Ürik asit, vücut purin adı verilen maddeleri parçaladığında oluşan bir kimyasaldır. Purinler normalde vücutta üretilir ve ayrıca bazı yiyecek ve içeceklerde bulunur. Çoğu ürik asit kanda çözünür ve böbreklere gider. Oradan idrarla dışarı atılır. Vücudunuz çok fazla ürik asit üretirse veya yeterince atmazsa hastalanabilirsiniz. Kanda yüksek ürik asit seviyesine hiperürisemi denir. Kanda düşük ürik asit seviyesin ise hipoürisemi olarak adlandırılır. Yüksek ürik asit gut hastalığına, ağrılı bir artrit türüne neden olabilir. Ayrıca böbreklerde birikimden dolayı böbrek taşı oluşturabilirler. Düşük ürik asit seviyeleri ise böbrek sorunları, karaciğer hastalıkları, bazı endokrinolojik problemler ve multiple skleroz gibi hastalıklardan kaynaklanır.
Ürik asit nedir?
Ürik asit, vücudun yiyecek ve içeceklerdeki pürin adı verilen kimyasalları parçalamasıyla oluşan bir atık üründür. Çoğu ürik asit kanda çözünür, böbreklerden geçer ve idrarla vücuttan atılır.
Ürik asit yüksek olursa ne olur?
Normal değerler desilitrede 3,5 ila 7,2 miligram (mg/dL) arasındadır. Bu test, kanınızda yüksek ürik asit seviyesi olup olmadığını görmek için yapılır. Yüksek ürik asit veya hiperürisemi özellikle ağrılı bir artrit türü olan gut için en büyük risk faktörüdür. Yüksek ürik asit ayrıca böbrek taşları ve kronik böbrek hastalığıyla da bağlantılıdır. Bazı çalışmalarda, yüksek tansiyon ve kalp yetmezliğinin yanı sıra metabolik sendromla da (diyabet, felç ve kalp hastalığı riskini) artıran bir semptom grubu) ilişkili olduğu ortaya konmuştur.
Ürik asit düzeyinin normalden yüksek olması (hiperürisemi) şu nedenlerden kaynaklanabilir:
Asidoz.
Alkol (etanol) tüketimi.
Kemoterapiye bağlı yan etkiler.
Susuz kalma (Dehidrasyon).
Diyabetik ketoasidoz.
Aşırı egzersiz.
Fruktoz tüketimi.
Hiperparatiroidizm.
Hipotiroidizm.
Laktik asidoz.
Kurşun zehirlenmesi.
Lösemi.
Siklosporin, diüretikler, nikotinik asit, salisilatlar (düşük doz), takrolimus gibi ilaçlar.
Medüller kistik böbrek hastalığı.
Obezite.
Polisitemi vera.
Sedef hastalığı.
Pürin açısından zengin diyet.
Böbrek yetmezliği.
Gebelik toksemi.
B12 vitamini eksikliği.
Ürik asit yüksekliği belirtileri
Yüksek ve düşük ürik asit kendi başlarına semptomlara neden olmaz. Genellikle başka bir durum için kan testi yaptırdığınızda veya bunları düşündüren semptomlarınız olduğunda keşfedilirler. Vücudunuzda çok fazla ürik asit birikirse hiperürisemi meydana gelir. Hiperürisemi, ürik asidin keskin kristaller halinde kümelenmesine neden olur. Bu kristaller eklemlerinize yerleşebilir ve gut hastalığına, ağrılı bir artrit türüne neden olabilir. Ayrıca böbreklerinizde birikerek böbrek taşı oluşturabilirler.
Hiperürisemi genellikle semptomlara neden olmaz. Çoğu kişi, ürik asit seviyeleri gut veya böbrek taşlarına neden olacak kadar yükselene kadar hiperürisemiye sahip olduklarını bilmez.
Eklem bölgenizden birinde gut atağının belirtileri şunlardır:
Şiddetli ağrı.
Renk değişikliği veya kızarıklık.
Katılık.
Şişme.
Eklem ağrısı veya hassasiyeti
Dokunulduğunda sıcak olan eklemler.
