Anal Fissür

Anal fissür, genellikle dışkının çok sert olması nedeniyle anüs üzerindeki deride meydana gelebilen küçük bir yırtıktır. Bağırsak hareketleri sırasında şiddetli ağrıya ve rektal kanamaya neden olabilir. Yaygın bir sorundur ve her yaştan insanı etkileyebilir ancak genellikle daha ciddi sorunlara yol açmaz.

Kabızlık, anal fissürlerin en yaygın nedenidir. Akut anal fissür olarak da bilinen çoğu vaka, evde tedaviyle birkaç gün veya hafta sonra iyileşir. Kronik fissürde ise hastalar daha uzun süreli tıbbi tedaviye ihtiyaç duyabilir.

Anal Fissür Nedir?

Anal fissür, bağırsak hareketleri nedeniyle anal kanalda meydana gelen çatlakları ifade eder. Genellikle kabızlıktan kaynaklansa da dehidrasyon, inflamatuar bağırsak hastalığı, kronik ishal gibi hastalıklardan da kaynaklanabilir. Anal fissürün iyileşmesi yaklaşık dört ila altı hafta sürer.

Bir çatlak oluştuğunda, tekrarlayan bir yaralanma döngüsü ortaya çıkar. İç anal sfinkter spazmı, yaranın kenarlarının iyileşmesini engeller. Her bağırsak hareketi, mukozanın daha fazla yırtılmasına neden olabilir.

Anal fissür iki sınıfta incelenir:

• Akut: 6 haftadan kısa sürer.
• Kronik: 6 haftadan uzun sürer.

Yüzeysel yırtık iyileşmezse zamanla kronik anal fissür gelişir. Kronik olduğunda, bölgedeki deri renginde bir benek, bir papilla ya da anüsün içindeki kalınlaşmış beyaz bir ben ile ilişkilendirilebilir.

Anal fissürler, ayrıca birincil (altta yatan hastalığın olmadığı durumlar) veya ikincil (altta yatan hastalık inflamatuar bağırsak hastalığı gibi hastalıkların olduğu durumlar) olmalarına göre de kategorize edilebilir.

Anal fissürler bebeklerde rutin olarak ortaya çıkar ve bebek bezinde kan bulunmasının en yaygın nedenidir. En sık görülen nedenlerden biri, dışkının sert olmasıdır. Bebek, bağırsak hareketleri sırasında homurdanabilir veya ağlayabilir. Bebek bezinin üzerinde ise kan damlaları görülse de dışkıya kan karışmaz.

Anal Fissür Neden Olur?

Anal kanal, kolonun veya kalın bağırsağın vücuttan çıkan son kısmıdır. Çok kısa olan bu kısım, bağırsak hareketlerinin geçişini kontrol etmeye yardımcı olan iki dairesel kas içerir. İç anal sfinkter, dışkının dışarı sızmasını önlemek için her zaman kasılır.

Çatlakların kesin nedeni bilinmemekle birlikte anal fissür, iskemiden veya bu bölgeye kan akışının göreceli eksikliğinden meydana gelebilir. Anal kanalın yaralanması veya travmasından kaynaklanabilir. Anüsün kontrol edilmesini sağlayan kaslarda meydana gelen aşırı gerginlik de fissüre neden olabilir.

Hastalık, bebeklerde çok sık görülse de her yaşta ortaya çıkabilir. Yetişkinlerde büyük, sert dışkılama veya uzun süreli ishalden kaynaklanabilir. Doğumdan sonra kadınlarda ve Crohn hastalığı olan kişilerde de yaygın olarak görülür. Bir kez çatlak geliştiren kişilerin gelecekte bu çatlaklara sahip olma olasılığı daha yüksektir.

Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?

