Üreterovezikal Darlık (UV Darlık)

Üreterovezikal darlık, yeni doğmuş bebeklerde ve çocuklarda, nadiren de geçirilmiş hastalık ve müdahalelere balı görülen  boşaltım sistemi hastalığıdır. Bu rahatsızlıkta, böbreklerden mesaneye (idrar torbasına) kanal yoluyla ulaşan idrar mesanede birikmez ve idrarın boşaltımı sağlanmadan böbreklere biriktiği görülür.

UV darlık zamanla ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilecek bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, bebeğin veya çocuğun idrara çıkmasında herhangi bir problem olduğunu gözlemleyen ailelerin konuyla ilgili vakit kaybetmeden bir doktora başvurması en iyisi olacaktır.

Üreterovezikal Darlık (UV Darlık) Nedir?

Vücudumuzdaki atık maddelerin böbrekler aracılığıyla süzülmesi sonucu idrar oluşur. Böbreklerde oluşan idrar, üreter adı verilen kanalın içinden ilerleyerek mesaneye ulaşır. Ancak, bazı bebek ve çocuklarda böbreklerden çıkan idrar, üreter kanalının mesaneye bağlanan alt birleşim noktası olan üreterovezikal bileşkede, tıkanır ve mesaneye ilerleyemez.

Bu durumda, eğer iki taraflı ise, normal şartlarda mesanede birikmesi gereken idrar, üreter kanalının mesaneyle birleştiği bağlantı noktasından yukarıya, böbreklere doğru gerilemeye ve burada birikmeye başlar. Kanalın mesaneye bağlandığı üreterovezikal bileşke noktasında görülen ve idrarın mesaneye ulaşmasını engelleyen darlığa ise UV (üreterovezikal) darlık adı verilir.

Üreterovezikal darlık, yenidoğanlarda ve çocuklarda görülen böbrek hastalıkları arasında yer alır. UV darlığın yanı sıra, üreter kanalının böbreğe bağlandığı bölgenin daha yukarı kısmında oluşan üreteropelvik darlık, böbrek büyümesi (hidronefroz) ve böbrek yolu iltihaplanması da sık karşılaşılan böbrek rahatsızlıkları arasındadır.

UV darlık rahatsızlığının çoğu durumda doğuştan kaynaklanan yapısal bir bozukluk olduğu söylenebilir. Hastalığın tanı ve tedavisi için bu rahatsızlığa sebep olan faktörler araştırılmalı ve tanı konulduktan sonra hastaya uygun bir tedavi planı oluşturulmalıdır.

UV (Üreterovezikal) Darlık Nedenleri Nelerdir?

Üreterovezikal darlık, genellikle bebek anne karnındayken ultrasonla fark edilebilen bir rahatsızlıktır. Doğumdan önce bu rahatsızlığın tespit edilemediği durumlarda, yapılacak tetkiklerle doğumdan hemen sonra veya çocukluk döneminde tanı konulabilir.

Doğumdan sonra UV darlık belirtilerinin kendini çok göstermediği ve hastalığın ciddi bir sorun oluşturmadığı bebeklerde ilerleyen yıllarda çeşitli nedenlere bağlı olarak üreterovezikal darlık görülebilir. Başlıca UV darlık nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Böbrekten mesaneye geçişi sağlayan üreter kanalının yapısal olarak doğuştan dar olması
• Üreter kanalının idrar torbasına bağlanan üreterovezikal bileşke kısmındaki kasların normal şartlarda yapması gereken açma-kapama hareketlerini yapamaması ve kasların yeterince kasılamaması
• Çeşitli enfeksiyon sorunları
• Böbrek taşlarına bağlı olarak gelişen tıkanmalar

UV (Üreterovezikal) Darlık Belirtileri Nelerdir?

Üreterovezikal darlık belirtileri genellikle böbreklerin işlevini yerine getirememesine bağlı olarak ortaya çıkar. Bebek veya çocuklarda idrara çıkma konusunda yaşanan problemler UV darlık rahatsızlığına işaret edebilir. Bu nedenle, idrarda yanma, renk değişikliği, idrar miktarı ya da debisinde değişiklik olup olmadığını takip etmek hastalığın teşhisi açısından büyük önem taşır. Üreterovezikal darlık belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Anne karnındaki bebeğin böbreklerinde hamileliğin ilerleyen haftalarında görülen şişme ve büyüme
• Anne karnında UV darlık belirtisi görülmeyen bebek veya çocuklarda dışarıdan görülebilecek şekilde belirgin olan karın şişliği
• Üreter kanalda görülen iltihaplanmalar ve bu iltihaplanmalara bağlı olarak gelişen idrar yaparken yanma hissi
• İdrar miktarında azalma
• İdrarda kan görülmesi
• Böbrek taşları
• Mide bulantısı, kusma, midede kasılma
• Bel ve sırt bölgesinde şiddetli ağrı
• Sürekli idrara çıkma hissi
• İdrar kaçırma ve idrar tutamama sorunu

Yukarıda genel hatlarıyla sıralanan belirtilerin biri veya birkaçının aynı anda çocuğunuzda görülmesi, UV darlığına işaret edebilir. Bu nedenle, erken tanı için vakit kaybetmeden hastanın yaşına bağlı olarak çocuk cerrahisi, çocuk nefrolojisi ya da üroloji bölümüne başvurulması gerekir.

