Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Kalın bağırsakta başlayan bir kanser türü olan kolon kanserine, her yaşta rastlanmakla beraber genellikle 50 yaş ve sonrası yaşlarda daha fazla rastlanır. Sindirim sisteminin son kısmı olan bağırsakta polip adı verilen kanserli olmayan (iyi huylu) hücreler, kümeler halinde oluşmaya başlar. Bu poliplerin bazıları zaman geçtikçe bağırsak kanseri olarak ortaya çıkabilir. Polipler küçük oluşumlar olmakla beraber, az sayıda semptomla ortaya çıkabilir. Polipler kanser hücresine dönüşmeden önce, tanımlanıp vücuttan çıkarılırsa bağırsak kanserinin önüne geçilebilir. Bu sebeple doktorlar, hastalığı önceden teşhis edip, önüne geçebilmek için düzenli olarak tarama testlerinin yapılmasını önermektedir.

Kolon Kanseri Nedir?

Kanserin oluşmaya başladığı yere bağlı olarak, bağırsak kanserine bazen kolon veya rektal kanser de denir. Kolon kanseri çoğunlukla iyi huylu polip hücreler olarak görülür. Polip hücreler kalın bağırsağın iç yüzeyinde büyür. Dışkıda kanama ve kabızlık gibi semptomlara neden olur. Ancak polip hücreleri çoğunlukla bir belirti oluşturmadığı için, insanlar hastalığın varlığını erken dönemlerde genellikle fark edemez. Ailesinde kolon kanseri öyküsüne sahip olan ve 50 yaş üzeri kişilerde hastalığın oluşma riski daha fazladır. Ancak bazı faktörler poliplerin büyümesinde daha fazla rol oynar. Obezite sorunu olan kişiler daha fazla risk altındadır. Bunun yanı sıra sigara, alkol ve fazla yağlı yiyecekler tüketmek de riski arttıran faktörler arasındadır. Kolon kanseri ortaya çıktığı takdirde, ilaçlı tedavilere ek olarak radyoterapi ve kemoterapi, immünoterapi ve hedefe yönelik bazı tedaviler uygulanarak kolon kanseri kontrol altına alınabilir.

Bağırsak Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Cerrahi müdahaleye ek olarak, kemoterapi ve radyoterapi gibi uygulamalarla bağırsak kanserini tedavi etmek mümkün olsa da, tam olarak kanseri yok etmek ve tekrarlamasının önüne geçmek kimi zaman mümkün olmayabilir. Bağırsak kanseri tanısı koymak için başlıca kullanılan testlerden biri kolonoskopidir. Kolonoskopi yönteminde hastalık, bağırsağın içine yerleştirilen kamera ile görüntülenir. İşlemden önce hastaya genellikle sakinleştirici verilir veya anestezi uygulanır. Bu sayede hastanın işlemden kaynaklı rahatsızlık veya ağrı hissetmesi engellenir. İşlem sırasında, anüse girilerek rektum ve kolona kolonoskop yerleştirilir. Doktor, bu işlem sırasında şüpheli polipler gibi sıra dışı alanlar görürse, test etmek amacıyla bu bölgeden doku örneği alır. Bu işlem ise biyopsi olarak adlandırılır. Hastalık belirtilerini kontrol etmek için örnek alınan doku örneği, mikroskop altında incelenir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Taraması Nasıl Yapılır?

Kolon kanseri teşhisi için uygulanacak yöntemler arasında, gaitada gizli kan (GGK) testi de vardır. Daha çok 50 yaş üstü kişiler için her sene belirli aralıklarda düzenli olarak yaptırılması tavsiye edilmektedir. Bu tarama testi ile dışkıdaki gizli kan, kimyasal bir reaksiyonla tespit edilir. Test sonucu pozitif çıktığında gizli kan tespit edilirse, kanamanın neyden kaynaklı olduğunu tespit etmek için kolonoskopi işlemi yapılır. Bazı gıdalar veya ilaçlar bu testin sonuçlarını etkileyebileceği için birkaç kaçınılması gereken durum vardır. Örneğin, testten bir hafta önce kullanılmaya devam edilen İbuprofen, Naproksen veya Aspirin gibi ilaçlar, kanamaya neden olabileceği için testi yanıltabilir. Ayrıca teste girmeden 3 gün önce kırmızı et tüketmemek gerekir. Etteki kan bileşenleri de testin sonucunu pozitif göstermeye neden olabilir.

Kolon Kanseri Belirtileri

●Kabızlık veya ishal gibi bağırsak hareketlerinde değişiklikler gözlemlemek,

●Dışkı renginde değişiklikler,

●Rektumun alt kısmında şiddetli ağrı ve kramplar oluşması,

●Bağırsaktaki kanama nedeniyle anemi yaşanması (kan hücrelerinde aşırı düşüklük),

●Belirli bir sebep olmaksızın yani diyet ve egzersiz alışkanlıklarından bağımsız olarak iştah ve kilo kaybı yaşamak,

●Karında kramplar, gaz veya ağrı oluşması,

●Bağırsak kanseri vücutta demir eksikliğine yol açabilir; anemiye neden olabilir.

