Sezaryen doğum, normal doğumun çeşitli sebeplerden ötürü yapılamadığı, karın ve rahimde kesi oluşturularak doğumun gerçekleştirildiği cerrahi bir operasyondur. Planlanan sezaryen doğumlarda genellikle epidural kullanır, ancak bazı durumlarda sezaryen ameliyatı genel anestezi altında yapılır. Planlı ya da acil olarak neticelendirilen sezaryen doğum, bazen tek güvenli yöntem olarak başvurulan bir ameliyattır.
Sezaryen doğum, anne adayının karnında ve rahminde yapılan bir kesi (insizyon) yoluyla bebeğin cerrahi operasyonla dünyaya gelmesidir. Vajinal doğum riskli olduğunda veya bebeğin sağlığı söz konusu olduğunda oluşabilecek komplikasyonları en aza indirmek için sezaryen doğuma başvurulur. Sezaryen doğum, vajinal doğuma kıyasla daha risklidir ve iyileşme süreci biraz zaman alabilir.
Tıbbi rahatsızlıklarınızın varlığında veya vajinal doğum sırasında komplikasyonlar meydana geldiğinde sezaryen doğum en iyi seçenek olabilir. Sezaryen doğum bazen planlı veya acilen başvurulan bir yöntemdir. Bu açıdan sezaryen doğumun süresi de değişiklik gösterebilir. Tipik olarak sezaryen süresi sıklıkla, 45 dakikadan 1 saate kadar uzanabilir. Sezaryen doğum esnasında rahminizin duvarına 3 ila 4 inçlik bir kesi açılır ve bebek açılan kesinden çıkarılır. Göbek kordonu kesilir, plasenta çıkarılır ve böylelikle kesiler dikilerek sezaryen doğum sonlandırılır.
Neredeyse normal doğumla aynı oranda seyreden sezaryen doğum, normal doğumun imkansızlaştığı anlarda başvurulan bir yöntemdir. Bazen anne adayının isteği doğrultusunda ya da tıbbi rahatsızlıklar nedeniyle bu doğum şekli tercih edilebilir.
Sezaryen doğumun başlıca nedenleri şunlardır;
Annenin, vajinal doğum sırasında HIV ve aktif herpes gibi bazı enfeksiyonların bebeğe geçirme ihtimalinden dolayı sezaryen doğum şekli tercih edilebilir.
Geçmişte annenin sezaryen doğum yapması sezaryeni yeniden gündeme getirebilir. Bazen normal doğum da tercih edilebilir. Ancak, gebeliğin şartları ve doktorun önerisi doğrultusunda karar verilir.
Annede kalp hastalığı, preeklampsi veya eklampsi gibi ciddi hastalıklar sezaryen doğumu gerektirebilir. Ayrıca ortopedik ve nörolojik sorunlar karşısında da sezaryen doğuma öncelik verilebilir.
Anne karnındaki bebeğin 4000 gram üzerinde olması halinde sezaryen doğum şekli tercih edilebilir.
Bazen çeşitli sebepler nedeniyle göbek kordonu rahim ağzından vajinaya sarkabilir. Bu tip acil durumda tercih edilen doğum sezaryen doğumdur.
Bebekte düzensiz kalp atışı gibi belirtiler gözlemlendiğinde sezaryen daha doğru bir doğum yöntemi olabilir. Teşhisi için NST; bebeğin kalp atışlarının izlendiği yöntemden yararlanılır.
Doğum sırasında bebeğin yeterince oksijen alamayacağı düşünüldüğü noktada doğum eylemi başladıktan sonra acilen sezaryen doğuma geçilebilir.
Kalça kırığı, fibrois dokusu gibi durumların varlığında doğal bir doğumun yapılması son derece risklidir. Ayrıca Plesante rahim ağızını tıkadığında başvurulacak doğum yöntemi yine sezaryen olabilir.
İkiz ya da üçüz bebeklerin doğumu esnasında bebeklerin pozisyon sürecinde problemler meydana gelebilir. Bu bağlamda, çoğul gebeliklerin varlığında sezaryen doğumun tercih edilmesi oldukça güvenilir bir yöntem olacaktır.
Bebeğinizin ayakları veya poposu rahminizde öndedir. Bu esnada bebeğinizi çevirmeye çalışabilirler, fakat verim alınamadığında sezaryen doğuma başvurulur. Öte yandan bebeğin kafasının büyük olması vajinal doğum için riskli görülmektedir.