UV (Üreterovezikal) Darlık Tanı Yöntemleri Nelerdir?

UV darlık tanısında, temel olarak üreter kanalının mesaneye bağlandığı bölgede bulunan üreterovezikal bileşkede herhangi bir şişlik olup olmadığının görüntülenmesi gerekir. Bu nedenle, tanı yöntemleri olarak çoğunlukla görüntüleme yöntemlerinden yararlanıldığı söylenebilir. Kullanılacak görüntüleme cihazı ise çocuğun yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Hamilelik boyunca anne ve bebeğin rutin kontrolü için yapılan ultrason aracılığıyla anne karnındaki bebekte UV darlık sorunu olup olmadığı tespit edilebilir. Bunun için bebeğin böbreklerinde büyüme veya üreter kanalında şişlik olup olmadığına bakılması gerekir. Durumun anne karnında fark edilemediği ya da doğumdan sonra oluşan UV darlık vakalarında hastalığın kesin tanısı için aşağıdaki görüntüleme yöntemlerine başvurulur:

• Böbrek sistemlerinin düzgün çalışıp çalışmadığını ve herhangi bir yapısal sorun olup olmadığını görüntüleme amacıyla ultrasonografi kullanılabilir.
• Sintigrafi adı verilen yöntemde, damar yoluyla hastaya bir madde enjekte edilir ve bu sayede böbreklerle mesane arasında herhangi bir tıkanıklık olup olmadığı tespit edilebilir.
• Ayrıca, ayrıntılı görüntüleme sağlayan manyetik rezonans görüntüleme gibi yöntemlere de başvurulabilir.

UV (Üreterovezikal) Darlık Tedavisi ve Ameliyatı

UV darlık tedavisi, temel olarak üreter kanalının mesaneye yakın alt bölgesinde oluşan darlığa sebep olan kısmın ameliyatla alınması olarak tanımlanabilir. Ancak, UV darlık tedavisinde her zaman ameliyata gerek duyulmaz.

Kanaldaki tıkanıklığın durumuna ve belirtilerin şiddetine bağlı olarak tedavi yöntemleri farklılık gösterir. Belirtilerin hafif seyrettiği durumlarda çocuğun büyümesiyle birlikte üreter kanalındaki sorunun kendi kendine düzeldiği görülebilir. Bu hastalar için bazı durumlarda koruyucu ilaç tedavisi bazı durumlarda ise sadece rutin takip yeterli olacaktır.

Ancak, UV darlık belirtileri, her hasta için hafif seyretmeyebilir. Bazı vakalarda ultrasonografik incelemeler sonucunda böbrek fonksiyonlarında ciddi sorunlar tespit edilebilir. Bu durumda, çoğunlukla tedavide cerrahi yöntemlere başvurulur. UV darlık ameliyatının UP (üreteropelvik) darlık ameliyatıyla benzerlik gösterdiği söylenebilir.

UV (üreterovezikal) darlık tedavisi için yapılan ameliyat, üreter kanalının mesaneyle birleştiği kısımda görülen darlığı gidermeye yöneliktir.

Günümüzde UV darlık ameliyatlarında laparoskopi (kapalı ameliyat) veya robotik cerrahi yöntemi tercih edilebilir.Laparoskopik yöntemde, vücutta geniş kesiler açılmasına gerek kalmadan karın bölgesinde açılan ufak bir delikten ucunda kamera bulunan bir araçla vücuda girilir. UV darlık ameliyatında, hastanın durumuna ve hastalığın seyrine bağlı olarak, üreterovezikal bileşkede görülen sorunun giderilmesine yönelik olarak darlığın genişletilmesi veya darlığa sebep olan bölgenin vücuttan çıkarılması amaçlanır.

UV darlık ameliyatı, belirtilerin şiddeti ve hastanın yaşına bağlı olarak değişiklik gösterse de gelişen teknolojik yöntemler sayesinde ameliyatın yaklaşık olarak 1-2 saat sürdüğü söylenebilir. Ameliyat sonrası görülen yan etkiler oldukça azdır. Ameliyat sonrasında hasta kısa bir süre içerisinde normal hayatına kaldığı yerden devam edebilir.

UV (Üreterovezikal) Darlık Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

UV darlık tedavisi için ameliyat olan hastaların yaşı genellikle küçük olduğundan, ameliyat sonrası rutin kontrollerde hastanın durumunun takip edilmesi büyük önem taşır. Gerekli görüldüğü durumlarda, ameliyat sonrasında ilaç tedavisine başlanabilir.

Hastanın iyileşme sürecine bağlı olarak hastanede kalma süresi de değişiklik gösterebilir. Ancak, genel anlamda UV darlık ameliyatı sonrasında hastanede kalma süresinin 1-2 gün olduğu söylenebilir.