Makat kaşıntısı neden olur? Makat kaşıntısı evde nasıl geçer?
Makat kaşıntısı, anüs çevresindeki cildin tahriş olmasıyla ortaya çıkar. Bu duruma neyin sebep olduğu her zaman net olmasa da, birçok olası neden vardır. Makat kaşıntısı, pruritus ani olarak da bilinir, bir hastalık değil, cilt veya iç organlarla ilgili bir semptomdur. Nem, basınç ve oturma, kaşıntının şiddetini artırabilir. Makat kaşıntısının birçok vakası hijyen sorunları ile ilgilidir. Sadece çok az vaka, kıl kurdu veya mantar enfeksiyonu (örneğin, Candida mantarının çeşitli türlerinin neden olduğu kandidiyazis) gibi belirli bir rahatsızlıktan kaynaklanır.
Makat kaşıntısı herkeste görülebilen yaygın bir rahatsızlıktır ve nüfusun %5'inin hayatlarının bir noktasında bu durumla karşılaştığı tahmin edilmektedir. Makat kaşıntısı ayrıca, nedene bağlı olarak geçici veya uzun süreli olabilir.
Makat kaşıntısı neden olur?
Makat ya da anüs kaşıntısı olarak da bilinen pruritus ani, çeşitli hastalıkların belirtisidir. Çoğu zaman, makat kaşıntısı anüs veya rektumda bir hastalığın belirtisi değil, cildin tahriş olduğunun bir işaretidir. Kaşıntıya neden olabilecek rahatsızlıklardan en sık karşılaşılanları şunlardır:
Anal bozukluklar
Hemoroid, apse, fissür ve fistül gibi anal rahatsızlıklar kaşıntıya, ağrıya ve diğer rahatsızlıklara neden olabilir. Anal fissürlerin en yaygın nedeni kabızlıktır, ancak uzun süreli ishal ve Crohn hastalığı da bu duruma neden olabilir.
Cilt rahatsızlıkları
Sedef hastalığı, dermatit ve egzama dâhil olmak üzere çok sayıda cilt rahatsızlığı makat kaşıntısının nedenlerindendir.
Enfeksiyonlar
Bakteriyel, fungal ve parazitik enfeksiyonlar ile bel soğukluğu ve anal herpes gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) anal kaşıntıya neden olabilir. En yaygın CYBE olan insan papilloma virüsünden (HPV) kaynaklanan anal siğiller de bu duruma neden olabilir.
Aşırı hijyen
Anüs bölgesinin aşırı derecede yıkanması, özellikle sert sabunlar veya temizlik için hijyenik solüsyonların kullanılması, çok fazla silmek veya ovalamak anal bölgedeki ciltte tahrişe neden olabilir.
Yetersiz hijyen
Dışkılama sonrası anal bölgenin düzgün temizlenmezse, ciltte az miktarda dışkı kalabilmesine ve bu da bölgenin kaşınmasına neden olabilir.
Beslenme
Kafeinli içecekler, alkol, süt ve süt ürünleri, fındık, domates, çikolata, baharat ve baharatlı yiyecekler, üzüm, turunçgiller (limon, portakal, mandalina vb.) gibi gıdalar makatta kaşıntıya neden olabilir.
İç çamaşırları
Anal kaşıntının bir diğer olası nedeni de iç çamaşırlarıdır. İç çamaşırı sentetik elyaftan yapılmışsa, anüste aşırı nem oluşturabilir ve bu da tahrişe ve diğer sorunlara yol açabilir.
Kıl kurtları
Kıl kurtları, kirli yiyecekler, yatak çarşafları ve geceleri kaşıntıya neden olabilen diğer yerler yoluyla sindirim sisteminize girebilen küçük kurtlardır. Bu durum çocuklarda daha yaygındır. Kıl kurtları, dışkıda küçük beyaz iplik parçaları gibi görünür.
Antibiyotik tedavisi
Birçok farklı bakteri türüne karşı etkili olan bazı güçlü antibiyotikler, bağırsakların normal ekolojisini bozarak anal kaşıntıya neden olabilir. Bu ilaçlara geniş spektrumlu antibiyotikler denir ve tetrasiklinler ve eritromisin dâhildir.
Diğer sağlık sorunları
Anüs bölgesini kötüleştirebilecek belirli sağlık sorunları şunlardır:
- Tip 2 diyabet
- Lösemi ve lenfoma
- Böbrek yetmezliği veya karaciğer hastalığı
- Hipertiroidizm
- Anemi
- Kaygı ve stres
Makat kaşıntısı nasıl önlenir?
Anal kaşıntıyı önlemenin en iyi yolu anüsü temiz tutmaktır. Kaşıntıyı tedavi etmek veya önlemek genellikle daha fazla banyo yapmak ve dikkatlice kurulanmaktan ibarettir. İyi bir beslenme düzeni ve egzersiz de bel hizasının altındaki ağrıları kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir. Ancak, geleneksel ev ilaçlarının rahatlama sağlamadığı ve iltihap ve kaşıntıyı azaltmak için tasarlanmış reçetesiz ilaçların bile işe yaramadığı durumlarda, kesinlikle profesyonel tıbbi yardım alınmalıdır. Dışkıda önemli miktarda kan olması da tıbbi yardım almanız gerektiğinin önemli bir işaretidir. Rektal kanama, gastrointestinal sisteminizde ciddi bir sorun olabileceğinin bir işareti olabilir ve derhal teşhis edilmelidir.
Makat kaşıntısı evde nasıl geçer?
Birçok durumda, makat kaşıntısını önleyebilirsiniz:
İyi anal hijyen uygulayın
Mümkünse, her bağırsak hareketinden sonra anal bölgeyi tuvalet kağıdı (kokusuz ve boyasız) veya ıslak bir bez kullanarak nazikçe temizleyin. Bölgeyi nazikçe silin veya kurulayın. Asla ovalamayın. Bölgeyi kurutmaya yardımcı olmak için soğuk ayarda bir saç kurutma makinesi kullanabilirsiniz.
- Anal bölgeyi temizlerken sadece su kullanın, asla sabun kullanmayın.
- Anal bölgede tıbbi pudralar, parfümlü spreyler veya deodorantlar kullanmaktan kaçının.
- Anal tahrişe neden olduğu bilinen yiyecek ve içecekleri az tüketen akıllıca bir diyet uygulayın.
- Çok dar olmayan pamuklu iç çamaşırı giyin.
- Belirtileri hafifletmek için en fazla iki hafta boyunca günde iki ila üç kez yüzde bir hidrokortizon içeren bir krem kullanın.
- Eğer ağızdan antibiyotik kullanıyorsanız, kolonunuzun normal çalışmasını geri kazandırmaya yardımcı olmak için yoğurt tüketin.
- Bölge ne kadar kaşınırsa kaşıma dürtüsüne direnin. Kaşıntı kısa sürede geçecek veya en azından azalacaktır. Ne kadar çok kaşırsanız, kaşıntının geçmesi o kadar uzun sürecektir.
Makat kaşıntısına hangi krem iyi gelir?
Makat bölgesini nemden korumak için ince bir tabaka çinko oksit merhem veya vazelin uygulayın. İltihap ve kaşıntıyı hafifletmek için gerekirse, bir veya iki hafta boyunca günde 2-3 kez %1 hidrokortizon kremi uygulayın.
