Anne karnında gelişimini sürdüren bebek, büyüme ve gelişme için ihtiyaç duyduğu besin ve oksijeni plasentayla arasında bir köprü vazifesi gören kordon yoluyla elde eder. Göbek kordonu bebeğin anne karnında hareket edebilmesine olanak verir. Çeşitli nedenlerle kordonun yanlış anatomik bölgelere ulaşması sonucu komplikasyonlar gelişebilir. Bu durumlardan biri kordon dolanmasıdır.
Kordon Dolanması Nedir?
Kordon dolanması, bebek ile plasenta arasında bağlantıyı sağlayan kordonun bebeğin başı etrafında dolanmasını ifade eder. Bebek anne karnında büyüme-gelişme sürecini sürdürürken içinde yüzdüğü amniyon sıvısı içerisinde sürekli hareket halindedir. Bu yüzden bebek anne karnında dönebilir veya el ve ayak gibi organlarını hareket ettirerek kordonun yer değiştirmesine sebep olabilir.
Kordonun yer değiştirmesi esnasında bebeğin boyun çevresinde bulunması veya dolanması sık karşılaşılan bir durumdur. Çoğunlukla sağlıklı gebeliklerde görülen kordon dolanması bebekte ciddi bir dolaşım bozukluğuna yol açmadıkça komplikasyona sebep olmaz. Yine de kordon dolanması tespit edilen bir gebeliklerde olası risklere karşı dikkat edilmesi ve gebenin takip edilmesi gerekir.
Kordon dolanması olan gebeliklerin üçte birinde bebek sağlıklı bir şekilde dünyaya gelebilir. Kordon dolanması gelişen gebeliklerde çoğunlukla klinik semptom görülmediğinden kordon dolanması doğum sırasında fark edilebilir. Ciddi sağlık problemlerine yol açan kordon dolanması her 2000 gebelikten birinde izlenebilir.
Gebelik sürecinde meydana gelen çeşitli sorunlar veya altta yatan sağlık problemlerinin etkisiyle kordon dolanması gelişme sıklığı artabilir. Aşağıdaki hallerde gebeliğin seyrinde kordon dolanması meydana gelme ihtimali yükselebilir:
- İki veya daha fazla bebeğin olduğu gebelikler
- Kordon anatomisinin yetersizliği
- Amniyon sıvısının normalden fazla olması (polihidroamniyoz)
- Kordonun normalden uzun olması
Kordon Dolanmasının Riskleri Nelerdir?
Kordon dolanması oldukça sık görülmekle birlikte, nadiren ciddi sağlık problemlerine yol açan selim bir klinik tablodur. Nadiren de olsa bebek sağlığını tehdit eden ciddi sorunlara neden olabildiğinden dikkatle ele alınması gereken bir durumdur. Kordon dolanması gelişen bebekler genellikle başarıyla doğar.
Kordon dolanmasına bağlı gelişen sağlık problemleri genellikle doğum esnasında ortaya çıkar. Normal doğum esnasında bebek, doğum kanalında bulunan dar bölgelerden de geçiş yapar. Geçişin engellendiği durumlarda hekim müdahalesiyle doğum gerçekleşir. Bu aşamada kordon dolanması olan bebeklerde kordon basıya maruz kalabilir ve bebeğin oksijen desteği kesilebilir.
Kordonda dolanmaya bağlı bası veya tıkanık oluşması halinde bebeğe ulaşan kan miktarı azalır. Bunun sonucunda bebekte kalp hızı düşmeye başlayabilir ve komplikasyon riski artar. Doğum sürecinde yapılan takiplerle olası bir kordon basısı durumu erkenden tespit edilebilir ve bebeğin sağlıklı bir şekilde doğması sağlanabilir. Doğum esnasında gelişen kordon dolanmasında manevralarla bası giderilemediği takdirde acil sezaryen doğum uygulanması gündeme gelebilir.
Kordon Dolanması Tanısı Nasıl Konur?
Kordon dolanmasının tespit edilebilmesi ultrasonografi yoluyla mümkündür. Ancak tüm kordon dolanmaları ultrasonla kolaylıkla tespit edilemeyebilir. Gebelik sürecinde yapılan rutin takipler esnasında kordon dolanması tesadüfen teşhis edilebilir. Fark edildiği durumlarda kordon dolanmasının bebek açısından risk taşıyıp taşımadığı ultrasonla anlaşılamaz.
Kordon dolanmasının varlığı doğrudan risk oluşturmadığından böyle bir durumla karşılaşıldığında endişeye kapılmamak gerekir. Dolanma doğuma kadar tamamen çözülebilir ve herhangi bir risk oluşturmadan sağlıklı bir doğum sağlanabilir. Kordon dolanması olduğu bilinen bir gebelikte doğuma yakın dönemde non-stres test (NST) uygulanabilir.
Kordon Dolanması Tedavisinde Neler Yapılır?
Gebelik takibinde kordon dolanmasının önlenmesi veya mevcut dolanmanın giderilmesi için kullanılan bir yöntem bulunmamaktadır. Kordon dolanması ciddi bir risk oluşturmadıkça doğuma kadar takip edilir ve tedavi gerektirmez. Doğum yaklaştıkça kordon dolanmasının bebek açısından bir risk teşkil edip etmediğini değerlendirmek için sık takip yapılır ve gerekli hallerde erkenden doğum başlatılabilir veya sezaryen doğum yapılabilir.
Normal doğumda kordon dolanması fark edildiyse, kordon nazikçe bebeğin boynundan sıyrılarak giderilir ve bebeğin solunumu kontrol altına alınarak takibi sağlanır. Özetle, tek başına kordon dolanması anne veya bebek açısından sıklıkla ciddi sağlık sorununa yol açmaz, tespit edilmesi halinde acil tedavi uygulanması gerekmez. Anne gebelik sırasında olası bir kordon basısı açısından yakın takibe alınır ve normal doğum planlanabilir.
