Mide ekşimesi ya da diğer ismiyle mide yanması yetişkin bireylerde en sık karşılaşılan mide problemleri arasında yer alır. Mide ekşimesi göğüs bölgesinin orta bölümünde, göğüs kemiğinin arka kısmında bir yanma hissi olarak ya da ağızda acı tat ile kendisini belli eder. Tüketilen yiyecek ve içeceklere bağlı olarak oluştuysa kısa sürede düzelir; ancak bazı durumlarda sürekli bir hâl alarak yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Sağlıklı bir sindirim sisteminde çiğnenen besinler yutulduktan sonra ağız ile mideyi birbirine bağlayan yemek borusundan geçer. Ardından yemek borusunun mideye yakın bölümünde yer alan büzücü kasların açılması ile mideye ulaşır. Yemek geçişi tamamlandıktan sonra da bu büzücü kaslar tekrar sıkıca kapanır.
Büzücü kasların yeterince sıkı kapanmaması ya da herhangi bir sebepten ötürü gevşemesi sonucunda mide asidi ve yiyecekler tekrar yemek borusuna doğru yükselir. Yemek borusunun iç yüzeyi mide asidi için yeterince dayanıklı olmadığından asit yemek borusunda bir yanma hissi yaratır ve bu his mide ekşimesi olarak adlandırılır.
Mide ekşimesini tetikleyen durumlar her birey için farklılık gösterse de çoğunlukla beslenme ve yaşam tarzından kaynaklanır. Sigara içmek, sürekli stres altında olmak, vücudu sıkan kıyafetler ve kemerler tercih etmek, yeterince uyumamak, öğünler sırasında midenin kapasitesini zorlayacak miktarda yemek, aşırı kilolu olmak ve yatmadan önce yemek mide ekşimesine en çok sebep olan etkenler arasında yer alır.
Mide yanması çeşitli yiyecekler ile bağlantılı olabilir. Narenciyeler ve meyve suları, kızartma gibi yüksek yağ içeren yiyecekler, domates, ketçap ya da salça gibi domates bazlı ürünler, baharatlı besinler, çiğ soğan, çiğ sarımsak, çikolata, alkollü içecekler, gazlı içecekler ve kafein içeren içecekler fazla tüketildiklerinde mide ekşimesine ortam hazırlar. Mide ekşimesi hamilelik sırasında da sıkça gözlemlenebilir. Hamilelikte hormonal değişiklikler ve bebeğin büyüdükçe mideye yaptığı baskı mide ekşimesine neden olabilir.
Mide ekşimesinin isminde mide geçmesine rağmen bu durum aslında özofagus’u yani yemek borusunu etkileyen bir problem olduğundan semptomlar da ağırlıklı olarak göğüs ve boğaz bölgesinde gözlemlenir. Aşağıdaki belirtilerin bir veya birkaçının varlığı mide ekşimesine işaret eder.
Mide ekşimesi nadiren de olsa öksürük ve yemek borusuna bir şey takılmış hissi gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
Mide ekşimesi çok sayıda bireyin hayatı boyunca dönem dönem yaşayabildiği yaygın bir durumdur. Genellikle mide ekşimesi kendiliğinden ya da bu duruma yönelik antiasit ilaçların yardımıyla çok sürmeden düzelir. Diğer taraftan mide ekşimesi; reflü, ülser, mide fıtığı, Barrett özofagus veya yemek borusu kanseri gibi ciddi sindirim sistemi hastalıklarının bir semptomu olarak da kendini gösterebilir. Bu nedenle mide ekşimesinin hangi durumlarda ve ne sıklıkla yaşandığı dikkatle takip edilmelidir.
Mide ekşimesi ile ilgili aşağıdaki durumlar gözlemlendiğinde daha detaylı bir değerlendirme için doktora görünülmesi önerilir.
Kalp krizi ile direkt bir bağlantısı yoktur ancak mide ekşimesinde göğüs bölgesinde hissedilen ağrı ve yanma hissi kalp krizi korkusunu yaratabilir. Eğer göğüsteki ağrı şiddetli ise ve ciddi nefes alma güçlüğü, terleme, baş dönmesi, denge kaybı, çenede ve kolda ağrı gibi belirtilerin bir ya da birkaçı bu ağrıya eşlik ediyorsa kalp krizinden şüphelenilmesi ve vakit kaybetmeden doktora başvurulması gerekir.
Mide ekşimesi yaşandığında ilk akla gelen çözüm yolu antiasit özellikteki mide ilaçları olsa da çeşitli yiyecek ve içecekler ile de kısa sürede rahatlama sağlanabilir.
Sakız çiğnemek tükürük salgısını artırır. Tükürük hem yutkunmayı tetikleyerek yemek borusuna yükselen asidin mideye geri dönmesine yardımcı olur hem de yapısından ötürü asidi seyrelterek yemek borusundaki yanma hissini azaltır.
Zencefil hem alkali hem de antienflamatuar özellikte olmasından dolayı sıklıkla sindirime doğal bir yardımcı olarak anılır. Yemeklere zencefil ilave etmek ya da yemek sonrası zencefil çayı tüketmek mide ekşimesini azaltmaya destek olur.
Olgunlaşmış muz yüksek pH’ından dolayı doğal antiasit özelliği gösterir. Muz yemek, mideden yükselerek yemek borusunu rahatsız eden asidin etkisini azaltır ve rahatlamaya yardımcı olur.
Papatya çayı sindirim sistemi üzerinde yatıştırıcı etki yapan bitkisel çözümler arasında yer alır. Aynı zamanda stresi azaltıp rahatlamaya da yardımcı olan papatya çayı stresten kaynaklı mide ekşimesi durumunda tercih edilebilir.
Mide ekşimesinin çoğunlukla yaşam ve beslenme alışkanlıkları ile doğrudan ilgili olduğu gözlemlenir. Dolayısıyla bu alanlarda yapılacak kontrollü değişikliklerle mide ekşimesinin önüne geçmek mümkün olabilir.