Vajinal kanama, genellikle adet (regl) dönemlerinde görülen bir kanamadır. Anormal vajinal kanamalar, vajinadan ya da diğer kadın üreme organlarından geliyor olabilir. Öte yandan kanama vajinadan geliyor gibi görünebilir fakat idrar veya sindirim sistemi gibi diğer yakın organ sistemlerinden kaynaklanıyor olabilir. Vajinal kanamanın birden fazla nedeni olabilir. Bunlardan bazıları hormonal sistemin dengesizliği, polipler, rahim miyomları, serviks enfeksiyonu, pelvik inflamatuar bir hastalık, serviks, rahim veya yumurtalık kanseri gibi üreme yollarında enfeksiyon, büyüme veya başka bir bozukluk olabilir.
Vajinal kanama nedir?
Adet kanamaları normal vajinal kanamadır. Adet döngüsünün dışındaki vajinal kanamalar anormal vajinal kanamalardır. Birden fazla sebebi olabilir. Vajinal kanamalar ilaçlar nedeniyle, hamilelik, menopoz, yaralanma ya da enfeksiyon nedeniyle olabilir.
Anormal vajinal kanama, adet dönemleri arasında, cinsel ilişkiden sonra veya menopozdan sonra meydana gelir. Normalden daha ağır veya daha uzun süren veya yedi günden uzun süren adet dönemleri de anormal olarak kabul edilir.
Vajinal kanama neden olur?
Vajinal kanamanın nedenleri tıbbi durumlar, hormonlara bağlı nedenler, gebelikle ilgili oluşan komplikasyonlar ve bunların dışında bazı nedenler sonucunda ortaya çıkar. İşte vajinal kanamanın nedenleri:
Kadın üreme sistemi kanserleri
Serviks (rahim ağzı), endometrium (rahim iç tabakası), over (yumurtalık) ve fallop tüpü kanserleri, anormal vajinal kanamanın altta yatan ciddi nedenleri arasında yer alabilir.
Kanama bozuklukları
Hemofili ve von Willebrand hastalığı gibi kalıtsal pıhtılaşma sorunları; trombositopeni (düşük kan pulcuğu sayısı); K vitamini eksikliği ve antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçların yan etkileri kanama eğilimini artırabilir.
Hipotiroidizm
Tiroid hormonlarının yetersiz üretimi, adet döngüsünün düzensizleşmesine neden olabilir.
Rahim miyomları
Rahim kas dokusundan kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir. Boyut, sayı ve yerleşimlerine bağlı olarak adet düzensizliklerine ve aşırı kanamaya yol açabilirler.
Adenomiyozis
Endometrium hücrelerinin rahim kas tabakasına doğru büyümesiyle oluşan bu durum, ağrılı ve yoğun adet kanamalarıyla kendini gösterebilir.
Endometriyal polipler
Rahim iç zarındaki hücrelerin anormal şekilde çoğalmasıyla oluşan polipler genellikle iyi huyludur; ancak bazıları kanser öncesi hücreler içerebilir.
Şiddetli servisit
Serviks (rahim ağzı) iltihabı ya da enfeksiyonu, lekelenmeye ya da anormal kanamaya neden olabilir.
Endometrial hiperplazi
Östrojen ve progesteron arasındaki hormonal dengesizlik sonucu endometriumun kalınlaşmasıdır. Bazı türleri rahim kanseri riskini artırabilir.
Anovülasyon
Yumurtlama gerçekleşmediğinde hormon dengesi bozulur ve bu durum adet düzensizliklerine ya da ara kanamalara yol açabilir. Sorun yumurtalıklarda ya da beyin-yumurtalık iletişimini sağlayan hormonal aksda olabilir.
Doğum kontrol hapları
Oral kontraseptif kullanan bireylerde, özellikle ilk aylarda hafif ara kanamalar görülebilir. Bu durum genellikle zamanla kendiliğinden düzelir.
Polikistik Over Sendromu (PKOS)
Yumurtlama düzensizlikleriyle birlikte kilo alımı, sivilce ve tüylenme artışı gibi belirtilerle kendini gösteren yaygın bir hormonal bozukluktur.
Rahim İçi Araç (RİA)
Doğum kontrol yöntemi olarak kullanılan RİA, yerleştiği dönemde ya da sonrasında lekelenmeye sebep olabilir.
Hormon replasman tedavisi
Menopoz semptomlarını hafifletmek amacıyla uygulanan bu tedavi, ara kanamalara yol açabilir.
Enfeksiyonlar
Pelvik enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları ya da cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, anormal vajinal kanama nedeni olabilir.
Yaralanmalar
Vajinal travmalar veya yabancı cisimler (örneğin tampon), lokal doku hasarıyla birlikte kanamaya neden olabilir.
Biyopsi işlemleri
Servikal ya da endometrial biyopsi sonrası hafif vajinal kanama normaldir.
Hamilelikte vajinal kanama nedenleri nelerdir?
Hamilelikte gelişen bazı komplikasyonlar kanamalara neden olabilir. Kanama her zaman tehlikeli değildir ama mutlaka bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.
İşte hamilelikte meydana gelen vajinal kanamaların bazıları:
Ektopik gebelik
Döllenmiş yumurtanın rahim dışında, çoğunlukla fallop tüplerinde yerleşmesiyle gelişen, acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur.
Plasenta dekolmanı
Plasentanın, gebeliğin erken veya geç döneminde rahim duvarından ayrılması, vajinal kanamaya neden olabilir ve hem anne hem bebek için risklidir.
