B1 Vitamini (Tiamin)

Vitaminler vücuttaki hücrelerin düzgün bir şekilde çalışabilmesi için gerekli olan mikro besinlerdir. Çocuklukta gelişme ve büyüme için son derece önemli olan vitaminler, yetişkinlikte de vücuttaki çeşitli sitemlerin işlevselliği açısından önem teşkil eder. İnsan vücudu bu mikro besinlerin tüketilen besinler yoluyla dışardan alımına ihtiyaç duyar. Suda çözünen ve yağda çözünen çeşitli vitaminler vardır. B1 vitamini, diğer adıyla tiamin ise suda çözünen vitaminlerden biridir.

B1 Vitamini (Tiamin) Nedir?

B vitamin grubu B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9 ve B12 vitaminlerini içerir. B1 vitamini de B vitamin grubuna aittir. Tiamin diğer B vitaminleri gibi suda çözünen bir vitamindir ve sindirim sisteminden kana karışır. Karaciğerde uzun süre depolanabilen B12 vitamininin aksine, vücuttaki dokuların B1 (tiamin) vitaminini depolama oranı düşüktür.  B1 vitamini kalp, karaciğer, böbrekler, beyin ve iskelet kasında kısa süreliğine depolanır.

B1 Vitamininin Vücuttaki İşlevi ve Çalışma Şekli Nedir?

B1 vitamininin vücutta birçok farklı kimyasal işlevi bulunur. En önemli özelliklerinden biri karbonhidratlarla yakından bağlantılı olmasıdır. Karbonhidratlar vücudun enerji kaynaklarından biridir. Tüketilen besinlerdeki karbonhidratların vücudun kullanabileceği enerji olan ATP'ye dönüştürülmesinde B1 vitamini önemli göreve sahiptir. Karbonhidratların yanı sıra besinlerdeki protein ve yağların parçalanmasında da B1 vitamini rol oynar.

B1 vitamininin diğer işlevlerinden biri de kasların çalışmasına yardımcı olmasıdır. Vücutta enerji depolanmasını sağlayan yağ asitlerinin üretiminde de B1 vitamini önemlidir. Sinir iletiminde de rol oynayan B1, sinir hücrelerinde antioksidan etkiler oluşturan özelliktedir.

B1 Vitamini Faydaları

B1 vitamini yeterli miktarda tüketildiğinde insan vücudu için oldukça faydalı bir vitamindir. B1 vitamininin en önemli faydalarından biri tüketilen yiyeceklerdeki besinleri vücudun enerji olarak kullanabilmesini sağlamasıdır. Diğer B grubu vitaminlerinden olan B12 vitamini yeterli miktarda vücuda alındığında tiamin ile birlikte çalışarak nöropatik ağrılar için ağrı kesici etki yaratabilir. Ayrıca hafıza için gerekli tek vitamin B12 olarak bilinse de B1 vitamini de oldukça önemlidir. Konsantrasyon gibi beyin aktivitelerinde B1 vitamininin olumlu etkisi vardır.

B1 vitamini kalp sağlığı için de son derece önemlidir. Vücutta kasların sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlayan sinir ileticiler bulunur. Kaslardan oluşan bir organ olan kalp de fonksiyonlarını bu sinir ileticiler aracılığı ile gerçekleştirir. B1 vitamininin bu bağlamdaki görevi de bazı sinir ileticilerin üretimini sağlamasıdır.

B1 Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

B1 vitamini vücutta uzun süre depolanmaz. Dengeli ve sağlıklı bir diyet ile B1 içeren besinlerin düzenli olarak tüketilmesi büyük önem taşır. Alabalık, somon gibi deniz ürünleri tiamin açısından zengin içeriğe sahiptir. Karaciğer ise yüksek miktarda B1 içeren et ürünleri arasındadır. Biftek de ciğer kadar B1 vitamini içermese de tüketimi tercih edilebilir. Karbonhidrat ağırlıklı besinler arasında pirinç, mercimek, fasulye ve erişte de B1 vitamini içerir.

Günlük tiamin ihtiyacını karşılamak için bazı meyveler de tüketilebilir. Avokado, greyfurt, portakal, yaban mersini, mango, kayısı ve karpuz meyveler arasında yüksek tiamin içeren meyveler arasındadır. B1 vitamini ay çekirdeği, kuşkonmaz ve patateste de bulunur.

