Bebeklerde Göz Kayması Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir?

Göz kayması pek çok nedene bağlı olarak doğumdan itibaren ortaya çıkabilen önemli bir göz sorunudur. Erken teşhis edilip tedaviye başlanmaması çocukta ciddi görme problemlerine ve öz güven eksikliğine yol açabilir. Göz kaymasının erken teşhis edilmesi aynı zamanda tedavinin başarılı olması noktasında da önemlidir. Bununla birlikte tedavi edilmediğinden dolayı ilerleyen göz kaymasında tedavi seçenekleri de azalır.

Bebeklerde Göz Kayması Nedir?

Göz kayması, gözlerden birinin burna ya da kulağa doğru kayması durumudur. Bazı hastalarda bir göz yukarı ya da aşağı da bakabilir. Bazı çocuklarda gözün kaydığı daha belirgindir, diğerlerinde ise çocuk yorgun olduğunda ya da bir nesneye yakından bakmaya çalıştığında fark edilebilir. Yenidoğanlarda oldukça yaygın olan bu durum genellikle 4 ila 6. aydan itibaren düzelir. Eğer 6. aydan sonra da devam ediyorsa bir uzmana başvurulması gerekir.

Gözler aynı hizada olmadığında düz olan göz daha baskın hale gelir. Düz olan gözün beyinle bağlantısı açısından bir sorun olmadığından dolayı görüşü normaldir. Ancak kayan gözün beyinle bağlantısı doğru şekilde kurulamadığından bu göz odaklanamaz ve daha zayıf bir görüşü olur. Bu da çeşitli görme problemlerine neden olur.

Bebeklerde göz kayması erken teşhis sayesinde kolayca tedavi edilebilir. Tedavi edilmeyen göz kaymasında ise zayıflayan gözün elde ettiği görüntüler bir süre sonra beyin tarafından dikkate alınmamaya başlar. Ambliyopi ya da göz tembelliği olarak adlandırılan bu durum hastanın görüşünün bulanıklaşmasına ve çift görmeye neden olur. Aynı zamanda derinlik algısına da (3 boyutlu görme) zarar verebilir. Tedavi edilmezse sorunlar kalıcı hale gelebilir.

Bebeklerde Göz Kayması Türleri Nelerdir?

Bebeklerde göz kayması tek bir şekilde olmaz. Göz içe, dışa, yukarıya ya da aşağıya kayabilir. Gözün farklı yönlere kayması farklı şekillerde adlandırılır.

Ezotropya

Ezotropya içe doğru kayan gözlere verilen isimdir. Gözlerden biri ya da her ikisi içe doğru olabilir. Ezotropya, en yaygın göz kayması türüdür.

Ekzotropya

Ekzotropya kulağa, yani dışa doğru kayan gözleri ifade eder. Ezotropya gibi ekzotropya da gözlerden birini ya da her ikisini etkileyebilir.

Hipertropya

Hipertropya bir gözün diğerine göre daha yukarıda olduğu durumlardır. Olması gerekenden daha yukarıda olan gözde görme problemleri oluşabilir.

Hipotropi

Hipotropi, hipertropi’nin tam tersidir. Gözlerden biri diğerine göre daha aşağıdadır ve aşağıda olan gözde sorunlar olabilir.

Yalancı Göz Kayması

Yalancı göz kayması, göz kayması olmadığı halde bebeğin burnundan kaynaklı olarak göz kayması varmış gibi görünmesidir. Genellikle pek çok bebeğin burun köprüsü geniştir ve gözlerinin iç kısımlarındaki deri oldukça kıvrımlıdır. Bu durum bebekte göz kayması varmış gibi görünmesine neden olur. Yalancı göz kayması olan bebeklerde bu durum çoğunlukla 2 ila 3 yaşlarında düzelir. Bebek büyüdükçe göz içindeki kıvrımlar düzeldiğinden gözler de aynı hizada görülmeye başlar.

Bebeklerde Göz Kaymasının Nedenleri Nelerdir?

Göz kaymasının nedeni göz kaslarının uyumlu bir şekilde çalışmamasıdır. Ancak bu kasların neden uyumlu çalışmadığının nedeni henüz bilinmemektedir. Diğer yandan göz kayması görülmesi riski şu bebeklerde daha yüksektir:

• Göz kayması bazen aileden gelebilir. Ailesinde şaşılık öyküsü olan, özellikle de ebeveynlerinden ya da kardeşlerinden biri şaşı olan bebeklerde göz kayması ortaya çıkabilir. Bununla birlikte aile öyküsü olmasa da göz kayması görülebilir.
• Prematüre veya doğumda ağırlığı düşük olan bebeklerde göz kayması riski yüksektir. Bebeğin yeterince gelişememesi göz kaymasına yol açabilir. Nörolojik problemler ya da beyin gelişimiyle ilgili sorunlar da göz kaymasının nedeni olabilir. Gözlerdeki sinirler hareketlerin koordine edilmesi için beyne sinyaller gönderir. Göz kasları veya göz kaslarına giden sinirlerin düzgün çalışmaması göz kaymasına sebep olur. Bu nedenle erken doğan, Down sendromu olan, beyin felci veya beyin yaralanması gibi sorunlarla doğan bebeklerde göz kayması riski yüksektir.
• Görme problemleri de göz kaymasına sebep olabilir. Astigmatizm, hipermetropi ve miyopi gibi görme sorunları yaşayan bebeklerde göz kayması görülebilir.
• Göz travması geçiren bebeklerde de göz kayması riski yüksektir. Örneğin kataraktla doğan bir bebeğin katarakt ameliyatı geçirmesi sonucunda göz kayması ortaya çıkabilir.
• Göz kayması bazen nadir görülen bir çocukluk çağı göz kanseri türü olan retinoblastom belirtisi olabilir.