Anal fissürün belirtileri şunları içerebilir:

• Bağırsak hareketleri sırasında keskin, batıcı veya yakıcı bir ağrı
• Kaşıntı
• Kanama

Bir fissürden kaynaklanan ağrı oldukça şiddetli olabilir. Bağırsak hareketinden sonra kısa süreli olabilir veya birkaç saat sürebilir. Oturmak oldukça acı verici olabilir ancak çatlağın boyutuyla hissedilen acı orantısız olabilir. Bazen de anal fissür ağrısızdır ve iyileşmeyen bir yara şeklindedir. Zaman zaman kanama olsa da hastalarda başka semptomlar görülmez.

Tuvalet kağıdının üzerinde küçük ve parlak kırmızı kan lekesi veya klozetin içinde birkaç damla kan görülebilir. Bir çatlaktan gelen kan, dışkıdan ayrıdır. Çok koyu, katran rengi dışkı veya dışkıya karışmış koyu kırmızı kan; daha ciddi bir sorunun işareti olabilir.

Anal fissürün tehlikeli olabileceği durumlar için kan miktarı ve kanın dışkıya karışıp karışmadığı kontrol edilmelidir. Dışkıda kan olması normal değildir ve herhangi bir kanama olması durumunda bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Anal Fissür Nasıl Teşhis Edilir?

Anal fissür teşhisi, rektal muayene sırasında anal dokunun kontrol edilmesini içerir. Muayene sırasında dışkı impaksiyonunun (sert dışkı birikmesi) mevcut olup olmadığı belirlenir. Gastroenterolog, eldivenli parmağın ucunu anüse sokarak muayeneyi gerçekleştirir. Çatlaklar görülebilir veya elle hissedilebilir.

Yapılabilecek diğer tıbbi testler ise şunlardır:

• Anoskopi: Anüsün, anal kanalın ve alt rektumun muayenesi
• Sigmoidoskopi: Kalın bağırsağın alt kısmının incelenmesi
• Biyopsi: Rektal dokunun çıkarılarak incelenmesi
• Kolonoskopi: Kolonun incelenmesi

Çatlakların yaygın nedenleri arasında Crohn hastalığı, ülseratif kolit ve anal tüberküloz, HIV enfeksiyonu ve kanser gibi hastalıklar yer alır. Bu tür atipik çatlaklarla başvuran hastaların ileri değerlendirme için bir kolorektal cerraha yönlendirilmesi ve çatlaklardan biyopsi alınması gerekir.

Anal Fissür Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Anal fissürün tıbbi tedavisi risk faktörlerinin azaltılmasını ve yeterli analjezi sağlanmasını içerir. Hastaların büyük çoğunluğunda ameliyata gerek duyulmaz.

Tedavinin temelleri arasında daha fazla sıvı tüketmek ve yüksek lifli bir beslenme rutinini uygulamak yer alır. Dışkının yumuşamasını sağlayan haplar, lif takviyeleri ve müshil ilaçları reçete edilebilir. Ameliyat ancak besin ve ilaçların işe yaramaması durumunda düşünülür.

Semptomlarda azalma olmaması durumunda bir sonraki tedavi yöntemi diltiazem kremidir. Bu, bölgeye kan akışını artırır ve iç anal sfinkteri gevşetir. Fissür üzerinde daha az baskı oluşturarak iyileşmeyi hızlandırıp ağrıyı azaltabilir.

Lateral internal sfinkterotomi de tedavi yöntemleri arasında bulunur. Anal sfinkter kasında küçük bir kesi açılarak yapılır. Ağrıyı ve spazmı azaltarak fissürün iyileşmesine yardımcı olur.

Sfinkteri gevşetmek ve fissürün iyileşmesini hızlandırmak için iç anal sfinktere botoks enjeksiyonları yapılabilir. Bu, spazmın hafifletilmesine ve iyileşmenin sağlanmasına yardımcı olabilir.

İyileşen bir fissürün sert bir bağırsak hareketinden sonra tekrarlaması oldukça yaygındır. Ağrı ve kanama ortadan kalktıktan sonra dahi kişilerin yüksek lifli bir beslenme rutinine veya lif takviyesi almaya devam etmesi faydalı olabilir. Fissür, bilinen bir neden olmaksızın tekrar ortaya çıktığında daha ileri değerlendirme yapılması gerekebilir.