Plasenta previa
Plasentanın rahmin alt kısmına yerleşerek serviksi kısmen ya da tamamen kapatması durumudur. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde ciddi kanamalara neden olabilir.
Preterm doğum
37.gebelik haftasından önce başlayan doğum süreci, sıklıkla kanama ile birlikte seyreder.
Düşük
Gebeliğin 20. haftasından önce sonlanması olarak tanımlanır. Kanama genellikle ilk belirtidir.
Anormal vajinal kanama nasıl teşhis edilir?
Anormal vajinal kanamanız varsa, doktorunuz önce sizi muayene eder. Buna pelvik muayene (rahim ve vajina bölgesinin elle veya aletle kontrol edilmesi) de dahil olabilir. Sonrasında doğru teşhis için aşağıdaki bazı testler istenebilir:
Kan testleri
Kanın pıhtılaşma durumuna ve hormon seviyelerine bakılır.
Cinsel yolla bulaşan hastalık testleri
Enfeksiyon olup olmadığı kontrol edilir.
Gebelik testi
Kanamanın hamilelikle ilgili olup olmadığı araştırılır.
Tiroid testleri
Tiroid bezinin düzgün çalışıp çalışmadığına bakılır.
Pelvik ultrason
Rahim, rahim ağzı, yumurtalıklar, fallop tüpleri ve idrar torbası (mesane) ekrandan görüntülenir. Bu, dışarıdan yapılan bir ultrasondur.
Transvajinal ultrason
Vajinaya küçük bir cihaz yerleştirilir. Bu cihazla rahmin iç tabakası ve yumurtalıklar daha net görülür.
Sonohisterografi (Tuzlu su ile yapılan rahim ultrasonu)
Rahim içine tuzlu su verilerek rahmin iç kısmı daha ayrıntılı incelenir. Polip (et parçası), doku birikimi veya tüplerin açık olup olmadığı kontrol edilir.
Pelvik MR
Eğer ultrasonda yeterli bilgi alınamazsa, rahimde miyom (iyi huylu kitle), kanser veya düşük sonrası içeride kalan dokuları görmek için MR çekilebilir.
Histeroskopi
Rahim içine ince, ışıklı bir kamera yerleştirilerek içi doğrudan görüntülenir. Polip, miyom ya da başka sorunlar bu şekilde net olarak görülebilir.
Endometriyal biyopsi
Rahmin iç tabakasından küçük bir doku örneği alınır. Bu doku mikroskopta incelenerek kanamanın nedeni veya kanser olup olmadığı araştırılır. Bu işlem genellikle ağrısızdır ve bazen histeroskopi sırasında da yapılabilir.
Anormal vajinal kanama tedavisi nasıl olur?
Anormal vajinal kanamaların birden fazla tedavisi vardır. Kanamanın neden kaynaklandığı teşhis edildikten sonra duruma göre bir tedavi izlenir. İlaçla ve cerrahi tedavi yöntemleri şöyledir:
Doğum kontrol hapı
Doğum kontrol hapı, bant veya vajinal halka. Bu yöntemler adet kanamasını azaltabilir ve adetlerin daha düzenli olmasını sağlayabilir.
Spiral (RİA)
Bazı spiral çeşitleri hem gebelikten korur hem de adet kanamasını azaltabilir ya da tamamen durdurabilir.
Hormon baskılayıcı ilaçlar
Yumurtalıklardan gelen hormonları azaltarak adet kanamasını durdurabilir ve miyomların küçülmesine yardımcı olabilir.
Traneksamik asit
Aşırı adet kanamasını durdurmak için kullanılan özel bir ilaçtır. Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar Hem ağrıyı azaltır hem de kanamanın miktarını düşürebilir.
Antibiyotikler
Eğer kanama enfeksiyondan kaynaklanıyorsa, enfeksiyonu tedavi etmek için kullanılır.
Endometrial ablasyon
Rahmin iç tabakası yakılarak veya dondurularak yok edilir. Bu yöntem kanamayı azaltır ya da tamamen durdurur. Ancak bu işlemden sonra hamile kalmak genellikle mümkün olmaz.
Dilatasyon ve küretaj (D\&C)
Rahim içinden doku kazınır veya vakumla alınır. Hem teşhis hem de tedavi amaçlı yapılabilir.
Uterin arter embolizasyonu
Miyomlara giden damarlar tıkanarak miyomların küçülmesi sağlanır.
Miyomektomi
Sadece miyomlar alınır, rahim yerinde kalır. Çocuk sahibi olmak isteyenler için tercih edilir.
Histerektomi
Rahmin tamamen alınmasıdır. Diğer tedaviler işe yaramazsa veya rahim kanseri varsa bu yöntem uygulanabilir.
İyi huylu kitlelerin çıkarılması
Rahimdeki zararsız (kanser olmayan) kitleler ameliyatla alınabilir.
Vajinal kanama sırasında ne zaman doktora başvurmak gerekir?
Adet döngüsünde değişiklik olduğunda, adet kanamalarında kan miktarı normalden fazla olduğunda, cinsel ilişkiden sonra kanama olduğunda, duş sırasında kanama olduğunda, yeni bir ilaç kullandıktan sonra kanama olduğunda, hamilelikte kanama olduğunda, şiddetli bir ağrı eşliğinde kanama olduğunda, ateş, halsizlik ve baş dönmesi yaşandığında doktora görünmek gerekir.
Vajinal kanamayı önlemek için neler yapılabilir?
Vajinal kanamalar adet döngülerinde sağlıklı ve gereklidir. Adetin dışında gelişen kanamalar istemsizdir ve önlemek için yapılabilecek herhangi bir şey yoktur. Anormal durumlarda doktora başvurmak gerekir.