Bebeklerde Göz Kaymasının Belirtileri Nelerdir?

Göz kayması olan bir bebek ya da çocuk görüşündeki değişiklikleri ve sorunları fark etmeyebilir. Gözlerin aynı hizada olmadığı genellikle aile üyeleri tarafından fark edilir. Çocuk büyüdükçe çift görmeye başlayabilir ve bundan rahatsızlık duyabilir. Bu sorunlar çocuğun okuma becerilerini de etkileyebilir. Henüz konuşmaya başlamayan çocuklar ise daha net görmek için gözlerini kısabilir veya başını çevirerek bakmaya çalışabilir.

Yeni doğmuş bir bebeğin henüz yeterince gelişmemiş olması gözlerinin zaman zaman şaşı görünmesine neden olabilir. Son derece yaygın olan bu durum bebeğin gözlerinin birbirinden bağımsız hareket etmesine yol açar. 4. aya gelindiğinde genellikle gözler aynı hizada ve düzdür, gözler içe veya dışa dönmeden nesnelere odaklanabilirler. Ancak 6. aydan sonra bir değişiklik yoksa veya bu belirtilerden biri görülüyorsa bir uzmana başvurulmalıdır.

Bebeklerde Göz Kaymasının Yol Açabileceği Sorunlar Nelerdir?

Bebeklerde göz kayması tedavi edilmediği takdirde kalıcı görme problemleri başlayabilir. Bebek görme problemlerinin bir sonucu olarak nesneleri kavramakta, ayakta durmakta ve yürümekte zorlanabilir. Bu da gelişimin yavaşlaması anlamına gelir. Tedavi edilmeyen göz kayması şu sorunlara neden olabilir:

• Bebek kalıcı olarak bulanık veya çift görebilir.
• Bebekte göz tembelliği başlayabilir.
• Çocuklarda kendinden utanma, düşük benlik saygısı ve öz güven eksikliği olabilir.

Bebeklerde Göz Kayması İçin Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Bebeklerde göz kaymasının erken teşhisi tedavi açısından büyük önem taşır. Aşağıdaki durumlarda olası risklere karşı bir doktora gidilmelidir:

• Bebeğin gözlerinde her zaman belirgin bir kayma varsa
• 4 aydan büyük olan bebeğin gözlerinde (4 aydan küçük olan bebeklerde ara sıra görülen kaymalar yaygındır ve normaldir) ara sıra görülen bir kayma varsa
• Bebeğin bir görme sorunu olduğuna dair şüpheler varsa. Örneğin bebek bir nesneye bakarken başını eğiyor, bir yana çeviriyor veya bir gözü kapalı şekilde bakıyorsa görme sorunu olabilir.

Bebeklerde Göz Kayması Nasıl Tedavi Edilir?

Bebeklerde göz kayması ne kadar erken tedavi edilirse tedavi o kadar başarılı olur. Bu nedenle rutin göz kontrolleri aksatılmamalıdır. Bu sayede bebeğin göz sağlığı ve görme gelişimi iyi bir şekilde takip edilebilir, gözlerin hizasında bir sorun olup olmadığı erken tespit edilerek iyileştirilebilir. Muayeneler doğrultusunda bebekte göz kayması olduğu teşhis edildiği takdirde durumun ciddiyetine bağlı olarak çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir. Hafif bir kayma için uygulanabilecek tedavi yöntemleri şu şekildedir:

• Zayıf gözün görüşünü düzeltmek ya da sağlam gözün görüşünü bulanıklaştırarak zayıf gözün güçlenmesini sağlamak için gözlük reçete edilebilir.
• Zayıf gözün kullanılması için sağlam gözün üzerine bir göz bandı takılması tavsiye edilebilir. Gözlük kullanımının yeterli olmadığı durumlarda zayıf göz kaslarını güçlendirmek ve görüşü düzeltmek amacıyla göz bandı gerekebilir. Göz bandı kullanıldığında zamanla zayıf gözdeki kaslar ve görüş güçlenebilir.
• Göz bandının sağlam gözün görüşünü engellemesi gibi sağlam gözün görüşünü geçici olarak bulanıklaştırmak için göz damlası da verilebilir. Atropin göz damlaları sağlam göze uygulanır ve bu gözün görüşünün bulanıklaşması sağlanır. Bu da zayıf gözün daha çok çalışmasına ve bunun sonucunda göz kaslarının ve görüşün güçlenmesine olanak tanır.

Gözlük, göz bandı ve atropin damlaları göz kayması tedavisinde başarılı olmadığı takdirde göz kası ameliyatı gerekebilir. Bu ameliyatla gözün kaymasına neden olan kaslar gevşetilir veya sıkılır. Ameliyat sonrasında ise hasta aynı gün taburcu edilerek evine gidebilir.