Saç dökülmesi sorunu hem erkeklerde hem de kadınlarda çok çeşitli nedenlerden kaynaklanan, önemli klinik problemlerden biridir. Özellikle kadınlarda, hormon düzeylerinin fizyolojik olarak zamanla değişim göstermesinin de etkisiyle saç dökülmesi problemi zaman zaman artış gösterebilir. Bu anlamda saç dökülmesine yönelik doğru ve yeterli bilgiye sahip olunması, problemin çözümü açısından oldukça değerlidir.
Saç Dökülmesi Nedir?
Saçlar; kafa derisindeki saç köklerinde yer alan deri hücreler tarafından keratin, elastin gibi çeşitli proteinlerin kullanımı yoluyla üretilen özel bir deri ekidir. Saçların gelişmesi, büyümesi ve dökülmesi 3 evre içinde gerçekleşir.
Anagen ismi verilen, uzunluğu 2-8 yıl arası olan büyüme evresinde yeni saçlar oluşur ve gelişir. Sağlıklı bir vücutta saçların yüzde 85-90’ı bu evrededir. Kol ve bacak kılları, kirpik ve kaş kıllarının ise bu evresi daha kısa, yaklaşık 1 ay sürer.
Ketogen evresinde ise saçlar tamamen olgunlaşmıştır. Bu evrede olgunlaşmış saçlar yavaşça incelmeye ve zayıflamaya başlar. Bu evre yaklaşık 2-3 hafta sürer.
2-4 ay boyunca sürebilen telogen evresinin sonunda ise kökleri ölen saçlar dökülür. Bu evreye geçen saç sayısının artması, “telogen effluvium” adı verilen toplu saç dökülmesine sebep olur.
Kadınlarda Saç Dökülmesi Neden Olur?
Saç dökülmesine yol açan nedenler, günlük yaşam tarzı alışkanlıklarından altta yatan sağlık sorunlarına kadar farklılık gösterebilen geniş bir çerçevede ele alınabilir. Bu bakımdan, kadınlarda aşağıdaki nedenlerin etkisiyle saç dökülmesi yaşanabilir:
Telogen Effluvium
Telogen effluvium’a aşırı stres, tiroit problemleri, tansiyon ilaçları, gut ilaçları, idealden fazla a vitamini alınması, hormon değişiklikleri, menopoz ve doğum kontrol hapları sebep olabilir. Kişinin hayatında yaşadığı ve duygudurumuna büyük bir etkisi olan bir durumdan 3 ay sonraya kadar bu türde saç dökülmesi gözlemlenebilir. Telogen effluvium genellikle iyi seyirlidir ve geçicidir.
Alopesi Areata (Saçkıran)
Saçlı deride belirli bir bölgeyle sınırlı, yoğun saç kaybına alopesi areata adı verilir. Bu tip dökülme stres, cilt hastalıkları veya kronik hastalıkların seyrinde görülebilir. Nedene göre alopesi geçici veya kalıcı olabilir.
Androgenetik Alopesi
Erkeklerdeki testosteron dahil olan temel eşey hormonlarının kan düzeyinin artması sonucunda erkek tipi kellik gerçekleşebilir. Aynı şartlar çeşitli nedenlerle kadınlarda oluştuğunda, kadınlarda da erkek tipi şakaklarda, alında ve saçlı derinin üst kısmında başlamak üzere saç kaybı yaşanabilir. Kadın tipi saç kaybı ise genellikle saç tellerinde incelme ile birlikte saçlı derinin genelinde görülür.
Enfeksiyonlar
Saçlı deriyi etkileyen parazit ve mantar enfeksiyonları başta olmak üzere, her türlü enfeksiyon hastalığının seyrinde bölgesel veya saçlı derinin genelinde saç dökülmesi yaşanabilir. Enfeksiyon etkenine bağlı olarak saç kaybı kalıcı olabilir.
Kronik Hastalıklar
Lupus, skleroderma, çölyak hastalığı gibi kronik hastalıkların seyrinde, saçlı derinin etkilenmesine bağlı olarak saç dökülmesi görülebilir.
Hormon Bozuklukları
Kadınlarda saç dokusu, östrojen ve progesteron gibi eşey hormonlarının yanı sıra kortikosteroidler, tiroit hormonları veya büyüme hormonu gibi farklı hormon türlerine de duyarlıdır. Bu anlamda, kadınlarda düzensiz âdet döngüsü, gebelik veya menopoz gibi hormon dengesizliklerine neden olan koşullarda saç dökülmesi görülebilir. Yine Hashimoto hastalığı, Addison hastalığı veya hipopitüitarizm (hipofiz yetmezliği) gibi hormonlarda dengesizliğe sebep olabilen hastalıklarda da saç dökülmesi ile karşılaşılabilir.
Besin Yetersizlikleri
Saçların üretimi doğrudan sağlıklı beslenme ile ilişkili olduğundan, yetersiz ve dengesiz beslenme alışkanlığı varlığında gerekli mineral ve vitaminlerin eksikliğine bağlı olarak saç dökülmeleri yaşanabilir. Bu anlamda D vitamini, B grubu vitaminler, çinko, A vitamini, kalsiyum, omega-3 yağ asitleri gibi maddelerin vücuda yeterli miktarda alınması, eksikliklerinde de takviye yapılması önemlidir.
Psikolojik Problemler
Depresyon, yaygın anksiyete ve stres gibi psikolojik etkenler saç dokusunda bozulma ve kayıp ile sonuçlanabilir. Stres, aynı zamanda iltihabi reaksiyon başlatarak yeni saç dokularının üretimini engelleyebilir. Stres kaynaklı saç dökülmesi birkaç ay sürebilir.
Travma
Saçlı deride kimyasal madde kullanılması, saç kurutma işlemi, saçları sert tarama gibi kuaför prosedürlerine bağlı saç dökülmesi görülebilir.
Kadınlarda Saç Dökülmesi Tedavisinde Neler Yapılır?
Saç dökülmesi çok çeşitli nedenlerden ileri gelebildiğinden ve kaybedilen saçların tekrar büyümesi ve gelişmesi uzun bir süreç gerektirdiğinden, bu durumun tedavisi uzun ve zorlu olabilir. Tedavide altta yatan nedene bağlı olarak farklı tedavi yöntemlerinden yararlanılmakla birlikte, saç büyümesini destekleyecek uygulama ve ilaç tedavilerine de başvurulabilir.
Hormon bozukluklarından kaynaklanan dökülmelerde, hormon düzeninin tekrar sağlanmasına yönelik ilaç tedavisi ve gerekirse cerrahi tedavi uygulanır. Gıda yetersizliklerinde ilgili besinin takviyesine başlanır. Kronik hastalıklarda spesifik tedavi uygulanırken, enfeksiyonlarda etkene yönelik uygun antibiyotik tedavisi reçete edilir. Günlük hayatta stresle mücadele tavsiye edilirken, psikolojik rahatsızlıklarda psikoterapi ve profesyonel yardımla birlikte ilaç tedavisi gerekebilir. Saçların büyümesini desteklemeye yönelik hormon tedavileri, vitamin ve mineral takviyeleri, saç köklerini besleyen serumlar ve saç yıkama ürünleri de tedaviye destek amaçlı önerilebilir.
