Anti HIV-1/-2 Değerleri

Bağışıklık sistemine ciddi zararlar verebilen HIV enfeksiyonu, tedavi edilmediği takdirde AIDS’e neden olur. Bu sebeple hastalığın teşhis edilmesi son derece önemlidir. Anti HIV testi, HIV enfeksiyonunun kısa sürede tespit edilmesini sağlayarak hastaların uygun tedaviye başlamasına yardımcı olur.

Anti HIV Testi Nedir?

HIV enfeksiyonunun teşhis edilmesi için yapılan tarama testleri Anti HIV testi olarak da adlandırılır. Bu tarama testlerinden ilki antikor testidir. Bu testte hastanın kanında veya tükürüğünde HIV enfeksiyonuna karşı oluşan antikorlar tespit edilir. Antikorlar, vücut bir virüse maruz kaldığında kişinin bağışıklık sistemi tarafından üretilir. Antikor testi, HIV enfeksiyonuna neden olan virüse maruziyetten sonra 23 ila 90 gün içinde antikorları tespit edebilir. Hastanın kanı damardan alındığında parmaktan alınan kana veya tükürük örneğine göre daha hızlı sonuç verebilir.

Diğer bir tarama testi olan antijen/antikor testi ise HIV antikorlarının yanı sıra antijenlerin de tespit edilmesini sağlar. Antijenler, kişinin bağışıklık sisteminin harekete geçmesine yardımcı olan yabancı maddelerdir. HIV enfeksiyonu olan bir kişinin vücudu, antikorlar gelişmeden önce p24 adı verilen bir antijen üretir. Damardan alınan kan örneği ile yapılan bu test, virüse maruz kalındıktan sonraki 18 ila 45 gün içinde HIV teşhisinin koyulmasını sağlar. Kan örneği parmaktan alınarak yapıldığında ise bu süre 18 ila 90 gündür.

HIV enfeksiyonuna neden olan virüsün HIV-1 ve HIV-2 olmak üzere iki ana türü bulunur. HIV-1 en yaygın olan türüdür ve tüm dünyada görülür. HIV-2 ise çoğunlukla Afrika’da görülmekle birlikte yavaş yavaş diğer bölgelerde de ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu virüslerin her ikisi de bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur. Ancak HIV-2 daha yavaş gelişir ve bulaşma oranı da daha düşüktür. Yine de her iki tür de yönetilebilir. Etkili bir tedavi uygulandığı takdirde HIV tanısı almış kişiler sağlıklı bir yaşam sürebilir.

HIV-1 ve HIV-2'nin her ikisi de insan vücudu üzerinde benzer etkilere sahip olabilen virüsler olsa da genetik olarak farklıdır. Yapılan bir araştırmada iki virüsün yalnızca %55 oranında dizilim özdeşliği olduğu bulunmuştur. Dolayısıyla yapılan her test iki türü de tespit edemeyeceği gibi her tedavi de iki tür için de etkili olmayabilir. Diğer bir deyişle HIV-1 için test yapılan bir hastada HIV-2 olması halinde test, HIV-2’yi tespit edemeyebilir. Bu nedenle HIV-2 açısından riskli grupta olan kişiler için HIV-2 antikorları veya antijenleri için de test yapılması gerekebilir.

Anti HIV Testi Kimlere Uygulanır?

HIV antikor ve antijen testleri, HIV enfeksiyonu belirtileri olan hastalara uygulanır. HIV enfeksiyonun belirtileri şunlardır:

• Aşırı yorgunluk
• Unutkanlık
• Ani kilo kaybı
• Gece terlemesi veya ateş
• Ağızda veya boğazda beyaz lekeler
• Ciltte veya ağızda kırmızımsı lekeler
• Şişmiş lenf düğümleri
• Devam eden (kronik) ishal
• Pnömoni
• Depresyon

HIV riski olan hastalara da test yapılabilir. Şu durumlar HIV enfeksiyonu açısından riskli sayılır:

• Birden fazla partnerle korunmasız vajinal veya anal cinsel ilişkiye girmek
• Hepatit, tüberküloz veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) teşhisi konmuş kişiler
• Uyuşturucu madde veya steroid enjeksiyonlarının paylaşılması
• Yukarıdaki maddeler açısından riskli olabilecek biriyle korunmasız cinsel ilişkiye girmek

HIV enfeksiyonu anneden bebeğe geçebileceği için hamileler veya hamilelik planlayanlar da bu testi yaptırabilir. Bununla birlikte herhangi bir risk grubunda olmayanlar da HIV taşımadığından emin olmak için test yaptırabilir.

Anti HIV Testi Nasıl Yapılır?

