Çocuk onkolojisi, çocukluk çağındaki kanserlerin teşhis, tedavi ve takibi ile ilgilenen bir tıp dalıdır. Ayrıca, kanser yatkınlığı olan bireyler, lenf bezi büyümeleri, iyi huylu kitleler ve damar anormalliklerinin tanı ve tedavisi de bu alandadır. Bu rehberde, çocuk onkolojisi ile ilgili temel bilgileri, hangi kanser türlerinin çocuklarda görüldüğünü, tedavi yöntemlerini ve tedavi sürecindeki dikkat edilmesi gerekenleri ele alacağız. Ayrıca, sıkça sorulan sorulara da yanıt vereceğiz.
Çocuk Onkolojisi Nedir?
Çocuk onkolojisi, 0-18 yaş arasındaki çocuklarda görülen kanserlerin tanı ve tedavisi ile ilgilenir. Bu alanda uzmanlaşmış onkologlar, hastalığın türü, evresi ve risk grubunun yanındaçocukların fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarına da uygun tedavi planları geliştirirler. Çocukluk çağı kanserleri, yetişkinlerdeki kanserlerden farklıdır ve özel bir tedavi yaklaşımı gerektirir.
Çocuklarda Hangi Kanser Türleri Görülür?
Çocuklarda görülen kanser türleri, yetişkinlerdeki kanserlerden farklı olabilir. En sık görülen çocukluk çağı kanserleri şunlardır:
- Lösemi: Kan ve kemik iliği kanseridir. En yaygın çocukluk çağı kanseridir.
- Lenfoma: Lenf bezleri ve lenfatik sistemde gelişen ikinci en sık görülen kanserlerdir.
- Beyin ve Sinir Sistemi Tümörleri: Çocuklarda yaygın görülen kanserlerdendir.
- Nöroblastom: Böbrek üstü bezi ve sempatik sinir hücrelerinde görülenbir kanser türüdür.
- Wilms Tümörü: Böbrekte görülen bir çocukluk çağı kanseridir.
- Kemik Kanserleri: Osteosarkom ve Ewing sarkomu en yaygın kemik kanserleridir.
- Yumuşak doku kanserleri: Rabdomiyosarkom ve diğer yumuşak doku kanserleridir.
- Germ hücreli tümörler (over , testis ve diğer tüm bölgelerde görülebilir), Hepatoblastom (karaciğer tümörü), Retinoblastom (göz içi tümör) ve tiroid kanserleri daha nadir görülen çocukluk çağı kanserleridir.
Çocuk Onkolojisi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Çocuk onkolojisinde kullanılan tedavi yöntemleri, kanser türüne, evresine ve çocuğun genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanılması.
- Radyoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınların kullanılması.
- Cerrahi: Kanserli dokunun cerrahi olarak çıkarılması.
- Hedefe Yönelik Tedavi: Sadece kanser hücrelerini hedefleyen ilaçlar.
- Kemik İliği Nakli: Bazı anemilerde, lösemi gibi kemik iliği kanserlerinde, lenfoma ve bazı solid tümörlerde kemoterapiye ilave olarak kullanılır.
Çocuk Onkolojisi Tedavi Sürecinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
Çocuk onkolojisi tedavi süreci, hem çocuğun hem de ailenin aktif katılımını gerektirir. Tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
- Düzenli Kontroller: Tedavi süresince ve sonrasında düzenli doktor kontrolleri önemlidir.
- Beslenme: Çocuğun yeterli ve dengeli beslenmesi, tedavi sürecinde ve sonrasında önemlidir.
- Psikolojik Destek: Çocuk ve ailesi için psikolojik destek sağlanmalıdır.
- Hijyen: Bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklar için hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.
- Eğitim: Çocuğun eğitimine devam etmesi için gerekli destek sağlanmalıdır.
Çocuk Onkolojisi Tedavisinin Yan Etkileri Nelerdir?
Her tıbbi tedavide olduğu gibi, çocuk onkolojisi tedavilerinin de bazı riskleri ve yan etkileri vardır:
- Kemoterapi ve Radyoterapi Yan Etkileri: Bulantı, kusma, saç dökülmesi, enfeksiyon riski, yorgunluk.
- Cerrahi Riskler: Enfeksiyon, kanama, anesteziye bağlı komplikasyonlar.
- Uzun Vadeli Yan Etkiler: Tedavi sonrası uzun vadede ortaya çıkabilecek büyüme geriliği, kısırlık, ikincil kanser riski, hastalığın yerleşim yeri, evresi ve uygulanan kemoterapi rejimine bağlı olarak değişmektedir.
Çocuk Onkolojisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Çocukluk çağı kanserlerinin tedavi başarı oranları, kanser türüne ve evresine bağlı olarak değişir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile başarı şansı yüksektir.
Çocukluk çağı kanserlerinin bir kısmı önlenebilir. Sağlıklı yaşam tarzı ve çevresel faktörlere dikkat edilerek bazı riskler azaltılabilir.