Selenyum, oksidatif stresle savaşan ve vücudunuzu kalp hastalığı ve kanser gibi kronik rahatsızlıklardan korumaya yardımcı olan güçlü bir antioksidandır. Vücudun selenyumun sadece küçük bir miktarına ihtiyacı vardır ve bunu beslenme yoluyla alır.
Selenyum nedir?
Selenyum toprakta bulunan bir mineraldir. Doğal olarak suda ve bazı yiyeceklerde bulunur. Selenyum, selenoproteinlerin ve enzimlerin bir bileşenidir. Bunlar, dokulara ve DNA'ya zarar verebilen ve iltihaplanmaya ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilen peroksitleri parçalamaya yardımcı olan antioksidan özelliklere sahiptir.
Selenyum ne işe yarar?
Selenyum, DNA oluşturmaya ve hücre hasarına ve enfeksiyonlara karşı korumaya yardımcı olan selenoproteinler adı verilen çeşitli enzimlerin ve proteinlerin temel bir bileşenidir. Bu proteinler ayrıca üreme ve tiroid hormonlarının metabolizmasında da rol oynar. Selenyum, tiroid bezinin düzgün çalışması için önemlidir. Aslında, tiroid dokusu insan vücudundaki diğer tüm organlardan daha fazla selenyum içerir. Bu güçlü mineral, tiroidi oksidatif hasara karşı korumaya yardımcı olur ve tiroid hormonlarının üretiminde önemli bir rol oynar.
Selenyumun faydaları nelerdir?
Selenyum antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Araştırmalar, bunun birçok potansiyel sağlık faydasına sahip olduğunu göstermektedir.
Selenyumun faydalarından bazıları şunlardır:
Sağlıklı bir tiroid
Tiroid, vücudun metabolik süreçlerini düzenlemek için hormon üreten küçük bir bezdir. Tiroidin az çalışması yorgunluk, kilo alımı, depresyon ve kas ağrılarına yol açabilir. Zamanla, tiroid ile ilgili riskler kronik hastalıkları kötüleştirebilir. Selenyum sağlıklı tiroid fonksiyonunu korumaya yardımcı olur. Ancak araştırmalar, çok fazlasının tiroide zarar verebileceğini göstermektedir.
Bilişsel destek
Araştırmalar selenyumun antioksidan özelliklerinin Parkinson, Alzheimer ve multipl skleroz gibi beyin ve sinir sistemi hastalıklarını kötüleştirebilecek hücre hasarıyla savaştığını göstermektedir. Bilim insanları, diyette yeterli miktarda selenyum almanın sağlıklı beyin fonksiyonunu korumaya yardımcı olabileceğine inanmaktadır.
Bağışıklık sistemini güçlendirir
Selenyumun antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğu bulunmuştur. Bu, bağışıklık sistemini güçlendirmeye, enfeksiyon riskini düşürmeye ve vücuttaki serbest radikallerin dolaşımı nedeniyle oksidatif stresin etkilerini azaltmaya yardımcı olabileceği anlamına gelir. Selenyum ayrıca vücudun patojenlerle savaşan ve kanser hücreleri gibi virüs bulaşmış hücreleri yok eden doğal öldürücü (NK) hücrelerinin aktivitesini artırabilir. Araştırmalar, selenyum eksikliğinin prostat kanseri, kolon ve meme kanseri riskinin önemli ölçüde artmasıyla ilişkili olduğunu gösteriyor.
Astım semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olur
Astım hastası olan bazı kişilerde selenyum takviyesi semptomların şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir. Çalışmalar, kanda daha düşük selenyum konsantrasyonlarının daha fazla astım atağı ve daha fazla inhaler kullanımıyla ilişkili olduğunu bulmuştur.
Doğurganlık ve üreme sağlığını destekler
Selenyumun doğurganlığı ve üreme sağlığını desteklemede ve sağlıklı gebelik sonuçları elde etmede rol oynadığına dair giderek artan kanıtlar bulunmaktadır. Sistematik bir incelemede, daha yüksek serum (kan) selenyum konsantrasyonlarının, daha yüksek sayıda oosit (olgunlaşmamış yumurta hücresi) ve yumurtalık folikülleri gibi kadın doğurganlığının çeşitli olumlu belirteçleriyle bağlantılı olduğu bulundu. Diğer çalışmalar selenyum eksikliğinin düşük, fetal büyüme geriliği, erken doğum, preeklampsi (gebelik sırasında yüksek tansiyon), düşük doğum ağırlığı ve gebelik diyabeti dahil olmak üzere bir dizi gebelik komplikasyonu riskini artırabileceğini bulmuştur. Bazen doktorlar, özellikle daha yüksek risk taşıyabilecek kişilerde bu komplikasyonların olasılığını düşürmek için gebelik sırasında selenyum takviyeleri reçete ederler.
Selenyum nelerde var?
Gıdalardaki selenyum miktarı, yetiştirildiği toprağın selenyum içeriğine bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Bitkisel gıdalar selenyumu topraktan alır ve bu da daha sonra bu bitkileri yiyen hayvanlardaki selenyum miktarını etkiler. En güçlü selenyum kaynakları deniz ürünleri, et ve tam tahıllardır.
Selenyum açısından zengin olan besinlerin bazıları şunlardır:
Brezilya cevizi.
Balıklar (Ton balığı, sardalya, somon).
Deniz ürünleri (Karides, yengeç).
Kırmızı et.
Tavuk, hindi.
Süt ürünleri.
Yumurta.
Mantar.
Kuru fasulye, bezelye ve mercimek.
Pirinç, makarna.
Yulaf ezmesi.
Ayçekirdeği.
Tam buğday ekmeği.
Kanda selenyum değeri kaç olmalı?
Selenyum biyolojik dokuda birikir. Yetişkin bir insanda kan serumundaki normal konsantrasyon 110 ila 165 mcg/L' dir.
Selenyum tiroidlere iyi gelir mi?
Selenyum tiroid hormonu metabolizması için önemli olan bir mineraldir. Yetişkinlerde tiroid, vücuttaki en yüksek selenyum konsantrasyonuna sahiptir. Bu mineral, tiroid bezinizin tiroid hormonu üretme yeteneğinde önemli bir rol oynar. Yeterli selenyum almayan kişilerde tiroidit, hipotiroidizm (az çalışan tiroid) ve Graves hastalığı gibi tiroid sorunları gelişebilir. İyot, tiroid hormonunun yapı taşı ve temel bileşenidir. İyotun, tiroid hormonuna düzgün bir şekilde sentezlenebilmesi için selenyuma ihtiyacı vardır. Diyetinizde doğru miktarda selenyum almak sadece tiroid hastalığını önlemek için değil, genel sağlığınız için de hayati önem taşır.
Selenyum her gün alınabilir mi?
Selenyum, günlük 400 mcg'den az dozlarda alındığında muhtemelen güvenlidir. Ancak selenyum yüksek dozlarda veya uzun süre alındığında ve günlük 400 mcg'nin üzerindeki dozlar selenyum toksisitesi geliştirme riskini artırabilir.