Böbrek taşının belirtileri şunlardır:
Alt sırtınızda veya belinizde ağrı.
Ağrıya bağlı bulantı veya kusma.
Ateş veya titreme.
İdrarınızda kan var.
İdrar yaparken ağrı.
İdrar yapamama.
Daha sık idrara çıkma ihtiyacı hissetmek.
Kötü kokan veya bulanık görünen idrar.
Ürik asidi en hızlı ne düşürür?
Ürik asit seviyenizi düşürmenin en hızlı yolu kolşisin, ksantin oksidaz inhibitörleri ve probenesid (Probalan) gibi reçeteli ilaçlar almaktır. Gut tedavi planınızın bir parçası olarak, bir sağlık uzmanı iltihabı azaltmaya yardımcı olmak için glukokortikoidler de reçete edebilir.
Ürik asidi sisteminizden en hızlı şekilde atmak için şunları da yapabilirsiniz:
Portakal, çilek, brokoli gibi C vitamini açısından zengin besinler tüketin.
Günde 1-2 fincan kahve için.
Kiraz yiyin veya vişne suyu için.
Yemeklerinizi taze ürünler, baklagiller ve tam tahıllarla pişirin.
Baklagiller, patates ve havuç gibi lif içeriği yüksek besinler tüketin.
Her gün az yağlı süt ürünleri tüketin.
Günde en az 2 litre su için.
Vücutta biriken ürik asit nasıl atılır?
Çoğu ürik asit kanda çözünür ve böbreklere gider. Oradan idrarla dışarı atılır.
Ürik asiti yüksek olanlar ne yememeli?
Dana eti, sığır eti, kuzu eti, tavşan eti, geyik eti, böbrek, karaciğer gibi kırmızı et ve sakatatları tüketmemeye özen gösterin veya sınırlayın.
Yüksek purinli deniz ürünlerini (on balığı, hamsi, sardalya, ringa balığı, midye, morina balığı, alabalık, deniz tarağı ve mezgit), orta düzeyde (Istakoz, yengeç, istiridye ve karides) ve düşük (mercan, somon balığı gibi) pürinli seçeneklerle değiştirin.
Şekerli içecekler, şekerlemeler ve tatlılar.
Alkol, özellikle bira tüketmeyin.
Doymuş yağ oranı yüksek besinlerden uzak durun.
Ürik asit düşüklüğü ne anlama gelir?
Ürik asit seviyelerinin normalden düşük olmasıdır. Hipoürisemi olarak da bilinen bu durum, kanda ürik asidin 2 mg/dL'den düşük olması ve pürinin yeterli miktarda parçalanmamasıdır. Düşük ürik asit seviyeleri şiddetli karaciğer hastalığı, düşük proteinli diyet, ağır metal zehirlenmesi, Fanconi sendromu, Wilson hastalığı veya bir tür kanser belirtisi olabilir.
Kanda ürik asit düşüklüğü belirtileri nelerdir?
Düşük ürik asit seviyeleri nedeniyle yaşayabileceğiniz semptom türleri, durumunuzun nedenine bağlı olarak değişebilir. Genellikle, düşük ürik asit seviyeleri fark edilir belirtilere neden olmaz. Fanconi sendromu nedeniyle düşük ürik asit seviyeleriniz varsa, kemik ağrısı geliştirebilir veya zayıf hissedebilirsiniz. Ayrıca, susuz kalma riskinizi artırabilecek alışılmadık şekilde aşırı miktarlarda idrar atabilirsiniz. Wilson hastalığı nedeniyle düşük ürik asit seviyesine sahip kişilerde vücut ağrıları, iştahsızlık, depresyon, yorgunluk, uzuvlarda şişme, titreme veya yürüme, yutma veya konuşma zorluğu gelişebilir.
Ürik asit için hangi doktora gidilir?
Ürik asit yüksekliğine bağlı olarak gelişen gut hastalığı romatizmal bir hastalık olarak kabul edilir ve bunun için romatoloji bölümüne başvurmak gerekir.