Bu belirtiler doğrudan kolon kanseri belirtileri olarak hastalığa götürmese de, bu gibi şikâyetlerde doktora başvurmak ve hastalık varsa önceden teşhis edilebilmesini sağlamak çok önemlidir.

Kolon Kanseri Belirtileri Ne Kadar Sürer?

Kolon kanseri yaşayan kişiler, hastalığın ilk zamanlarında belirgin olarak semptom göstermezler; bu nedenle kolon kanseri belirtileri yaşamak, kanserin ne kadar büyüdüğünün veya yayıldığının göstergesi olabilir. Yani kanser erken evrelerinde belirti göstermediği için semptomlar hastalığın ne kadar ilerlediğine bağlı olarak görülmeye başlar. Bununla beraber yaşa, cinsiyete, kişinin ailesindeki hastalık öyküsüne bağlı olarak belirtiler değişebilir ve farklı uzunluklara sahip olabilir.

Kolon Kanseri Evreleri

Kolon kanseri evreleri doktorun hastanın takibini yapabilmesi ve kansere ne kadar mesafede olduğunu tespit edebilmesi için önemlidir. Bu şekilde kişi için en iyi tedavi planını hazırlayabilir. 1. evre kolon kanserinin en erken evresidir. Kolon kanseri evreleri 4 aşamadan oluşur.

●1. Evre: Bu aşamada kanserli hücreler, kolon veya rektumun astar kısmına veya mukoza kısmına nüfus etmiştir fakat organ duvarlarına henüz yayılmamıştır.

●2. Evre: Kanserli hücreler bu aşamada, kolon veya rektum duvarına yayılmıştır fakat henüz lenf düğümlerini veya yakınlarındaki dokulara zarar vermemiştir.

●3. Evre: Kolon kanseri 3. evrede, kanserin lenf düğümlerine taşındığı fakat vücudun diğer bölgelerine henüz yayılmadığı görülür. Bu aşamada genellikle bir ila üç lenf nodu tutulur.

●4. Evre: Kanser, karaciğer veya akciğer gibi bağırsaktan farklı diğer organlara yayılır.

Kolon Kanseri Son Evre

Kolon kanseri metastaz yaptığında, yani 4.evreye gelerek vücuttaki diğer organlara da yayılmaya başladığında, bununla bağlantılı olarak birtakım hastalar, kolon kanseri belirtisi ortaya çıkarır. Kolon kanseri tipik olarak yavaş büyür ve başlangıçta iyi huylu bir polip hücresiyken malign hale gelir. Bu süreç uzun yıllar sürebilir ve hasta hiçbir belirti göstermeden kanser vücudunda yayılabilir. Bu nedenle de kolon kanserinin son evrede metastaz olarak yayıldığını işaret eden semptomları yaşamak bu uyarılara gereken önemin verilmesini gerektirir.

Kolon Kanseri Evrelerinde Yaşam Süreleri

Ameliyatta kanserli hücre tamamen çıkarılmadığında, hastanın iyileşme olasılığı düşüktür. Çeşitli müdahale yöntemleri, semptomların kontrol edilebilmesine ve kanserin yayılmasını yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Kolon kanseri ölüm oranı diğer kanser türleri arasında 3. sırada yer almasına rağmen, erken teşhis konulduğunda hayatta kalma süresi oldukça yüksektir. Buradan da anlaşılacağı üzere; kanseri ilk evrelerde tespit etmek, hastanın kanseri yenmesi ve yaşam süresini arttırabilmek için son derece önem taşır. Kolon kanseri teşhisi olabilecek en erken sürede konulup, bulguların doğru değerlendirilmesi; doğru tedavi yönteminin etkin bir biçimde seçilmesi için de çok önemlidir.

Aynı kanser türünde ve evresinde olan kişiler için yaşam sürelerinin oranları hesaplanır. Tedaviden sonra kişinin ne kadar ömrü kaldığı söylenmez. Bunun yerine, tedavinin ne kadar başarılı olup olmadığı ile ilgili hastaya ve hasta yakınlarına bilgi verir. Hastalığın başlangıcından itibaren 5 yıllık hayatta kalma oranı; 1. evrede teşhis konulan kişilerde, %90’ın üzerinde görülse de, evreler ilerledikçe bu oran düşmektedir. Kolon kanseri 4. evrede sağ kalım oranının, %10’un altına düştüğü görülmektedir.

