Vajinal kanama, genellikle adet (regl) dönemlerinde görülen bir kanamadır. Anormal vajinal kanamalar, vajinadan ya da diğer kadın üreme organlarından geliyor olabilir. Öte yandan kanama vajinadan geliyor gibi görünebilir fakat idrar veya sindirim sistemi gibi diğer yakın organ sistemlerinden kaynaklanıyor olabilir. Vajinal kanamanın birden fazla nedeni olabilir. Bunlardan bazıları hormonal sistemin dengesizliği, polipler, rahim miyomları, serviks enfeksiyonu, pelvik inflamatuar bir hastalık, serviks, rahim veya yumurtalık kanseri gibi üreme yollarında enfeksiyon, büyüme veya başka bir bozukluk olabilir.
Adet kanamaları normal vajinal kanamadır. Adet döngüsünün dışındaki vajinal kanamalar anormal vajinal kanamalardır. Birden fazla sebebi olabilir. Vajinal kanamalar ilaçlar nedeniyle, hamilelik, menopoz, yaralanma ya da enfeksiyon nedeniyle olabilir.
Anormal vajinal kanama, adet dönemleri arasında, cinsel ilişkiden sonra veya menopozdan sonra meydana gelir. Normalden daha ağır veya daha uzun süren veya yedi günden uzun süren adet dönemleri de anormal olarak kabul edilir.
Vajinal kanamanın nedenleri tıbbi durumlar, hormonlara bağlı nedenler, gebelikle ilgili oluşan komplikasyonlar ve bunların dışında bazı nedenler sonucunda ortaya çıkar. İşte vajinal kanamanın nedenleri:
Serviks (rahim ağzı), endometrium (rahim iç tabakası), over (yumurtalık) ve fallop tüpü kanserleri, anormal vajinal kanamanın altta yatan ciddi nedenleri arasında yer alabilir.
Hemofili ve von Willebrand hastalığı gibi kalıtsal pıhtılaşma sorunları; trombositopeni (düşük kan pulcuğu sayısı); K vitamini eksikliği ve antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçların yan etkileri kanama eğilimini artırabilir.
Tiroid hormonlarının yetersiz üretimi, adet döngüsünün düzensizleşmesine neden olabilir.
Rahim kas dokusundan kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir. Boyut, sayı ve yerleşimlerine bağlı olarak adet düzensizliklerine ve aşırı kanamaya yol açabilirler.
Endometrium hücrelerinin rahim kas tabakasına doğru büyümesiyle oluşan bu durum, ağrılı ve yoğun adet kanamalarıyla kendini gösterebilir.
Rahim iç zarındaki hücrelerin anormal şekilde çoğalmasıyla oluşan polipler genellikle iyi huyludur; ancak bazıları kanser öncesi hücreler içerebilir.
Serviks (rahim ağzı) iltihabı ya da enfeksiyonu, lekelenmeye ya da anormal kanamaya neden olabilir.
Östrojen ve progesteron arasındaki hormonal dengesizlik sonucu endometriumun kalınlaşmasıdır. Bazı türleri rahim kanseri riskini artırabilir.
Yumurtlama gerçekleşmediğinde hormon dengesi bozulur ve bu durum adet düzensizliklerine ya da ara kanamalara yol açabilir. Sorun yumurtalıklarda ya da beyin-yumurtalık iletişimini sağlayan hormonal aksda olabilir.
Oral kontraseptif kullanan bireylerde, özellikle ilk aylarda hafif ara kanamalar görülebilir. Bu durum genellikle zamanla kendiliğinden düzelir.
Yumurtlama düzensizlikleriyle birlikte kilo alımı, sivilce ve tüylenme artışı gibi belirtilerle kendini gösteren yaygın bir hormonal bozukluktur.
Doğum kontrol yöntemi olarak kullanılan RİA, yerleştiği dönemde ya da sonrasında lekelenmeye sebep olabilir.
Menopoz semptomlarını hafifletmek amacıyla uygulanan bu tedavi, ara kanamalara yol açabilir.
Pelvik enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları ya da cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, anormal vajinal kanama nedeni olabilir.
Vajinal travmalar veya yabancı cisimler (örneğin tampon), lokal doku hasarıyla birlikte kanamaya neden olabilir.
Servikal ya da endometrial biyopsi sonrası hafif vajinal kanama normaldir.
Hamilelikte gelişen bazı komplikasyonlar kanamalara neden olabilir. Kanama her zaman tehlikeli değildir ama mutlaka bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.
İşte hamilelikte meydana gelen vajinal kanamaların bazıları:
Döllenmiş yumurtanın rahim dışında, çoğunlukla fallop tüplerinde yerleşmesiyle gelişen, acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur.
Plasentanın, gebeliğin erken veya geç döneminde rahim duvarından ayrılması, vajinal kanamaya neden olabilir ve hem anne hem bebek için risklidir.
