Çoğu insan için kemoterapi veya (kemo)kelimesi kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar anlamına gelir. Ancak, kanseri tedavi etmek için kullanılan tüm ilaçlar aynı şekilde çalışmaz. Geleneksel veya standart kemoterapi, sitotoksik olan, yani tümör hücrelerini öldürebilen ilaçlar kullanır.
Kemoterapi nedir?
Kemoterapi (kemo olarak da bilinir), kanser hücrelerini yok etmek ve tümör büyümesini önlemek için ilaç kullanılan yaygın bir kanser tedavisidir. Kemoterapi ilaçlarının birçok farklı türü vardır, ancak hepsi benzer şekilde çalışır. Kanser hücrelerinin çoğalmasını durdurarak büyümesini ve yayılmasını önlerler. Kanser yayılmışsa veya yayılma riski varsa kemoterapi kullanılabilir. Bunlar:
Kemoterapi sırasında ne olur?
Kemoterapi çoğunlukla bir damara infüzyon (intravenöz) olarak verilir. İlaçlar, kolunuzdaki bir damara iğneli bir tüp veya göğsünüzdeki bir damara bir cihaz yerleştirilerek verilebilir. İntravenöz kemoterapinin bir dozunun alınması birkaç dakikadan, birkaç saate veya birkaç güne kadar sürebilir. Bazı kemoterapi ilaçları hap veya kapsül formunda alınabilir. Buna oral kemoterapi denir.
Daha az yaygın olarak kemoterapi şu şekilde verilebilir:
Deri altına yapılan enjeksiyonlar, deri altı kemoterapi olarak bilinir.
Kas içine yapılan enjeksiyonlar, kas içi kemoterapi olarak bilinir.
Omurgaya yapılan enjeksiyonlar, intratekal kemoterapi olarak bilinir.
Kemoterapi nasıl bir tedavidir?
Kanser tedavisinde kemoterapinin üç ana hedefi vardır:
Tedavi
Kontrol
Palyasyon
Tedavi
Mümkünse kemoterapi kanseri tedavi etmek için kullanılır, yani kanser yok edilir, gider ve geri gelmez. Çoğu doktor, olası veya amaçlanan bir tedavi sonucu dışında "tedavi" kelimesini kullanmaz. Bu nedenle, bir kişinin kanserini iyileştirme şansı olabilecek bir tedavi uygulandığında, doktor bunu tedavi amaçlı tedavi olarak tanımlayabilir.
Bu durumlarda tedavi hedef olabilir ve kanserli birçok kişinin umudu olabilir, ancak her zaman bu şekilde sonuçlanmaz. Bir kişinin kanserinin gerçekten iyileşip iyileşmediğini anlamak genellikle yıllar alır.
Kontrol
Bir tedavi mümkün değilse, kanser tedavisinin amacı hastalığı kontrol altına almak olabilir. Bu durumlarda, kemoterapi tümörleri küçültmek ve/veya kanserin büyümesini ve yayılmasını durdurmak için kullanılır. Bu, kanser hastasının daha iyi hissetmesine ve daha uzun yaşamasına yardımcı olabilir.
Çoğu durumda kanser tamamen ortadan kalkmaz, ancak kalp hastalığı veya diyabet gibi kronik bir hastalık olarak kontrol edilir ve yönetilir. Diğer durumlarda kanser bir süreliğine ortadan kalkabilir, ancak geri gelme olasılığı yüksektir.
Palyasyon
Kemoterapi ayrıca kanserin neden olduğu semptomları hafifletmek için de kullanılabilir. Buna palyasyon, palyatif kemoterapi veya palyatif amaçlı tedavi denir.
Kanser ileri bir aşamadaysa, muhtemelen kontrol edilemezse ve yayılmışsa, kemoterapi vermenin amacı yaşam kalitesini iyileştirmek veya kişinin daha iyi hissetmesine yardımcı olmak olabilir. Örneğin, kemoterapi ağrıya veya baskıya neden olan bir tümörü küçültmek için kullanılabilir, böylece hasta daha iyi hisseder ve daha az ağrı çeker.
Semptomları azaltmak veya konforu artırmak için kullanılan tedaviye palyatif bakım adı verilir. Örneğin, mide bulantısı önleyici tedaviler veya ağrı kesiciler palyatiftir ve tedavinin tüm aşamalarında kullanılabilir. Kemoterapi palyatif tedavi olarak kullanıldığında kafa karıştırıcı olabilir, çünkü çoğunlukla kanseri tedavi etmek veya kontrol altına almak için kullanılır. Ancak konfor amacıyla kullanıldığında, kemo palyatif bakım planının bir parçası haline gelir.
1 seans kemoterapi kaç saat sürer?
Kemoterapide kullanılan ilaçlar damar yoluyla (intravenöz) veya ağızdan alınarak (oral) uygulanabilir. İntravenöz kemoterapinin bir dozunu almanın süresi birkaç dakikadan birkaç saate, birkaç güne kadar değişebilir.
Kemoterapi kimlere verilir?
Kemoterapi yalnızca kanser teşhisi konmuş ve bu tedavi yöntemine uygun görülen hastalara uygulanır. Kanser yayılmışsa veya yayılma riski varsa kemoterapi kullanılabilir.
Kemoterapi almak iyi midir?
Kemoterapi tüm vücudunuzda dolaşır. Bunun hem olumlu hem de olumsuz etkileri vardır: Olumlu tarafı: Kemoterapi vücudunuzun farklı bölgelerinde büyüyen kanser hücrelerine ulaşabilir ve onları öldürebilir. Olumsuz tarafı: Kemoterapi sağlıklı hücreleri de öldürebilir. Ancak kemoterapi bir insanın ömrünü uzatabilir ve hastayı kanserden kurtarabilir.
Kematerapinin yan etkileri nelerdir?
Kemoterapi istenmeyen yan etkilere neden olabilir, ancak bunların birçoğu tedavi edilebilir veya önlenebilir ve çoğu tedavi sona erdiğinde geçer. Kemoterapide hangi yan etkilerin yaşanacağını tahmin etmek zordur.
En yaygın kemoterapi yan etkileri şunlardır:
Yorgunluk
Hasta hissetmek veya hasta olmak (Bulantı veya kusma)
Saç dökülmesi
Enfeksiyonlar
Anemi
Morarma ve kanama
Ağız yaraları (Mukozit)
İştahsızlık
Ciltte renk değişikliği
Tırnaklarda kırılma, pullanma ve beyaz çizgiler.
Hafıza ve konsantrasyon sorunları.
Uyku sorunları.
Cinsellik ve doğurganlık sorunları.
İshal ve kabızlık.
Depresyon.