B1 Vitamininin Günlük Alım Miktarı Ne Kadar Olmalıdır?

Suda çözünen B vitaminlerinin birçoğu vücutta depolanmaz. B1 vitamini ise karaciğerde az miktarda ve kısa süreliğine depolanır. Günlük B1 vitamini ihtiyacının besinler yoluyla vücuda alınması bu sebeple önem taşır. Her bireyin günlük B1 vitamini ihtiyacı çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Cinsiyet, yaş, boy ve kilo bu faktörler arasındadır.

Yetişkin erkeklerde önerilen günlük tiamin (B1 vitamini) miktarı 1.2 miligramken, yetişkin kadınlarda 1.1 miligramdır. Kadınlarda hamilelikte ve doğum sonrası dönemde tiamin ihtiyacı miktarı artış gösterir. Hamile bir kadın için günlük ortalama 1.4 miligram tiamin önerilen miktardır.

B1 Vitamini Eksikliği Nedir ve Neden Olur?

Vitamin eksikliği, vücutta uzun süre boyunca yeterli miktarda vitamin bulunmadığı zaman ortaya çıkan bir sağlık problemidir. Vitaminlerin eksiklikleri kişiden kişiye bağlı olarak farklı sebeplerden ötürü oluşabilir. B1 vitamini eksikliği de diğer vitamin eksiklikleri gibi çeşitli etkenlerden dolayı kaynaklanır.   Tiamin eksikliğinin başlıca sebeplerinden biri bu vitamin açısından zengin besinler tüketmemektir. Yüksek miktarda işlenmiş unlu ve şekerli gıdalar içeren bir diyete sahip bir bireyde B1 vitamin eksikliği görülebilir.

Diğer bir sebep ise besinler sindirilirken bağırsakta emilimin tam olarak gerçekleşmemesidir. Besinlerin emiliminde sorun varsa B1 vitamini vücutta görevini gerçekleştirmek üzere kana karışamaz ve B1 vitamini eksiliği oluşur. Çok fazla alkol tüketimi de A, D, K ve E vitaminlerinin yanı sıra B1 vitamini eksikliğine de sebep olabilir. Kahve, çay ve çiğ balık tüketenlerde de B1 vitamini eksikliği görülebilir.

Genetik olarak aktarılmış beriberi hastalığı B1 vitamininin emilimini engelleyen bir sağlık sorunudur. Beriberi hastalığı ile doğmuş kişiler B1 vitamininin emilimini gerçekleştiremediği için bu kişilerde B1 vitamini eksikliği görülür.

B1 Vitamini Eksikliğinin Belirtileri

Tiamin eksikliği kendini vücutta farkı şekillerde belli edebilir. Sinir sistemi başta olmak üzere diğer organlarda da birtakım sağlık problemlerine sebep olabilecek B1 vitamini eksikliğinin ilk belirtileri baş ağrısı ve halsizliktir. B1 vitamini eksikliğine sahip bazı bireylerde iştahsızlığa bağlı olarak kilo kaybı görülebilir. B1 vitamininin sinir sisteminde önemli görevleri bulunduğu için eksikliğinde reflekslerde bozulma gibi semptomlar oluşabilir. Uyku bozuklukları, unutkanlık, ayaklarda yanma diğer belirtilerdendir.

Kaslarda güçsüzlük ve bağışıklık sisteminde zayıflama gibi belirtilere de sahip olabilen B1 vitamini eksikliği kalp hastalıklarının önünü açabilir. İleri seviyede B1 vitamini eksikliği vakalarında beriberi hastalığı gelişebilir.

B1 Vitamini Eksikliğinin Teşhisi ve Tedavisi

B1 vitamini eksikliğinin teşhisi kan testleri ile yapılabilir. Belirtileri gösteren kişiler doktorlarına danışarak gerekli kan testlerini yaptırabilirler. Tiamin eksikliği teşhis edildikten sonra B1 vitamin takviyesi en yaygın tedavi yöntemlerinden biridir. B1 vitamini eksikliğine sahip kişiler diyetlerine bu vitamin açısından zengin besinleri daha çok dahil edebilirler.