Plasentanın rahmin alt kısmına yerleşerek serviksi kısmen ya da tamamen kapatması durumudur. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde ciddi kanamalara neden olabilir.
37.gebelik haftasından önce başlayan doğum süreci, sıklıkla kanama ile birlikte seyreder.
Gebeliğin 20. haftasından önce sonlanması olarak tanımlanır. Kanama genellikle ilk belirtidir.
Anormal vajinal kanamanız varsa, doktorunuz önce sizi muayene eder. Buna pelvik muayene (rahim ve vajina bölgesinin elle veya aletle kontrol edilmesi) de dahil olabilir. Sonrasında doğru teşhis için aşağıdaki bazı testler istenebilir:
Kanın pıhtılaşma durumuna ve hormon seviyelerine bakılır.
Enfeksiyon olup olmadığı kontrol edilir.
Kanamanın hamilelikle ilgili olup olmadığı araştırılır.
Tiroid bezinin düzgün çalışıp çalışmadığına bakılır.
Rahim, rahim ağzı, yumurtalıklar, fallop tüpleri ve idrar torbası (mesane) ekrandan görüntülenir. Bu, dışarıdan yapılan bir ultrasondur.
Vajinaya küçük bir cihaz yerleştirilir. Bu cihazla rahmin iç tabakası ve yumurtalıklar daha net görülür.
Rahim içine tuzlu su verilerek rahmin iç kısmı daha ayrıntılı incelenir. Polip (et parçası), doku birikimi veya tüplerin açık olup olmadığı kontrol edilir.
Eğer ultrasonda yeterli bilgi alınamazsa, rahimde miyom (iyi huylu kitle), kanser veya düşük sonrası içeride kalan dokuları görmek için MR çekilebilir.
Rahim içine ince, ışıklı bir kamera yerleştirilerek içi doğrudan görüntülenir. Polip, miyom ya da başka sorunlar bu şekilde net olarak görülebilir.
Rahmin iç tabakasından küçük bir doku örneği alınır. Bu doku mikroskopta incelenerek kanamanın nedeni veya kanser olup olmadığı araştırılır. Bu işlem genellikle ağrısızdır ve bazen histeroskopi sırasında da yapılabilir.
Anormal vajinal kanamaların birden fazla tedavisi vardır. Kanamanın neden kaynaklandığı teşhis edildikten sonra duruma göre bir tedavi izlenir. İlaçla ve cerrahi tedavi yöntemleri şöyledir:
Doğum kontrol hapı, bant veya vajinal halka. Bu yöntemler adet kanamasını azaltabilir ve adetlerin daha düzenli olmasını sağlayabilir.
Bazı spiral çeşitleri hem gebelikten korur hem de adet kanamasını azaltabilir ya da tamamen durdurabilir.
Yumurtalıklardan gelen hormonları azaltarak adet kanamasını durdurabilir ve miyomların küçülmesine yardımcı olabilir.
Aşırı adet kanamasını durdurmak için kullanılan özel bir ilaçtır. Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar Hem ağrıyı azaltır hem de kanamanın miktarını düşürebilir.
Eğer kanama enfeksiyondan kaynaklanıyorsa, enfeksiyonu tedavi etmek için kullanılır.
Rahmin iç tabakası yakılarak veya dondurularak yok edilir. Bu yöntem kanamayı azaltır ya da tamamen durdurur. Ancak bu işlemden sonra hamile kalmak genellikle mümkün olmaz.
Rahim içinden doku kazınır veya vakumla alınır. Hem teşhis hem de tedavi amaçlı yapılabilir.
Miyomlara giden damarlar tıkanarak miyomların küçülmesi sağlanır.
Sadece miyomlar alınır, rahim yerinde kalır. Çocuk sahibi olmak isteyenler için tercih edilir.
Rahmin tamamen alınmasıdır. Diğer tedaviler işe yaramazsa veya rahim kanseri varsa bu yöntem uygulanabilir.
Rahimdeki zararsız (kanser olmayan) kitleler ameliyatla alınabilir.
Adet döngüsünde değişiklik olduğunda, adet kanamalarında kan miktarı normalden fazla olduğunda, cinsel ilişkiden sonra kanama olduğunda, duş sırasında kanama olduğunda, yeni bir ilaç kullandıktan sonra kanama olduğunda, hamilelikte kanama olduğunda, şiddetli bir ağrı eşliğinde kanama olduğunda, ateş, halsizlik ve baş dönmesi yaşandığında doktora görünmek gerekir.
Vajinal kanamalar adet döngülerinde sağlıklı ve gereklidir. Adetin dışında gelişen kanamalar istemsizdir ve önlemek için yapılabilecek herhangi bir şey yoktur. Anormal durumlarda doktora başvurmak gerekir.