Kabakgiller familyasının (Cucurbitaceae) bir parçası olan karpuz, yaz mevsimiyle ilişkilendirilen, su ihtiyacını karşılayan bir meyvedir. Karpuz, likopen ve l-sitrülin gibi antioksidanlar ile potasyum, C vitamini, A vitamini, magnezyum ve lif gibi besin maddeleri içerir. Ayrıca karpuz çekirdeği magnezyum, demir, çinko ve sağlıklı yağlar içerir. Karpuzun sağlığa faydaları arasında susuzluğun önlemesi, kan basıncını düşürmesi, kas ağrılarını azaltması ve kalp hastalığı ve Alzheimer hastalığı gibi kronik rahatsızlıklara karşı koruma sağlaması sayılabilir.
Karpuzun faydaları neler?
Karpuz, vücut sağlığını iyileştiren en faydalı meyvelerdendir. Karpuzun sağlık yararları beyin fonksiyonlarından, tüm vücut hücrelerine kadar her şeyi kapsar.
Karpuzun faydalarından bazıları şunlardır:
Kardiyovasküler ve kemik sağlığı
Karpuzdaki likopen özellikle kardiyovasküler sağlık için önemlidir ve kemik sağlığını desteklemede önemlidir. Karpuz tüketimi ayrıca vazodilatasyon (kan basıncının gevşemesi) yoluyla kan akışını iyileştirdiği ve vücutta kalsiyumun tutulmasına yardımcı olan potasyum açısından zengin olduğu için kardiyovasküler fonksiyonu geliştirir. Bu da daha güçlü kemikler ve eklemler anlamına gelir.
Bazı hastalıklara karşı savunmayı destekler
Karpuz, hücrelere zarar veren serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresle mücadele ettiği bilinen bir antioksidan olan likopenin en iyi kaynaklarından biridir. Likopen, aşağıdakiler de dahil olmak üzere kronik hastalık riskini azaltmada katkıda bulunabilir:
- Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD)
- Alzheimer hastalığı
- Meme, akciğer ve prostat kanseri dahil olmak üzere kanserler
- Kalp hastalığı
- Tip 2 diyabet
- Ülseratif kolit
Göz sağlığını iyileştirir
Karpuz, vücutta A vitaminine dönüştürülen önemli bir beta-karoten kaynağıdır. Gözün retinasındaki pigmentlerin üretilmesine yardımcı olur ve yaşa bağlı makula dejenerasyonuna karşı koruma sağlar ve gece körlüğünü önler. A vitamini ayrıca sağlıklı cilt, diş, iskelet ve yumuşak doku ve mukoza zarlarını korur.
İdrar söktürücüdür
Karpuz, idrar akışını artırmaya yardımcı olan doğal bir idrar söktürücüdür, ancak böbrekleri zorlamaz (alkol ve kafein gibi). Karpuz, karaciğerin amonyağı (Protein sindiriminden kaynaklanan atık) işlemesine yardımcı olur, bu da böbreklerdeki zorlanmayı azaltırken aşırı sıvılardan kurtulmayı sağlar.
Sindirimi destekler
Karpuz lif açısından çok zengin değildir, ancak içerdiği lif sağlıklı bir bağırsağı desteklemeye yardımcı olur. Karpuz kalın bağırsaktaki "iyi" bakterilerin büyümesini ve aktivitesini uyaran sıvı ve prebiyotikler içerir. Prebiyotikler sağlıklı bağışıklık fonksiyonu, iltihap önleyici etki ve pozitif ruh hali ile bağlantılıdır. Prebiyotikler ayrıca mineral emilimini artırır, kan şekeri ve insülin duyarlılığını iyileştirir ve kolon kanserine karşı koruma sağlayabilir.
Vücut yağını azaltır
Karpuzdaki temel bir amino asit olan sitrülinin, yağ hücrelerimizdeki yağ birikimini azaltır.
Kan basıncını ve egzersiz performansını destekleyebilir
L-sitrülin, karpuzda, özellikle kabuğun beyaz kısmında bulunan bir amino asittir. L-sitrülin, kan damarlarının gevşemesine ve dolaşımın iyileştirilmesine yardımcı olarak atardamar fonksiyonunu iyileştirebilir ve kan basıncını düşürebilir. L-sitrülinin ayrıca dayanıklılık egzersizleri sırasında kas oksijenasyonunu ve atletik performansı iyileştirebileceğini öne sürülmektedir.
Cildi korumaya yardımcı olabilir
Karpuz cildinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir. C ve A vitaminleri sağlıklı cildi destekler. Ayrıca, likopen içeriği güneşin zararlı etkilerine karşı koruma da sağlayabilir.
Karpuzun besin değerleri neler?
