarla desteklenen bu görüşün ortaya çıkmasında meyvenin gallik ve klorojenik asitler bakımından zengin olmasının payı epey fazladır. Bu iki antioksidanın yanı sıra ideal miktarı aşmadan düzenli kudret narı tüketimi ile vücuda kateşin ve epikateşin desteği sağlanabilir.

Kudret Narının Faydaları

Kudret narı, keskin tadı ve ilgi çekici görünümün yanı sıra sağlığa faydaları ile öne çıkan bir meyvedir. Örneğin; yayımlanan bir araştırmaya göre tropikal meyve kandaki şeker oranının kontrolüne yardımcıdır. Hatta meyvenin insülinin salgılanmasını teşvik ettiği düşünülmektedir. Bu etkisine ilaveten kudret narının düzenli tüketimi uzun vadede fruktozamin düzeylerinde düşüş sağlama potansiyeline sahiptir.

Bilimsel araştırmalar ayrıca kudret narındaki bazı bileşenlerin kanser ile mücadelede etkin rol oynayabildiği fikrine açıklık getirir. Laboratuvar ortamında hücrelerin üzerine konsantre kudret narı özü eklenerek yapılan çalışmalardan biri; meyvenin mide, kolon, akciğer ve nazofarinksteki kanser hücrelerini öldürmede etkisini ortaya koyar. Başka bir çalışma ise meyve özünün meme kanseri hücrelerinin büyümesini ve yayılımını yavaşlattığını gözler önüne serer.

Egzotik meyveyi merkezine alan araştırmalar, kan şekeri ve kanserle savaşın yanı sıra kolesterole yönelik olumlu etkisine ışık tutar. İnsanlar üzerinde yapılan araştırma, suda çözünebilen meyve özünün plaseboya kıyasla LDL (kötü kolesterol) düzeylerinde önemli düşüşlere yol açtığına işaret eder. Ancak bu sonucun aksini gösteren araştırmaların varlığından da yeri gelmişken bahsetmekte fayda vardır.

Kudret narının bir diğer faydası ise yüksek lifli ve düşük kalorili yapısı ile dengeli beslenmeyi mümkün kılmasıdır. Meyvede yer alan lifler tüketim esnasında sindirim sisteminden geçerek uzun süreli tokluk hissi yaratır. Lifli yapısı sayesinde düzenli tüketildiğinde kabızlık gibi sindirim sorunlarının yaşanması ihtimali düşer. Yarattığı uzun vadeli tokluk hissi ve düşük kalorisi kilo verme sürecindeki kişilere kolaylık sağlar.

Kudret Narının Günlük Tüketimi Nasıl Olmalıdır?

Özellikle Güneydoğu Asya mutfağında kendisine sıkça yer bulan kudret narı, her yiyecek gibi dengeli tüketilmelidir. Örneğin, meyveyi kurutarak tüketmekten hoşlananlar için 3 ila 15 gram arasında porsiyon yeterlidir. Meyve suyu haline getirildiğinde ise günlük tüketim miktarının azami 200 mililitre ile sınırlandırılması önerilir. Kudret narı özünün ise 200 miligramlık üst sınır aşılmadan günde 3 öğün tüketimi yapılabilir.

Kudret narı farklı şekillerde tüketilebilen bir meyvedir. Yukarıda sıralanan seçeneklere ek olarak macun haline getirilerek günlük diyete eklenebilir. Bal kullanılarak hazırlanan macun için ideal tüketim miktarı bir tatlı kaşığıdır. Söz konusu miktar, meyvenin tüm kuru formlarının tüketimi için azami limit konumundadır. Tropikal meyve kurutulup baharatlarla karıştırılarak yemeklerin üzerine serpilebilir. Hatta bitkisinin kurutulan yaprakları bir demliğe 2-3 çay kaşığı kadar eklenerek çay formunda tüketilebilir.

Kimler Kudret Narı Tüketiminden Kaçınmalıdır?

Kudret narı, önerilen miktarlarda tüketildiğinde sağlıklı yaşamı destekleyen birçok faydayı sağlama potansiyeline sahiptir. Ancak yüksek miktarlarda vücuda alındığında bazı sorunlara yol açabildiği de yadsınmaz bir gerçektir. Örneğin; her gün yüksek miktarda meyve suyu formunda içildiğinde, hazımsızlık ve ishal gibi sindirim sorunlarına yol açabilir. Özünün idealden fazla tüketilmesi mide ülserine neden olabilir.

Yan etkileri dolayısıyla egzotik meyvenin tüketiminden kaçınması gerekenlerin başında ise bebek bekleyen anneler gelir. Emziren kadınlar ile hamile kalmaya çalışanların dahil olduğu bu grubu ilgilendiren yan etki, kendilerinden ziyade bebeklerine yöneliktir. Bazı hayvan araştırmalarına göre kudret narı tüketimi bebeklerin gelişim süreçlerine olumsuz etki edebilir.

Benzer durum sitokrom P450 ve P-glikoprotein substrat ilaçları kullananlar için de geçerlidir. Kudret narı, sitokrom P450 substrat ilaçların düzgün metabolize edilmesini engelleyebilir. P-glikoprotein substrat ilaçların toksisite düzeylerini artırabilir. Meyvenin tüketimi, insülin ve diğer diyabetle ilişki ilaçlarda ise kan şekerinde beklenmedik artışlar/azalışlar meydana gelmesine sebep olabilir.

Beslenme ve Diyet

Kudret Narı Nedir, Faydaları Nelerdir? Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kudret narı, Güney Amerika’dan Güneydoğu Asya’ya kadar uzanan geniş coğrafyada yetiştirilebilen tropikal bir meyve türüdür. Bitkisi orta derecede yayılma eğilimli sarmaşığı andıran meyve, ülkemizde Orta ve Güney Ege ile Akdeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde yetiştirilmeye uygundur. Türkiye’de papara, acayip elma, karela gibi isimlerle tanınan meyvenin ve aynı adlı bitkinin bilimsel literatürdeki adı Momordica Charantia’dır.

Meyveyi kurutarak tüketmekten hoşlananlar için 3 ila 15 gram arasında porsiyon yeterlidir. Meyve suyu haline getirildiğinde ise günlük tüketim miktarının azami 200 mililitre ile sınırlandırılması önerilir. Kudret narı özünün ise 200 miligramlık üst sınır aşılmadan günde 3 öğün tüketimi yapılabilir.

Dyt.
Deniz Pirçek
Beslenme ve Diyet
MEDICANA ÇAMLICA TIP MERKEZİ
Profili Gör
Oluşturma: 15.04.2024 01:48
Son Güncelleme: 16.04.2024 05:16
Oluşturan: Deniz Pirçek
+A A-

İlgili Bölüm Hekimleri