Kolon Kanseri Tedavisi

Kolon kanseri her aşamada farklı olarak tedavi edilir. Yani kolon kanseri için tedavi büyük ölçüde; hastalığın evresine, kanserin derecesine, kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişir. Kolon kanseri 1. evrede genellikle hastaya tek başına ameliyatla müdahale edilir ve kullanılan teknik, hastanın içinde bulunduğu şartlara göre değişiklik gösterir. 2. evrede, bağırsak ve yakınındaki lenf düğümlerinin kanserli kısımlarını çıkarmak için cerrahi müdahale uygulanması önerilir. 3. evrede ise; tümörü ve lenf düğümlerini çıkarmayı içeren cerrahi müdahaleye ilave olarak, kemoterapi uygulanır. Bazı durumlarda kemoterapi tedavisine ek olarak hastaya radyoterapi de önerilebilir. Son olarak, 4. evre kolon kanseri tedavisi; cerrahi müdahale, kemoterapi ve büyük olasılıkla radyoterapiyi içerir. Bazı durumlarda, hedefe yönelik tedavi de uygulanabilir.

Kolon Kanseri Tedavisi Başarı Oranı

Cerrahi müdahaleye ek olarak kemoterapi sonrası 2., 3. ve 4. evrede olan birçok kolon kanserinde sağ kalım oranlarının arttığı gözlemlenmektedir. Fakat 1. evrede nadiren kemoterapiye başvurulur. 1. evrede ameliyatla yapılan müdahalelerde başarı oranının daha yüksek olduğu görülmüştür.

Kolon Kanseri Karaciğere Sıçrarsa Ne Olur?

Kolon kanseri karaciğer metastazı yaşandığı durumda cerrahi müdahale uygulanması gerekir. Karaciğer, vücutta rejenere olabilen tek organ olduğundan dolayı ameliyatla beraber karaciğerin bir kısmı alınsa dahi, %20’si kaldığı sürece, karaciğer yeniden büyüyerek işlevselliğini koruyabilir. Fakat tümör çok büyük bir alana yayılmış ve %80’den fazlası çıkarılmış ise preoperatif embolizasyon adı verilen işlem uygulanır. Bu işlemde karaciğerin ve tümörün bir kısmına, kan alışını engelleyen bir işlem uygulanarak, ameliyatın güvenli geçebilmesi için bir nevi tümör aç bırakılır ve kanı sağlıklı akciğere çevirir.

Kolon Kanseri Ameliyatı

●Bir kolon kanseri ameliyatı olan kolonoskopi işlemi sırasında, poliplerde görülen kanser hücresi küçük, lokalize, tamamen polip içerisindeyse ve dağılmadıysa, hastalık erken bir aşamada fark edildiyse çıkarılır.

●EMR (Endoskopik Mukozal Rezeksiyon) ile daha büyük polipler ve bağırsağın iç astarının küçük bir kısmını çıkarmak mümkün olur. İşlem sırasında kullanılan özel araçlarla, kolonoskopi sırasında çıkarılabilir.

●Laparoskopik Cerrahi (Minimal İnvaziv Cerrahi) ile kolonoskopi sırasında çıkarılamayan polipler çıkarılır. Bu işlem karın duvarına atılan birkaç küçük çizik yardımıyla gerçekleşir ve bağırsağa yerleştirilen kamera ile monitörden yapılan işlemler takip edilebilir. Ayrıca bu işlem sırasında kanserin bulunduğu bölgedeki lenf düğümlerinden de numune alınabilir.

Kolon Kanseri Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Kolon kanseri ameliyatı, hastanın durumuna bağlı olarak değişmekle birlikte, 1 ile 4 saat arası sürebilmektedir. Ameliyat sonrası hastaya gerekli müdahalelerin yapılabilmesi ve vücudun iyileşip kendini toparlayabilmesi için genellikle hasta 4-5 gün hastanede gözetim altında kalır. Bunun yanı sıra hastanede kalış süresi, uygulanan işlemin türüne ve kişinin ne kadar zaman içinde iyileştiğine bağlı olarak değişmektedir. İyileşme süresi için evde geçen süre ise yaklaşık 1-2 ayı bulabilir. Sıvı ağırlıklı ve lifli yiyecekler içeren bir diyet programıyla beraber, iyileşme sürecinin sürdürülmesi gerekir.

Kolon Kanseri Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Kolon kanseri ameliyat sonrası, vücutta ağrılar olabilir. Bunun için birkaç gün doktor kontrolünde ağrı kesici ilaçlar alınabilir. Bağırsağın iyileşmesine yardımcı olmak için birkaç gün katı yemekler yenilmemesi ve sınırlı olarak sıvı gıdaların tüketilmesi gerekebilir. Kolon kanseri ameliyat sonrası, doktorun talimatlarına uyarak hareket etmek gerekir. Ameliyattan sonraki ilk gün genellikle yataktan çıkmak ve yürümek teşvik edilir. Bununla karın kaslarında oluşan ağrıyı azaltmak hedeflenir. Büyük oranda 2 hafta içerisinde normal aktivitelere dönmek mümkündür. Bu aktiviteler ise, duş alma, araba sürme, merdivenden çıkma ve cinsel ilişkiye girmeyi içermektedir.