Hayat boyu karşılaşılan çeşitli sağlık problemlerinin teşhis ve tedavi sürecinde belirli konularda uzmanlaşmış sağlık departmanlarının nitelikli ve özelleşmiş çalışmalarına ihtiyaç duyulur. Bu kapsamda tıp alanındaki ihtisaslar giderek yayınlaştığı gibi sağlık hizmeti sunucularının bünyesinde de hastalıklara ve sağlık sorunlarına özel olarak kurulmuş merkezler yerini alaya başlamıştır. Tek alanda hizmet veren merkezlerden biri kalp sağlığı ve hastalıkları merkezidir.
Kalp Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi Nedir?
Vücudumuzu meydana getiren doku ve organların yaşamsal fonksiyonlarını devam erittirebilmesi için yeterli düzeyde besin ve oksijen desteğine ihtiyacı vardır. İhtiyaç duyulan besin ve oksijen kan akımı yardımıyla sağlanır. Kan akımının yetersiz olması halinde doku ve organların besin ve oksijen desteği de kesintiye uğrar ve çeşitli sağlık problemleri meydana gelebilir. Bu nedenle kan akımını sağlayan kalbe ilişkin sağlık sorunları dolaylı yoldan vücut sağlığı ile yakın ilişkilidir.
Yapılan bilimsel çalışmalar ışığında dünya üzerinde en sık görülen ve ölüm oranlarına en çok katkı yapan sağlık sorununun kalp hastalıkları olduğu tespit edilmiştir. Bu bakımdan kalp hastalıkları henüz gelişmeden kalp sağlığının korunması ve geliştirilmesi, kalp hastalıklarının geliştiği durumda ise etkili şekilde tedavi edilmesi ve tedavi sonrası rehabilitasyonunun yapılması oldukça önemlidir. Hastaneler ve sağlık merkezleri gibi sağlık hizmeti sunucuları bu nedenle kalp sağlığı ve hastalıklarını odak noktası haline getiren özel birimler oluşturmaya ya da kalp özelinde çalışmaya başlamıştır. Bu birimler kalp sağlığı ve hastalıkları merkezi olarak isimlendirilebilir.
Kalp Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi Hizmetleri Nelerdir?
Kalp hastalıkları ciddi sağlık problemleri ve klinik durumlara yol açabilmekle birlikte çoğunlukla önlenebilir olduğundan kalp sağlığının korunması ve geliştirilmesi için alınacak önlemler ve yaşam tarzı değişiklikleri ekstra öneme sahiptir. Kalp sağlığı ve hastalıkları merkezleri özellikle kalp hastalıklarının gelişimi açısından risk altında olan bireylerin sağlığının korunması ve geliştirilmesine yönelik, günlük yaşamda uygulanabilecek aktiviteler konusunda rehberlik hizmeti sunar. Buna ek olarak hastalıklara karşı koruyucu özellik gösterecek hekimlik uygulamalarına da bu merkezlerde başlanabilir.
Koruyucu hekimliğin dışında halihazırda hastalarda mevcut olabilecek bazı kalp hastalıklarının medikal veya cerrahi tedavilerinin planlanması ve uygulanması da bu merkezlerin görevleri arasındadır. Bu kapsamda kalbin damarsal hastalıkları, kalp kapak sorunları, kalp yetmezliği, ritim bozuklukları ve kalp enfeksiyonları gibi klinikte karşılaşılabilecek kalp hastalıklarına yönelik tanı hizmetleri sunulur ve uygun ilaç ya da girişimsel tedaviler belirlenir. Hastalar, rahatsızlıkları ve tedavisi hakkında bilgilendirilir; tedavinin uygulaması ve takibi yapılır. Kalp sağlığı ve hastalıkları merkezinde sunulan sağlık hizmetleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Kalp hastalıklarının gelişmesinde etkisi olduğu bilinen belirli risk faktörlerinin hastalarda olup olmadığına yönelik ayrıntılı değerlendirmenin yapılması
- Yeterli, sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığının kazandırılması, gerekli hallerde hastaların ideal kilosuna gelmesi ve sağlıklı beslenmesini temin etmek adına diyetisyenlik hizmetinin verilmesi
- Yaşa, cinsiyete ve diğer kişisel özelliklere uygun egzersiz programlarının belirlenmesi
- Kalp hastalıkları başta olmak üzere çeşitli sağlık problemlerinin gelişmesinde etkili olan sigara ve alkol alışkanlığına son verilmesine yönelik gerekli tedbirlerin alınması
- Belirli risk faktörlerine sahip hastalarda hastalık gelişiminin önlenmesine yönelik aspirin, kan sulandırıcı gibi koruyucu tedavilerin başlanması
- Kalp-damar hastalıklarının teşhisinde kullanılan elektrokardiyografi, stres testi, çeşitli laboratuvar tahlilleri veya anjiyografi gibi tetkiklerin uygulanması; tedavisi için anjiyografi ile balon dilatasyon, stent uygulaması, ilaç tedavisi verilmesi; ciddi vakalarda by-pass cerrahisi gibi operasyonların yapılması
- Kalıtsal kalp hastalıklarının tanısı için ekokardiyografi ve diğer görüntüleme yöntemlerinin tatbik edilmesi, tedavi ve yönetiminde ilaç tedavisi ile birlikte cerrahi işlemlerin planlanması
- Kalp ritim bozukluklarının tanısında kullanılan elektrokardiyografi, holter gibi tetkiklerin uygulanması; antiaritmik ilaç tedavisinin uygulanması veya seçilmiş vakalarda kardiyoversiyon tedavi uygulamasının yapılması; gerekli hallerde girişimsel tedavi yöntemlerine başvurulması
- Kalp kapak hastalıklarının tanısında kullanılan ekokardiyografi, manyetik rezonans gibi görüntüleme yöntemlerinin uygulanması, ilaç tedavisinin yanında kapaklara yönelik girişimsel tedavi yöntemlerinin tatbik edilmesi veya kapak değişim ameliyatlarının uygulanması
- Kalp yetmezliğinin tanısına yönelik ekokardiyografi ve diğer medikal parametrelerin değerlendirilmesi ve ilaç tedavisinin düzenlenmesi
- Endokardit, myokardit veya perikardit gibi kalp enfeksiyonlarının tanısına yönelik görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerinin yürütülmesi, tedavilerinin planlanması
- Dilate kardiyomyopati gibi yapısal kalp hastalıklarının tanısına yönelik görüntüleme tetkiklerinin uygulanması ve tedavisinin planlanması
Kalp Sağlığını Korumak İçin Neler Yapılabilir?
