Lösemi (kan kanseri) nedir? Löseminin belirtileri neler?

Lösemi, kanın kök hücrelerinde başlayan bir kanserdir ve kemik iliği gibi kan oluşturan dokularda ortaya çıkar. Kemik iliği; beyaz kan hücrelerine, kırmızı kan hücrelerine ve trombositlere dönüşecek hücreleri üretir. Her hücre tipinin farklı görevleri vardır. Löseminin belirtileri şunlardır: İştahsızlık, nefes darlığı, sık morarma ve kanama, yorgunluk, ateş,  baş ağrısı, sık enfeksiyonlar, gece terlemesi, ciltte döküntü/kırmızı lekeler, açıklanamayan kilo kaybı, zayıflık. Kronik lösemiler başlangıçta belirti vermeyebilir.

Lösemi (kan kanseri) nedir?

Lösemi, kan hücrelerinin kanserleri için kullanılan genel bir terimdir. Genellikle beyaz kan hücrelerini etkileyen bu kan kanseri türü, kemik iliğinde başlar. Löseminin türü, kansere dönüşen kan hücresinin türüne ve hastalığın hızlı mı yoksa yavaş mı seyrettiğine göre belirlenir. Lösemi çoğunlukla 55 yaş üstü yetişkinlerde görülmekle birlikte, 15 yaş altı çocuklarda da sık rastlanan bir kanser türüdür.

• Beyaz kan hücreleri, vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olur.
• Kırmızı kan hücreleri, akciğerlerden dokulara ve organlara oksijen taşır.
• Trombositler ise kanamayı durdurmak için pıhtı oluşumuna katkıda bulunur.

Lösemi durumunda, kemik iliği anormal hücreler üretir. Bu durum genellikle beyaz kan hücrelerinde görülür. Anormal hücreler, kemik iliğinde ve kanda birikir, sağlıklı kan hücrelerini sıkıştırarak kanın ve hücrelerin görevlerini yerine getirmesini zorlaştırır. Lösemi, kansere dönüşen kök hücrenin türüne göre lenfoid veya miyeloid olarak, hastalığın seyir hızına göre ise akut veya kronik olarak sınıflandırılır.

Löseminin belirtileri nelerdir?

Lösemi genellikle şu belirtilerle başlar:

Süregelen ve dinlenmeyle geçmeyen yorgunluk, kolay morarma, kanama veya uzun süren kanamalar, sık ve uzun süren enfeksiyonlar, yüksek ateş, açıklanamayan kilo kaybı.

Lösemi türüne göre belirtiler farklılık gösterebilir. Ancak yaygın belirtiler şunlardır:

İştahsızlık, nefes darlığı, sık morarma ve kanama, yorgunluk, ateş,  baş ağrısı, sık enfeksiyonlar, gece terlemesi, ciltte döküntü/kırmızı lekeler, açıklanamayan kilo kaybı, zayıflık. Kronik lösemiler başlangıçta belirti vermeyebilir.

Lösemi nasıl anlaşılır?

Lösemi tanısı genellikle tam kan sayımı (CBC) ile başlar. Testte anormal hücre düzeyleri görülürse, tanıyı kesinleştirmek amacıyla biyopsi, genetik testler, lomber ponksiyon ve görüntüleme yöntemlerine başvurulur.

Lösemi bebeklerde, kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi ile anlaşılabilir.

Akut lösemi nedir?

Akut lenfoblastik lösemi (ALL) olarak da bilinen akut lösemi, olgunlaşmamış hücreleri etkileyerek bu hücrelerin gelişmesini ve görevlerini yerine getirmesini engeller. Bu hücreler hızlı çoğalır ve bu durum hastalığı daha agresif hâle getirir.

Akut lösemi tanısı nasıl konur?

Akut lenfositik lösemi tanısı için başvurulan test ve prosedürler şunlardır:

Kan testleri

Anormal seviyelerde beyaz kan hücresi, kırmızı kan hücresi ve trombosit varlığını gösterir. Ayrıca blast hücrelerinin varlığı saptanabilir.

Kemik iliği testi

Kalça veya göğüs kemiğinden alınan kemik iliği örneği ile yapılır.

