Endodonti terimi iki Yunanca kelimeden türemiştir,"endo" iç ve "odons" diş anlamına gelir. Birlikte ele alındığında, bu kelimeler dişin iç kısmının veya diş pulpasının incelenmesi anlamına gelir. Endodontik tedavinin temel amaçları şunlardır:
- Enfekte ve iltihaplı bir kök kanalının dezenfekte edilmesi
- Patolojik pulpanın çıkarılması
- Kök kanal sisteminin temizlenmesi
- Kök kanal sisteminin yeniden şekillendirilmesi
- Yeniden enfeksiyonu önlemek ve iyileşmeyi desteklemek için kök kanal sisteminin doldurulması
Endodonti ne demek?
Endodonti, diş pulpası ve diş kökünü çevreleyen dokuların incelenmesi, teşhisi ve tedavisi ile ilgilenen bir diş hekimliği uzmanlık dalıdır. Diş pulpası dişin en iç kısmıdır. Pulpa, dişin en dış kısmı olan mine ve minenin altında bulunan dentin tarafından korunur. Pulpanın bu sert kılıfı, ağızda bulunan mikroplar tarafından enfekte olmasını önler. Diş çürümesi durumlarında, bu dış kılıf aşınarak diş pulpasını bu mikroplara ve sıcak ve soğuk sıcaklıklara maruz bırakan delikler veya oyuklar oluşturur. Pulpa sinirler ve kan damarları açısından zengin olduğundan, pulpanın enfeksiyonu hassasiyete ve diş ağrısına yol açabilir.
Endodontide kullanılan bazı işlemler şunlardır:
Kök kanal tedavisi
Bu, orta ila şiddetli diş çürümesi vakalarında diş pulpasını tedavi etmek için en yaygın prosedürlerden biridir. Enfekte diş, içindeki kök kanalına erişim sağlamak için taç kısmından açılır. Tüm enfekte materyal çıkarılır ve diş temizlendikten sonra, kök kanalı genişletilir, böylece geçici bir diş dolgusu ile doldurulabilir. Diş iyileştikten sonra, bu geçici dolgu çıkarılır, kalıcı dolgu ile değiştirilir ve diş enfeksiyonun tekrarlamasını önlemek için kapatılır. Dolgulu dişi hasardan korumak için dişin üzerine bir taç yerleştirilebilir.
Koruyucu kronun ve içindeki dolgunun çıkarılmasını içeren endodontik yeniden tedavi cerrahisi, düzgün iyileşmeyen veya yeni sorunlar gelişen bir dişin yeniden tedavi edilip tekrar doldurulmasını sağlar.
Diş pulpasını da içeren diş yaralanmaları veya çatlaklarının tedavisi.
Endodonti bölümü neye bakar?
Endodonti, pulpa ve peri-radiküler hastalıkların etiyolojisi, önlenmesi, teşhisi ve tedavisiyle ilgilenir. Pulpa ve peri-radiküler rahatsızlıkların yaygın nedenleri arasında çürükler, çatlaklar ve diş travması bulunur.
Endodonti bölümü, aksi takdirde çekilmesi gereken dişleri korumak için diş operasyon mikroskobu, ultrason ve dijital görüntüleme gibi özel ekipmanların kullanımıyla endodontik tedaviler sağlar. Endodontistler ayrıca karmaşık diş anatomisine veya tıkalı kök kanallarına sahip dişlerde kök kanal tedavileri, daha önce tedavi edilmiş dişlerin yeniden tedavileri ve endodontik mikrocerrahiler yapmak üzere eğitilirler.
Endodonti kanal tedavisi aynı mı?
Endodontik tedavi, kanal tedavisi olarak da bilinir, çürümüş, hasar görmüş veya enfekte olmuş bir dişin pulpasını çıkarma, dişi sterilize etme ve bir dolgu ile kapatma işlemidir. Pulpa, kök kanalının içindeki yumuşak bir dokudur ve yetişkinlerde tek görevi sıcak ve soğuk hissi gibi duyusal işlevleri yerine getirmektir. Enfekte veya ölü pulpa tedavi edilmezse, diş kökünde ve çene kemiğinde apse birikebilir. Biriken apse, dişi çevreleyen kemiği tahrip edebilir ve ağrıya neden olabilir.
Pulpa hasarının nedenleri şunlardır:
- Diş kırılması.
- İlerleyen derinleşen çürükler.
- Darbeler sonucu dişte oluşan hasar.
- Tedavi edilmeyen diş eti hastalığı.
- Diş gıcırdatma ve çiğneme alışkanlığına bağlı olarak dişlerde oluşan hasarlar.
- Hatalı tedaviler sonucu yapılan dolgu veya kaplamaların altında ilerleyen morluklar.
Kanal tedavisi, hasarlı dişin durumuna bağlı olarak bir veya iki seans sürebilen bir tedavi yöntemidir. Kanal tedavisinde izlenen prosedür, tedavi edilecek dişin mevcut durumuna göre değişmekle birlikte, genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:
- Öncelikle diş röntgeni çekilir ve diş hekimi dişin kök yapısını ve enfeksiyon bulgularını inceler, diş hasarını değerlendirir ve kanal tedavisinin uygulanmasına onay verir.
- Diş pulpasında mevcut hasar çok fazla ise kanal tedavisine başlanır.
- Diş pulpası dikkatlice çıkarılır ve işlem süresi belirlenir.
- Kök kanalları diş hekimi tarafından yeniden şekillendirilir ve sterilize edilir.
- Başarılı bir tedaviden sonra kanalların kontaminasyondan etkilenmesini önlemek amacıyla kanallar kalıcı bir malzeme ile doldurulur.
- Dolgu işlemi diş macunu ve gutta perka adı verilen kauçuk bazlı bir maddeden yapılır. Bu işlem sayesinde dışarıdan kök kanalına olası bir sızıntı engellenir.
Endodonti dolgu yapar mı?
Bir endodontist, çürükleri doldurmak gibi basit diş prosedürleri gerçekleştirmez. Bunu yalnızca diş dolgusu hastanın endodontik tedavi planının bir parçasıysa yaparlar. Bir endodontist, zamanının çoğunu karmaşık vakaları çözmeye ayırır. Bunlara diş ağrısı ve dişlerin iç kısımlarını etkileyen sorunlar dahildir.