Anti HIV testi için öncesinde herhangi bir hazırlık yapmaya gerek yoktur. Ancak test yaptıracak kişilerin kullandığı ilaçların ve gıda takviyelerinin tamamını doktora bildirmelidir. Bunlara reçetesiz satılan ilaçlar, bitkisel takviyeler, vitaminler ve uyuşturucu maddeler de dahildir.

Test tükürük örneği ile veya damardan ya da parmaktan alınan kan örneği ile yapılabilir. Bir iğne yardımıyla hastanın kolundan veya parmak ucundan örnek alınır. Test tükürük örneği ile yapılacaksa bir çubuk hastanın diş etlerini sürtülerek örnek alınır. Testlerin herhangi bir riski yoktur.

Anti HIV Testi Sonuçları Ne Zaman Öğrenilir?

Anti HIV testi sonuçlarının öğrenilmesi için gereken süre testin türüne göre değişir. Genellikle parmaktan alınan kan veya ağızdan alınan tükürük ile yapılan hızlı antikor testinde sonuçlar 30 dakika veya daha kısa sürede hazır olur. Parmak ucundan alınan kanla yapılan hızlı antijen/antikor testi 30 dakika veya daha kısa sürer. Antijen/antikor laboratuvar testi ile test sonuçlarını öğrenmek birkaç gün sürebilir.

HIV’e maruz kaldıktan çok kısa bir süre sonra test yapılması yanlış negatif sonuç almaya neden olabilir. Bunun nedeni, hiçbir HIV testinin enfeksiyondan hemen sonra enfeksiyonu tespit edememesidir. Çünkü maruziyetten enfeksiyonun başlamasına kadar geçen bir kuluçka süresi bulunur. Dolayısıyla kuluçka süresi içinde hastada HIV enfeksiyonu varsa test sonucu yanlış çıkabilir.

Anti HIV Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Anti HIV testi sonuçları pozitif/reaktif veya negatif/non reaktif olabilir. Sonucun negatif çıkması her zaman HIV enfeksiyonu olmadığı anlamına gelmez. Olası bir HIV maruziyetinden sonra HIV testi yaptırılması halinde sonuç negatif çıktıysa daha sonra testin tekrarlanması gerekebilir. Test, kuluçka dönemi sonrasında tekrarlanır. Kuluçka dönemi süresi antikor testi için 18-90 gün iken antijen/antikor testi için 18-45 gündür.

Kuluçka dönemi süresince olası bir HIV maruziyeti yoksa tekrar test yapıldığında sonuç negatif çıkmışsa bu, kişinin HIV taşımadığı anlamına gelir. Sonuç tekrar negatif çıksa dahi riskli gruplarda olunması halinde testin her yıl en az bir kere yapılması gerekir. Bununla birlikte eğer HIV enfeksiyonuna neden olacak herhangi bir durum varsa hastalığın önlenmesi için gereken tedbirler de uygulanmaya devam etmelidir.

HIV testi sonucu, yalnızca testi yaptıran kişinin HIV durumunu gösterir. Dolayısıyla HIV testi yaptırmak kişinin partnerinde HIV olup olmadığını öğrenmeye yardımcı olmaz. Bu nedenle aktif cinsel hayatı olan kişiler partnerlerinin HIV durumunu sorarak öğrenmelidir. Yine de kişiler partnerlerinin HIV pozitif olup olmadığını bilmeyebileceğini veya bu durumdan bahsetmek istemeyebileceğini göz önünde bulundurmalıdır. Enfeksiyonun önüne geçmek için korunmasız cinsel ilişkiye girilmemelidir. Ek olarak kişiler partnerleriyle birlikte test yaptırarak HIV durumlarını öğrenebilir.

Anti HIV Testi Yaptırmak Neden Önemlidir?

HIV pozitif olduğunu bilen kişiler HIV tedavisi alarak yaşamlarına sağlıklı bir şekilde devam edebilir. Yapılan araştırmalarda hastaların tanı koyulduktan sonra HIV tedavisine ne kadar erken başlarlarsa o kadar fazla fayda sağladıkları tespit edilmiştir. Tedavi sayesinde hastanın kanındaki HIV miktarı veya diğer bir deyişle viral yükün azaltılması sağlanır. Bu da HIV ile ilişkili olarak ortaya çıkan hastalıkların oluşmasının önüne geçerken aynı zamanda enfeksiyonun başkalarına bulaşmasını da engeller.

HIV enfeksiyonu olan kişilere ilaç tedavisi uygulanır. İlaçlar reçete edildiği şekilde alındığı takdirde hastalar bir süre tedaviye devam etmeleri halinde partnerlerine HIV bulaştırmaz. Ancak tedavinin ömür boyu olduğu unutulmamalıdır. Diğer yandan test yaptıran ve HIV taşımadığı tespit edilen kişiler de bu enfeksiyon hakkında bilinçlenerek hasta olmanın önüne geçebilir.