Sakal kıran ani dökülmelerle kendini gösteren bir cilt problemidir. Başta psikolojik nitelikte nedenler olmak üzere birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkan otoimmün mekanizmalardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Genç yaş grubunda görünen durumla her yaşta karşılaşmak mümkündür. Sakal dökülmelerinin yanında sıklıkla saçlar ve vücudun diğer tüylü bölgelerde de bozuk para büyüklüğünde alanları etkileyen dökülmeler görülebilir. Bu durumun bir defayla sınırlı olabileceği gibi tekrarlama ihtimali de bulunmaktadır.
Uzman dermatoloji hekimleri tarafından fizik muayene ile teşhis edilebilen durum için bazı tıbbi tetkiklerle doğrulama gerekebilir. Bulaşıcı özelliği olmayan sakal kıran altta neden olabileceği düşünülen durumlar engellenmezse vücudun başka yerlerinde de görülebilir. Tamamen tedavi edebilecek kesin bir yöntem olmamakla birlikte dökülmelerin önlenmesi ve tekrar sakal çıkmasının sağlanması için destekleyici tedavi ve uygulamalar kullanılmaktadır.
Sakal Kıran Nedir?
Sakal kıran başta psikolojik olmak üzere birçok farklı sebebe bağlı olarak ortaya çıkan ani saç ve kıl dökülmesidir. Alopesi areata olarak tanımlanan cilt hastalığı en sık saçta görülmekle birlikte bıyık, sakal ve diğer vücut bölgelerindeki tüylerde de ortaya çıkabilir. Kıl dökülen alanlar genellikle bozuk para büyüklüğünde yuvarlak, kılsız alanlardır.
Sakal kıran psikolojik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi başka rahatsızlıklar sonucu da ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca her yaştan insanda ortaya çıkabilecek bir durumdur. Genellikle fiziksel sağlığı etkileyen bir durum değildir. Ancak bireyleri psikolojik ve sosyal olarak etkileyebilir.
Sakal kıran izole bir şekilde meydana gelebileceği gibi başka hastalıklara da eşlik edebilir. Bu hastalıklar arasında; sedef hastalığı ve egzama gibi cilt hastalıklarının yanında diyabet ve tiroit gibi kronik hastalıklar bulunmaktadır.
Sakal Kıran Neden Olur?
Sakal kırana sebep olan durumlar henüz tam açıklanamamıştır. Saç, cilt ve bağışıklık sisteminde işlev gören birçok gendeki değişiklik ve çevresel faktörler başta olmak üzere birçok farklı sebebin kombinasyonu olan bir durumdur.
Normalde bağışıklık sistemi bakteri, virüs gibi mikroorganizmalara karşı koruma sağlarken otoimmün denilen hastalık gruplarında bu sistem vücudun kendi hücrelerine saldırır. Alopesi areata olarak tanımlanan bu hastalıkta da otoimmün mekanizmaların varlığı söz konusudur. Dolayısıyla ailesinde buna benzer rahatsızlıklar ilgili geçmişi olan kişilerde meydana gelme riski bulunur.
Çoğu zaman farklı nedenler üzerinde durulsa da tam olarak saç, sakal ve kıl dökülmelerini neyin tetiklediği bilinmemektedir. Stres, fiziksel yaralanma ve travmalar veya hastalıklar; riskli veya bu duruma yatkınlığı olan kişilerde sakal kırana neden olabilir. Bunların yanında bazı vitamin ve mineral eksikliklerinin de sakal kıran gibi durumların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Bu nedenle hastalığın gelişiminde sağlıksız ve düzensiz beslenme başta olmak üzere yaşam tarzının da etkisi bulunur. Ayrıca sakal kıran ömür boyu devam edebileceği gibi tek bir defa ortaya çıkıp bir daha tekrar etmeyebilir.
Sakal Kıran Belirtileri Nelerdir?
Sakal kıranın en önemli belirtilerinden biri ani bir şekilde meydana gelen dökülmelerdir. Vücudun bazı bölgelerinde yuvarlak şekilli, tüysüz alanlar oluşur. Bu alanlar; sıklıkla saç olmak üzere sakal, bıyık ve vücudun diğer tüylü bölgeleri olabilir.
Sakal kıranın ne kadar fazla alanı etkileyeceği hastalar arasında farklılık gösterebilir. Dökülmeleri etkileyen stres ve kaygı gibi durumlar veya mevcut vitamin ve mineral eksiklikleri belirtilerin daha şiddetli olmasına neden olabilir. Sakal kıranın bir belirtisi olarak tırnaklarda çukurlaşma da görülebilir. Dökülme alanlarında genellikle başka belirtiler eşlik etmez. Ancak nadiren kaşıntı ve renk değişikliği meydana gelebilir.
Sakal Kıran Nasıl Teşhis Edilir?
Sakal kıran dermatoloji uzmanı hekimler tarafından fiziksel muayene ile teşhis edilebilir. Tanıyı desteklemesi açısından aile geçmişindeki benzer durumların sorgulanması gerekebilir. Ayrıca hastanın ilişkili olabilecek diğer hastalıklarıyla ilgili tanı testleri de istenebilir. Dökülmelere eşlik eden başka bulguların olup olmamasına bakılabilir ve başka nedenleri dışlamak için biyopsi gibi tetkikler istenebilir.
Sakal Kıran Bulaşıcı Mıdır?
Sakal kıran bulaşıcı bir durum değildir ve deri teması veya hava yoluyla bulaşmaz. Bulaşıcı olmamakla birlikte olası altta yatabilecek nedenler tedavi edilmezse vücudun başka bölgelerinde de ortaya çıkabilir.
Sakal kıran belirlenmiş bir mikrop veya virüse bağlı olarak ortaya çıkan bir durum değildir. Genetik yatkınlık zemininde stres, kaygı, vitamin ve mineral eksiklikleri, tiroit ve diyabet gibi kronik hastalıklar ve çevresel faktörlere bağlı olarak gelişebilen kompleks bir durumdur. Aile öyküsü bulunan kişilerde sakal kıranın daha genç yaş gruplarında oluşma olasılığı ise artar.
Sakal Kıran Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Sakal kırana neden olan durumların karmaşıklığı nedeniyle hastalığın kesin bir tedavisi henüz geliştirilmemiştir. Dökülmelerin yönetilmesi açısından yardımcı olacak ve tekrar çıkmasını sağlayacak destekleyici tedavi ve uygulamalar kullanılır. Bu tedavi ve uygulamalar kullanılarak dökülmenin yavaşlatılması veya çıkan saçların daha hızlı büyümesine yardımcı olunabilir.
Bazı hastalarda kaybedilen saç ve sakallar yeniden çıkarken durumun tekrarlanması veya tekrar dökülen saç ve sakalların çıkmaması da olasıdır. Süreç, tüm hastalarda farklı ilerler ve her hastada kesin bir sonuç vermeyebilir.
Sakal Kıran Nasıl Engellenir?
Tam olarak sakal kıranın neden olabileceği durumlar ortaya konmadığından önlemenin de kesin bir yolu yoktur. Sakal kıran problemi olan kişilerin, diğer otoimmün hastalıklarda olduğu gibi, daha sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmasına özen göstermesi iyileşmeye katkı sağlar.
İmmünolojik temelli bir hastalık olması sebebiyle kişilerin genel sağlık durumuna dikkat etmesi; inflamasyonu azaltıcı, antioksidan besinleri yeterli miktarda tüketmesi ve sıvı alımına dikkat etmesi gerekir.