80 gr'lık bir porsiyon karpuz şunları sağlar:
- 25 Kcal / 106 KJ
- 0,4 gr Protein
- 0.2g Yağ
- 5.7g Karbonhidrat
- 0,1 g Lif
- 80 mg Potasyum
- 93 mcg Karoten
- 6 mg C Vitamini
Karpuz çekirdeğinin faydaları
Normal bir karpuzdaki siyah çekirdekleri yemek güvenlidir ve çözünmeyen lif oldukları için vücudunuzdan geçerler. Karpuz çekirdekleri, demir, folat ve niasin dahil olmak üzere birçok besin maddesinin doğal kaynaklarıdır. İçeriğinde bulunan “cucurbocitrin” adlı madde ile kan basıncını düşürmeye ve böbrek fonksiyonlarının düzenlenmesine destek olur. Sindirim sisteminin çalışmasını destekleyerek, metabolizmayı hızlandırır. Bağırsak hareketlerini düzenleyerek kilo vermeye yardımcı olur. Karpuz çekirdeklerindeki Omega-6 yağ asitleri, kalp ve damar sağlığına faydalıdır.
Karpuz nasıl tüketilir?
Karpuz, farklı şekillerde tüketilebilen bir meyvedir. Dilimlenmiş olarak yemek, en yaygın tüketim şeklidir. Karpuz ayrıca dilimlenerek tüketilmesinin yanı sıra karpuz salatası olarak da tüketmek oldukça popülerdir.
Karpuz tüketiminin böbrek hastaları üzerinde etkisi var mı?
Potasyum vücuttaki tüm hücrelerin normal işleyişi için gereklidir. Kalp atışını düzenler, kasların kasılmasını ve sinirlerin düzgün çalışmasını sağlar ve hücrelerin içindeki sıvı seviyelerini düzenler. Yetişkinler için tipik kan potasyum seviyesi litre başına 3,6 ila 5,2 milimol (mmol/L) arasındadır. 3,5 mmol/L'nin altındaki bir potasyum seviyesi düşük (hipokalemi) ve 5,5 mmol/L'nin üzerindeki bir potasyum seviyesi yüksek (hiperkalemi) olarak kabul edilir. Karpuz potasyum açısından oldukça zengin bir meyve olduğu için, aşırı tüketimi kronik böbrek hastalığı ve böbrek yetmezliği olan bireylerde sorun yaratabilir.
Karpuzun su oranı ve nemlendirme özellikleri neler?
Karpuz; yaklaşık %92'si su, yüzde 8'i şekerden oluşan ve kalsiyum, magnezyum, potasyum ve sodyum gibi temel rehidratasyon tuzlarını içeren bir meyvedir. Karpuz, vücudu UV ışınlarından bir miktar koruma sağlayacak olan C Vitamini ve beta karoten ve likopen açısından zengindir. Karpuzda meyvelerde bulunan bitki kimyasalları lutein ve zeaksantinin sudan iki kat daha fazla nemlendirme özelliği vardır.
Karpuzun zararları neler?
Karpuz, A, B6, C, B1, B5 ve B9 vitaminleri içerir ve görme, bağışıklık fonksiyonu, metabolizma, beyin gelişimi, cilt sağlığı, yara iyileşmesi, enerji metabolizması, sinir fonksiyonu, DNA sentezi, hücre bölünmesi ve fetal gelişimi destekler. Karpuzdaki lif içeriği onu kilo yönetimi için mükemmel bir seçim haline getirir. Çok sayıda faydasıyla ünlü olsa da, bu kırmızı etli meyvenin aşırı tüketimi bazı sorunlara yol açabilir. Bunlar:
- Karpuz, FODMAP içeriği yüksek bir besindir. FODMAP'ler kısa zincirli karbonhidratlar, şekerler, nişastalar ve liflerdir. İnce bağırsak yüksek FODMAP'li yiyecekleri iyi emmez. Bunun yerine, FODMAP'ler suyu tutar ve kolonda fermente olur, bu da gaza neden olur. İrritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi gastrointestinal (GI) sorunları olan kişilerde mide krampları ve ishal gibi semptomlar görülebilir.
- Karpuzun aşırı tüketimi kan şekeri seviyelerinin hızlıca yükselmesine neden olabileceğinden diyabet hastalarının çok dikkatli olması gereklidir.
- Aşırı miktarda karpuz tüketimi likopenemi adı verilen geçici bir cilt rahatsızlığına yol açabilir.
- Karpuz tam bir potasyum deposudur ancak fazla alımı bazı kişilerde kalp fonksiyonlarını etkileyebilir, düzensiz kalp atışı veya zayıf nabız gibi sorunlara yol açabilir.
- Karpuz, yüksek su içeriği nedeniyle nemlendiricidir, ancak elektrolitleri (sodyum, potasyum ve magnezyum gibi) dengelemeden aşırı miktarda tüketilmesi potansiyel olarak elektrolit dengesizliklerine yol açabilir.
- Nadir de olsa bazı kişilerde karpuza karşı alerji olabilir. Alerjik reaksiyonlar kaşıntı ve kurdeşen gibi hafif semptomlardan nefes alma zorluğu ve anafilaksi gibi daha şiddetli reaksiyonlara kadar değişebilir.