Kalp ile ilgili sağlık sorunlarının önemli bir bölümü kalp-damar hastalıklarından ileri geldiğinden, kalp sağlığının korunmasına yönelik uygulamalarda özellikle bu hastalık grubuna yönelik risk azaltıcı veya koruyucu yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Kalp sağlığını koruyucu ve geliştirici uygulamalar, hastalığın önlenmesi kadar tedavi sürecinde de çok önemli bir yer tutar.
Bu bakımdan kalp sağlığının korunması ve geliştirilmesi adına hastalara aşağıdaki yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir:
- Kalp sağlığını öncelikli olarak etkileyen kronik hastalıkların etkili şekilde tedavi edilmesi ve bu hastalıklara karşı koruyucu önlemlerin alınması gerekir. Başta yüksek tansiyon ve şeker hastalığı olmak üzere, kalp üzerine olumsuz etkileri olan hastalıklara karşı planlanan tedavilerin düzenli ve itinalı şekilde uygulanması çok önemlidir.
- Yüksek tansiyonun giderilmesi için günlük tuz tüketiminin sınırlandırılması yararlıdır.
- Doymuş yağ ağırlıklı, yüksek kalorili, yüksek kolesterol içerikli, yüksek karbonhidrat içeriğine sahip beslenme alışkanlıklarına son verilmelidir. Kan şekerinin normal değer aralıklarında tutulması için çaba sarf edilmelidir.
- Kişilerde yoğun strese neden olacak günlük yaşam olaylarından uzak durulması önemlidir. Stresle etkili şekilde baş edilmeli, psikolojik yönden rahatlatıcı aktivitelere ağırlık verilmelidir.
- Kişinin yaş, cinsiyet ve diğer özelliklerine uygun olacak şekilde, günlük en az 30 ile 60 dakika kadar egzersiz yapılması kalp için oldukça sağlıklıdır.
- Sigara ve alkol kullanımına kesin olarak son verilmelidir.
- Kişilerin boy, cinsiyet ve diğer kişisel özelliklerine göre belirlenen ideal kilo aralığına gelmeleri çok önemlidir. Bu anlamda gerekli durumlarda diyetisyen ve diğer sağlık profesyonellerine başvurularak kilo verilmeye çalışılmalıdır.
Kalp Hastalıklarının Tedavisinde Neler Yapılır?
Altta yatan kalp hastalığına bağlı olarak hastalarda uygulanacak tedavi de farklılık gösterir. Bu anlamda hastalara uygulanan tedaviler ilaç tedavileri ve girişimsel tedaviler olarak iki kısımda incelenebilir. İlaç tedavisi olarak hastalara kalp fonksiyonlarını güçlendiren ve kan basıncının normal değer aralığında düzenlenmesini sağlayan antihipertansif ilaçlar reçete edilebilir. Bunun yanında kolesterol düzeyini azaltan ilaçlar, ritim bozukluğu olanlarda antiaritmik ilaçlar, kalp yetmezliği durumunda idrar söktürücü ilaçlar, enfeksiyon durumunda antibiyotikler kullanılan ilaç grupları arasında sayılabilir. Girişimsel yöntemler olarak anjiyografi yöntemiyle kalp damarlarının incelenmesi ve sorunlu bölgelere tedaviye yönelik işlem yapılabilmesi mümkündür. Aynı şekilde kalp kateterizasyonu ile kalp odacıkları içeriden görüntülenebilir ve tedavi amaçlı işlem yürütülebilir. Son olarak cerrahi yöntemler yardımıyla kalbin anatomik problemlerine yönelik operasyonlar yürütülebilir.
Kalp Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi Nedir? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kalp sağlığı ve hastalıklarını odak noktası haline getiren ve özel birimlerden oluşan ya da kalp özelinde çalışmalar yapan merkez olarak isimlendirilir.