Annenin doğum esnasında kasılmaları devam etse dahi rahim ağzının genişlememesi halinde sezaryen doğum yöntemine yönelim söz konusudur.
Sezaryen doğum, anne ve bebeğin güvenliğini sağlamak amacıyla koordineli bir çalışmayı gerektirir. Sezaryen ameliyatta öncellikle anne adayı anesteziye hazırlanır. Planlı gebeliklerde ise epidural yöntemine başvurulur. Karın bölgesi antiseptikle temizlenir ve oksijeni artırmak amacıyla anneye bir oksijen maskesi takılabilir.
Ardından cildinizden karın duvarınıza yaklaşık 12-15 cm’lik bir kesi açılır. Karın boşluğu açılmasından sonra rahim alt bölgesine 10-12 cm'lik yatay bir kesi daha yapılarak bebek rahimden alınır. Plasenta ve zarlar çıkarıldıktan sonra rahim içerisi temizlenir ve rahimdeki kesi detaylı bir işlemle kapatılarak bebek anneye verilir.
Anne bebek sağlığı göz önünde bulundurularak riski en az doğum şekline karar vermek hem anne hem de bebeğin sağlığı bakımından daha faydalıdır. Sezaryen doğum anne ve fetüs için sağlık risklerine yol açabilir, bu noktada sezaryen ameliyatı zor olabilir. Diğer durumlarda sezaryen ameliyatı güvenli ve zorlu bir cerrahi operasyon olmaktan kalkar.
Sezaryen ameliyatından sonraki ilk birkaç gün yataktan kalkmanız biraz güç olabilir. Bu açıdan hastanede 2-3 gün kalmanız gerekebilir. Sezaryen sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişmekle birlikte, 4-6 hafta gibi bir zaman dilimini içerebilir. Ameliyatın ardından ilk birkaç hafta boyunca ağırlık kaldırmaktan, egzersiz yapmaktan ve yorucu aktivitelerden kaçınmanız önemlidir.
Sezaryen doğumun bebeğin akciğerlerinin gelişmesi ve prematüre doğum risklerinin önlenmesi için genellikle hamileliğin 39. haftasında yapılması planlanır. Bazı tıbbi rahatsızlıklar nedeniyle sezaryen doğumun daha erken dönemlerde yapılmasına da karar verilebilir.
Vajinal doğum, bir bebeğin anne rahminden vajina yoluyla dünyaya geldiği bir doğum yöntemidir. Sezaryen doğumda ise bebek, annenin karnında ve rahminde bir kesi açılarak çıkarılır. Sezaryen doğumlar genellikle 45 dakikadan bir saate kadar sürer. Vajinal doğumlarda doğum eylemi yaklaşık 12-14 saate kadar devam edebilir. Sezaryen doğumda genel anestezi altında olduğunuz için ağrı hissetmeyebilirsiniz, ancak iyileşme süreci vajinal doğuma oranla daha ağrılı ve geç olabilir. Normal doğumlarda tam iyileşme süresi yaklaşık altı haftadır ve hastanede kısa süre kalınır. Sezaryen doğumlarda tam iyileşme süresi genellikle 6-8 haftayı kapsar ve hastanede kalma süresi daha uzun olabilir.
Anne ve bebekte bazı sağlık sorunları varsa sezaryen doğum en güvenli seçenek olabilir. Sezaryen doğumun en dikkat çeken faydası, doğum esnasında bebeğin sağlığının riske atılmaması ve kısa sürede doğumun gerçekleşmesidir. Ayrıca normal doğumda yaşanan şiddetli ağrılar sezaryen doğumda narkozun etkisi ile hissedilmez. Doğumun planlı yapılması da sezaryen doğumun faydaları arasında yer alır.
Tüm cerrahi operasyonlarda olduğu gibi sezaryen ameliyatı da bazı riskler taşır.
Sezaryen doğumun bazı zararları şunlardır;
Sezaryen yukarıda da bahsettiğimiz gibi planlı (seçmeli) bir işlem olarak önerilebilir ya da vajinal doğumun çok riskli olduğu durumlarda acil olarak tercih edilebilir.
Sezaryen doğum nedenleri şu şekilde sıralanabilir;