Görüntüleme testleri

Röntgen, BT taraması veya ultrason ile kanserin beyin, omurilik veya vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığı değerlendirilir.

Omurilik sıvısı testi

Beyin ve omuriliği çevreleyen sıvıdan örnek alınarak değerlendirme yapılır.

Lösemi çeşitleri nelerdir?

Lösemi türü, kanserleşen hücrenin türüne ve hastalığın seyrine göre belirlenir:

Lenfositler

Beyaz kan hücresi türüdür.

Miyeloid hücreler

Beyaz ve kırmızı kan hücrelerine ya da trombositlere dönüşen olgunlaşmamış hücrelerdir.

Seyrine göre lösemiler:

Akut lösemi

Hızla ilerler ve tedavi edilmezse çabuk kötüleşir.

Kronik lösemi

Yavaş ilerler ve yıllar içinde gelişir.

Lösemi türleri nelerdir?

Akut lenfositik lösemi (ALL)

Çocuklarda en yaygın kanser türü olup, yetişkinleri de etkileyebilir.

Akut miyeloid lösemi (AML)

Özellikle yaşlı yetişkinlerde yaygındır; çocukları da etkileyebilir.

Kronik lenfositik lösemi (CLL)

Yetişkinlerde en sık görülen türlerden biridir.

Kronik miyeloid lösemi (KML)

 Genellikle orta yaş ve sonrasında görülür.

B-Hücreli prolenfositik lösemi (B-PLL)

B hücrelerinden gelişen nadir ve hızla ilerleyen bir türdür.

Blastik plazmasitoid dendritik hücre neoplazmı (BPDCN)

Agresif bir akut lösemi türü olup, yaşlı bireylerde daha yaygındır.

Kronik miyelomonositik lösemi (CMML)

60 yaş üzerindekileri etkileyen yavaş seyirli bir lösemidir.

Tüylü hücreli lösemi

Hastalıklı B hücrelerinin yüzeyinde kıllara benzer çıkıntılar bulunur.

Juvenil miyelomonositik lösemi (JMML)

4 yaş altı çocuklarda görülen nadir bir türdür.

Büyük granüler lenfositik lösemi (LGLL)

T hücrelerinden ya da doğal öldürücü hücrelerden gelişen nadir bir lösemidir.

T-Hücreli prolenfositik lösemi (T-PLL)

T-lenfoid hücrelerinden kaynaklanan, çok nadir ve agresif bir türdür.

Kan kanserinin evreleri nelerdir?

Evre 1

Lenfosit sayısı artar, lenf bezlerinde büyüme gözlenir.

Evre 2

Lenfosit artışıyla birlikte dalak büyür.

Evre 3

Anemi gelişir.

Evre 4

Trombosit sayısında azalma görülür.

Lösemi genetik bir hastalık mıdır?

Lösemi genetik kökenli bir hastalık olmasına rağmen, vakaların çoğunun kalıtsal olmadığı düşünülmektedir. Genellikle kan hücrelerinin DNA'sında meydana gelen mutasyonlar sonucu ortaya çıkar. Bazı risk faktörleri, hastalığa yakalanma olasılığını artırabilir.

Lösemi (kan kanseri) tedavisi nasıl olur?

Tedavi, löseminin türüne, evresine, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlıdır. Uygulanan tedaviler:

• Kemoterapi
• Radyasyon tedavisi
• Kök hücre nakliyle birlikte kemoterapi
• Hedefe yönelik tedaviler: Bu tedaviler, sağlıklı hücrelere daha az zarar vererek yalnızca kanserli hücreleri hedef alır.

Akut lösemi tekrarlar mı?

Remisyona giren akut lenfoblastik lösemi hastalarında, ek tedavi uygulanmazsa hastalık nüks edebilir. Bunun nedeni, vücutta fark edilmeyen az sayıda blast hücresinin kalmasıdır.

Lösemi ağrıya neden olur mu?

Kemiklerde veya eklemlerde donuk ya da keskin tarzda ağrılar hissedilebilir. Bu ağrılar günün belirli saatlerinde artabilir. Anormal beyaz kan hücrelerinin birikmesi, bu bölgelerde şişlik ve ağrıya yol açabilir.