Reye sendromu da grip ve soğuk algınlığı gibi daha az ciddi hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilen bu nedenle de kolay fark edilmeyen bir rahatsızlıktır. Karaciğer ve beyin hasarına neden olabilen bu nadir bir hastalık, genellikle 20 yaşın altındaki kişilerde ve özellikle çocuklarda görülür. Reye sendromu ilk olarak 1963 yılında Avustralya'da RDK Reye tarafından ve birkaç ay sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde GM Johnson tarafından tanımlanmıştır. Sendrom, tedavi edilmezse kalıcı beyin hasarına ve ölüme neden olabilir.
Reye Sendromu Nedir?
Reye sendromu, karaciğer ve beyinde kalıcı hasara neden olan ve nadir görülen son derece ciddi bir hastalıktır. Reye sendromu genellikle 20 yaşın altındaki kişilerde görülür ancak her yaştan kişiyi etkileyebilir. Sendrom, tipik olarak viral bir hastalıktan ve genellikle üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra gelişir. Reye sendromu, viral hastalıklar sırasında aspirin kullanımı ile ilişkilendirir. Bu sebeple, viral enfeksiyonları tedavi etmek için aspirin almak Reye riskini büyük ölçüde artırır denebilir. Reye sendromunun belirti ve semptomları, tipik olarak grip veya su çiçeği gibi viral bir enfeksiyonun ya da soğuk algınlığı gibi bir üst solunum yolu enfeksiyonunun başlamasından yaklaşık üç ile yedi gün sonra ortaya çıkar.
Sendrom, karaciğer ve beyni etkiler. Karaciğer görevini yapamaz, bu da hastanın metabolik fonksiyonlarını etkiler. Beyinde ise şişme gözlemlenebilir.
Reye Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Reye sendromunda, bir çocuğun kan şekeri seviyesi düşerken kanındaki amonyak miktarı atar. Aynı zamanda, karaciğer şişebilir ve karaciğer çevresinde yağlanma olabilir. Beyinde ise nöbetlere, kasılmalara veya bilinç kaybına neden olabilen şişlikler meydana gelebilir. Belirtiler yaşa göre değişiklik gösterebilir.
2 yaşından küçük çocuklar için Reye sendromunun ilk belirtileri ishal ve hızlı nefes alma şeklinde olabilir. Daha büyük çocuklar ve gençler için erken belirtiler ve semptomlar ise sürekli kusma, olağan dışı uyku hali veya uyuşukluk olabilir. Hastalık ilerledikçe ek belirtiler ve semptomlar meydana gelmeye başlayabilir ve bunlar şu şekilde listelenebilir:
- Sinirli ve mantıksız davranışlar sergilemek
- Karışıklık veya oryantasyon bozukluğu yaşamak
- Halüsinasyon görmek
- Kollarda ve bacaklarda zayıflık veya felç yaşanması
- Nöbetler
- Aşırı uyuşukluk
- Bilinç seviyesinde azalma
Reye Sendromuna Ne Sebep Olur?
Reye sendromunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte yaygın olarak soğuk algınlığı, grip veya su çiçeği gibi viral bir enfeksiyondan iyileşen çocuklarda ve genç yetişkinlerde görüldüğü bilinir. Yapılan çalışmalara göre, bu tip hastalıkların tedavisinde kullanılan aspirinin Reye sendromunu tetiklediği görülmüştür. Reye sendromunda mitokondri adı verilen hücrelerdeki küçük yapıların hasar gördüğü bilinir. Mitokondri, hücrelere enerji sağlar ve karaciğerin sağlıklı bir şekilde çalışması için önem teşkil eder. Karaciğer enerji kaynağını kaybederse, sağlıklı bir şekilde çalışamaz. Bu da kanda, tüm vücuda zarar verebilecek ve beynin şişmesine neden olabilecek tehlikeli kimyasalların birikmesine neden olur.
Reye Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Reye sendromunun teşhisi için özel bir testi bulunmaz. Genellikle idrar ve kan tahlilleri yapılır. Teşhis için aşağıdaki yöntemler de uygulanabilir.
- Lomber Ponksiyon yöntemiyle beyinden omurilik sıvısı alınır.
- Karaciğer biyopsileri
- Deri biyopsileri
- BT veya MRI taramaları
Reye Sendromunun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Reye sendromunun özel bir tedavisi bulunmaz. Bu nedenle semptomları ve komplikasyonları azaltmaya yönelik tedaviler uygulanır. Hasta, genellikle hastanede yatarak tedavi görür. Ağır vakalarda, çocuklar yoğun bakım ünitesinde tedavi edilir. Sendrom ilerlerse kalıcı beyin hasarına ya da kişinin ölümüne sebep olabileceğinden erken teşhis ve tedavi önem taşır.
Reye Sendromunun Olası Komplikasyonları Nelerdir?
Reye sendromunun sonucunda bazen komplikasyonlar gelişebilir ve kalıcı beyin oluşabilir. Bu komplikasyonlar arasında aşağıdakiler yer alır:
- Odaklanmada güçlük ve zayıflamış hafıza
- Görme veya işitme kaybı
- Konuşma ve öğrenme güçlükleri
- Hareket ve duruş ile ilgili sorunlar
- Yutma güçlüğü
- Giyinme veya tuvaleti kullanma zorluğu
