Narenciye aromalı bir çay olan melisa çayı, diğer bir ifade ile limon otu (melissa officinalis), Akdeniz havzası, Orta Asya ve Güney-Orta Avrupa'da yetişir. Günümüzde ise dünyanın her noktasında melisa çayına ulaşmak mümkündür. Görünüm itibarı ile nane yapraklarını andıran çok yıllık bir çalı bitkisi olan melisa çayı, antiviral ve antiinflamatuar etkilere sahiptir. Sakinleştirici ve kaygı dindirici etkilerinin yanı sıra sindirim problemlerinden, beyin fonksiyonlarını desteklemeye varıncaya dek pek çok sağlık sorunun üstesinden gelmeye katkı sağlayabilir.
Melisa bitkisi taze, kurutulmuş ve yağ şeklinde pek çok formda kullanılabilir.
Melisa bitkisi, tıpta çeşitli rahatsızlıkların tedavi alanında kullanılabilen bir bitki çeşididir. Ülkemizde genellikle Akdeniz ikliminin hâkim olduğu bölgelerde melisa bitkisine rastlamak mümkündür. Melisa çayı; C vitamini, kalsiyum, demir, lif, tanen ve çinko içeriği ile insan sağlığına birçok faydalar sunar. Melisa çayı; uykuyu teşvik eder, kaygıyı azaltır, enfeksiyonlara savaş açar, soğuk algınlığına iyi gelir ve hazımsızlık problemlerinin önüne geçebilir. Melisa çayının daha pek çok faydası bulunur.
Melisa çayının faydalarını şu şekilde sıralamak mümkündür;
Melisa çayının en bilinen en önemli faydalarının başında stres ve kaygıyı yatıştırması gelir. Limon otu, antioksidan etkiye sahip flavonoidler ve fenolik bileşikler, özellikle de rosmarinik ve kafeik asit içerir. Bunlar, hücresel düzeyde hasara neden olan serbest radikallerle savaşabilir.
Yatıştırıcı etkileri ile rahatlamayı sağlar, kaygı ve depresyon şikâyetlerini azaltır, uyku kalitesini arttırmaya etkisi bulunur.
Kolinerjik özelliklere sahip olması sayesinde beyin fonksiyonlarını geliştirerek hafızayı korumaya katkıda bulunur.
Melisa çayı hazımsızlık, şişkinlik ve kramp semptomlarını azaltarak sindirim sağlığını korumaya fayda sağlayabilir. Bağırsak kasılmalarına yol açan maddelerin üretimini engeller, krampları azaltır ve gaz sorunlarını hafifletebilir.
Tanenler, rosmarinik asit, polifenoller ve flavonoidler gibi aktif bileşenler özelliği ile melisa çayı, vücudu enfeksiyonlardan korumaya katkıda bulunabilir.
Melisa çayı adet döneminde kadınlarda ağrılara bağlı krampları azaltmaya faydalı olabilir. Düzenli kullanıldığında etkilerini daha iyi görmek mümkündür.
Herpes simpleks virüsünün (HSV) neden olduğu viral enfeksiyonların tedavisinde melisa çayı kullanımı etkili olabilir. Aynı zamanda kaşıntı, uyuşma, yanma, şişlik ve kızarıklık gibi çeşitli sorunları azaltmaya yardımcı olabilir.
Melisa çayı yeterli dozlarda tüketmek gerekir. Gün içinde en fazla 1-2 fincan melisa çayı tüketimi tavsiye edilir. Melisa çayındaki bir maddeye karşı aşırı duyarlılığınız varsa melisa çayını tüketmekten kaçınınız. Eğer sakinleşici ilaçlar kullanıyorsanız melisa çayı ile birlikte kullanmamaya dikkat etmeniz önerilir. Limon otu, yetişkinlerde en fazla 3-4 ay, çocuklarda ise en fazla 1 ay boyunca tüketildiği sürece güvenli olabilir. Melisa otu tiroid fonksiyonlarını etkileyebileceğinden dolayı tiroidi az çalışan bireyler tarafından dikkatli şekilde tüketilmelidir.
Melisa çayı aşırı dozda tüketildiğinde şu yan etiklere sebep olabilir;
Melisa çayının yapımı oldukça kolay ve son derece lezzetlidir. Melisa çayını hazırlamadan önce yapraklarının açık, yeşil renkte, ince ve kabarık bir dokuya sahip olduğundan emin olun. Taze melisa yapraklarını demlediğinizde biraz narenciye ve biraz da tatlı bir aroma verecektir. Eğer yaşam koşullarınız buna uygunsa öğle aralarında melisa çayı tüketebilirsiniz. Veya akşamları rahatlamak için melisa çayını güvenle tüketebilir, iyi bir uykuyu teşvik edebilirsiniz.
Melisa çayı için malzemeler şunlardır;
Hazırlanışı
Yarım litre sıcak suyu kaynatın. Ardından melisa yapraklarını ilave edin. Yaklaşık 10 dakika demledikten sonra tüketebilirsiniz. Dilerseniz fincanlara boşalttıktan sonra buz küpleri ile de servisini hazırlayabilirsiniz.
Melisa çayı günde en fazla 2-3 fincan tüketilmelidir. Kış aylarında soğuk algınlığına karşı içinizi ısıtmak ve faydalanmak için tüketebilirsiniz. İsterseniz tatlandırmak amacıyla bal da ilave edin. Melisa çayını akşam yatmadan önce tükettiğinizde uykunuzu alacağınızdan dolayı güne enerjik başlayabilirsiniz. Melisa çayını demlerken demliğin ağzını kapatmaya özen gösterin. Bu sayede içindeki uçucu yağların buharlaşmasının önüne geçmiş olur ve tüm faydalarını çayın içine hapsetmiş olursunuz.
Melisa çayı yatıştırıcı ve sakinleştirici etkisi olduğu düşünülen kimyasallar içerir. Eğer uykuya dalma konusunda şikâyetleriniz varsa yatmadan önce ortalama 30-45 dakika önce tüketmeye özen gösterin. Özellikle taze melisa yaprakları ile melisa çayı tüketmek faydalarından en iyi şekilde yararlanmaya katkıda bulunur. Yemeklerden sonra içildiğinde ise sindirimin kolaylaşmasına fayda sağlayabilir. Akşamları biraz gevşemek ve rahatlamak için 1 fincan melisa çayını tüketerek uykuya geçişiniz kolaylaşabilir.
Hamilelik döneminde kadınların sınırlamaları veya kaçınmaları gereken bazı yiyecek ve içecekler bulunur. Özellikle bitki çayı tüketimi konusunda bazı bitki çaylarının sınırlanması ya da dikkatli tüketilmesi önerilir. Bu açıdan melisa çayı da hamilelik döneminde dikkat edilmesi gereken bir çaydır. Anne adayları melisa çayı içmeden önce uzman görüşleri alarak tüketebilirler. Hamilelerin melisa çayını tüketimi konusunda net bir veri olmadığından en doğru yöntem doktora danışmak olacaktır.
Melisa çayı; kaygı, stres ve uykusuzluk problemlerini gidermede etkisi ile bilinir. Ancak, gebelik ve emzire sürecinde melisa çayının tüketimi ile alakalı güvenli kanıtlar bulunmamaktadır. Dolayısıyla gebelik döneminde melisa çayının faydalarından yararlanmak isteyenler öncelikle bir uzmana danışmalıdır. Hamilelikte en çok kullanılan bitkisel çay nane çayıdır. Nane çayı bulantı ve gaz sancısını hafifletmeye katkıda bulunabilir.