Sarı Nokta Hastalığı

Günümüzde en sık karşılaşılan görme kaybı sebeplerinin başında sarı nokta hastalığı gelmektedir. Bu hastalık özellikle ileri yaşlarda görülür ve ilerleyici tarzda bir görme kaybına sebep olur. Son yapılan çalışmalar ışığında, bu hastalık çeşitli tedavi metotlarına kavuşsa da henüz kesin bir tedavisi tanımlanamadığından önemli bir sağlık sorunu olarak varlığını devam ettirmektedir. Bu nedenle, sarı nokta hastalığı ile alakalı yeterli ve doğru bilgiye sahip olmak oldukça önemlidir.

Sarı Nokta Hastalığı Nedir?

Sarı nokta hastalığı veya yaşa bağlı makula dejenerasyonu; gözün retina tabakasında, en net görmeden sorumlu olan makula bölgesindeki (sarı nokta) reseptör hücrelerin ilerleyici kaybı sonucu merkezi görmenin yitirilmesidir. Sarı nokta hastalığı gelişen kişilerde, görme alanının merkezinde görme kaybı başlar ve hücrelerin zamanla yok olmasıyla kaybedilen görme alanı kenarlara doğru gelişler. Bir diğer deyişle, hastalar merkezde karanlık bir nokta görürken kenarlarda halka şeklinde bir görüşe sahip olur. Hastalar tamamen görme kaybına uğramasa da; yaşam kalitesi açısından ciddi anlamda olumsuz etkilenir.

Makula dejenerasyonu, özellikle ileri yaşlarda görülen görme kaybı sebeplerinin başında gelir. Yapılan araştırmalara göre Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 10 milyon kişi sarı nokta hastalığı ile mücadele etmektedir.

Sarı Nokta Hastalığı Nasıl Gelişir?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu, gelişme mekanizması açısından temelde iki farklı türe ayrılır. Bunlar kuru makula dejenerasyonu ve ıslak makula dejenerasyonu olarak adlandırılır. Bu alt formlar, hastalığın kesin tanısının konulmasında ve buna yönelik tedavilerin planlanmasında çok önemlidir.

Kuru Makula Dejenerasyonu

En sık görülen sarı nokta hastalığı türüdür. Sarı nokta hastalarının yüzde 85-90’ında bu tür izlenir. Bu formda, retinanın makula bölgesinde drusen adı verilen sarı renkli küçük maddeler birikerek makulaya zarar verir ve görme kaybına yol açar.

Islak Makula Dejenerasyonu

Sarı nokta hastalarının yüzde 10-15’inde bu form görülür. Bu tipte, makulanın altında anormal yapıda kan damarlarının gelişmesi sonucu, meydana gelen kanamalar ve damar dışına çıkan sıvılar nedeniyle makula yapısı zedelenir ve tipik görme kaybı yaşanır.

Bunların yanında, üçüncü bir alt tip olarak Stargardt hastalığı olarak da bilinen genç tip makula dejenerasyonu; özellikle çocuklar ve gençlerde görülen bir sarı nokta hastalığı türüdür.

Sarı Nokta Hastalığı Neden Olur?

Sarı nokta hastalığının neden geliştiği kesin olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte, sarı nokta hastalığının gelişme riski yüksek olan çeşitli gruplar tanımlanmıştır. Bu gruplar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

•65 yaş ve üstü kişiler

•Kadınlar

•Avrupa kökenli, beyaz tenli, renkli gözlü kişiler

•Ailesinde makula dejenerasyonu öyküsü olanlar

•Sigara içenler

•Fazla kilolu olanlar

•Kalp damar hastalığı öyküsü olanlar

•Yüksek tansiyon hastaları

•Yüksek kan kolesterolü

Sarı Nokta Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Sarı nokta hastalığı ilerleyici özellik gösterir. Bu anlamda, hastalığın erken evresinde ortaya çıkan semptomlar hasta tarafından fark edilemeyebilir; ileri dönemde semptomların daha da şiddetlenmesiyle hastalık tanınabilir.

Makula dejenerasyonu gelişen bir hastada aşağıdaki semptomlar tespit edilebilir:

•Görme alanındaki düz çizgilerde bozulmalar

•Merkezi görme alanında görme kaybı

•Az ışıkta görememe, yoğun aydınlatmaya ihtiyaç duyma

•Bulanık görme

•Yüzleri tanımada güçlük

•Renk ayrımında zorluk

Sarı nokta hastalığı ilerleyici olsa da; tamamen körlüğe yol açmaz. İleri evrelerde hastalar merkezi görme alanlarını tamamen kaybetseler bile görme alanlarının kenarlarını görebilirler.

Sarı Nokta Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

İleri yaşlarda, görme kaybına yol açabilen çeşitli göz rahatsızlıkları ve sistemik hastalıklar bulunur. Bu sebeple, makula dejenerasyonunun ayrımının yapılması, uzman bir hekim tarafından ayrıntılı hastalık öyküsünün alınması ve detaylı fizik muayenenin yapılmasına bağlıdır.

Muayenede, genellikle özel aletler eşliğinde ışık altında göz dibi muayenesi yapılır; ayrıca farklı cihazların yardımıyla görme alanının kapsamı araştırılır. Bu sayede, görme alanında meydana gelmiş bozulmalar tespit edilerek, bozulmanın şekline göre sarı nokta hastalığı varlığı sorgulanabilir. Göz dibi muayenesinde, makula dejenerasyonunun alt tipine yönelik incelemelerde bulunulur. Bu muayenenin rahatça yapılabilmesi için hekim göz bebeğini genişletecek bir göz damlası kullanabilir.

Hekim gerekli gördüğü takdirde ek laboratuvar ve görüntüleme tetkiklerine başvurabilir. Bu tetkikler arasında; damardan özel boyama maddelerinin enjekte edilerek retinadaki damar yapılarının incelenmesini sağlayan floresan anjiyografi ve retinanın detaylı topoğrafik yapısının incelenmesini sağlayan optik koherens tomografi gibi yöntemler bulunur.

Sarı Nokta Hastalığı Tedavisinde Neler Yapılır?

Mevcut klinik yaklaşımda, sarı nokta hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte, sarı nokta hastalığının ilerlemesini yavaşlatıcı ve hayat kalitesini artırıcı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu yöntemler hastalığın alt formuna bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Kuru makula dejenerasyonu tedavisinde, düşük görme yetisine sahip hastaların rehabilitasyonu hedeflenir. Ayrıca uzman hekim gerekli gördüğünde, cerrahi tedavi yöntemi önerebilir. Cerrahi olarak göz içine, görme alanını geliştiren teleskopik bir lens yerleştirilmektedir.

Islak makula dejenerasyonu tedavisinde ise hastalığın gelişiminden sorumlu olan anormal kan damarlarının giderilmesi hedeflenir. Buna yönelik olarak, anormal damar gelişimini engelleyen göz içi ilaçlara başvurulur. Bir diğer yöntem ise; damar içine verilen bir maddenin damarlarda birikmesini takiben, damarların dışarıdan uygulanan özel bir lazer yöntemiyle kapatılması olan fotodinamik terapi yöntemidir. Bunların yanında, yüksek enerjili lazer ışınlarıyla anormal damarların giderilmesi de (fotokoagülasyon) uygulanan yöntemlerden biridir.