Çeşitli hastalıklar için yapılan muayenelerde uygulanan rektal tuşe, pek çok farklı sağlık sorunun teşhis edilebilmesine imkân tanır. Muayene için eldiven dışında herhangi bir ekipmana ihtiyaç duyulmaz. Genellikle rektal tuşe rahatsız edici bir muayene yöntemi olarak düşünülse de herhangi bir acı hissedilmez ve kısa sürede muayene tamamlanır. Rektal tuşenin önemli avantajlarından biri ise kanser türlerinin ve pelvik bölgeyle ilgili diğer sorunların erken teşhis edilmesine olanak sağlamasıdır.
Rektal Tuşe Nedir?
Rektal muayene veya dijital rektal muayene olarak da bilinen rektal tuşe, alt karın, rektum ve anüsün incelenmesini sağlayan bir muayene yöntemidir. Bununla birlikte erkeklerde prostat bezinin de incelenebilmesine olanak tanır. Herhangi bir problem olup olmadığının anlaşılabilmesi için rektum anüs yolundan parmakla kontrol edilir. Erkeklerin yanı sıra kadınlarda jinekolojik muayenenin bir parçası olarak rektal tuşe yapılabilir.
Dijital rektal muayene farklı nedenlerden dolayı yapılabilir. Örneğin erkek hastalarda prostat bezinin sağlıklı olup olmadığını kontrol etmenin hızlı ve kolay bir yolu olarak rektal tuşe tercih edilebilir. İyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri gibi sağlık sorunları, rektal tuşe ile tespit edilebilir. Olası bir sorun kolaylıkla tespit edilebilse de bazı durumlarda daha fazla test gerekebilir. Bu muayeneye ek olarak yapılan prostat spesifik antijen (PSA) kan tahlili de prostat sağlığının daha detaylı görülmesine yardımcı olur.
Rektal Tuşe Muayenesi Ne İşe Yarar?
Rektal tuşe, alt karın bölgesindeki birçok sağlık sorununun tespit edilmesine olanak tanıyan bir muayenedir. Rektum tümörlerinin teşhis edilmesi noktasında fayda sağlayabileceği gibi rektal kanamaların nedeninin tespit edilmesine de imkân verir. Erkek hastalarda prostatın boyutu dijital rektal muayene ile öğrenilebilir. Aynı zamanda prostat tümörü ile prostat iltihabı da yine bu yöntem ile kontrol edilebilir.
Hasta fekal inkontinans (dışkı kaçırma) yaşıyorsa rektal tuşe anal sfinkter kasların işlevinin değerlendirilmesini sağlar. Hemoroid hastalarında hemoroid boyutunun tespit edilmesi bu yöntem ile mümkündür. Bunların yanı sıra kadınlarda vajina ve rektum arasındaki boşluğu kontrol etmek için de rektal muayene yapılabilir.
Rektal Tuşe Muayenesi Hangi Durumlarda Gereklidir?
Rektal kanama, karın ağrısı, pelvik ağrı ya da bağırsak alışkanlıklarında bir değişiklik varsa hastaya rektal muayene uygulanması gerekebilir. Ek olarak prostat kanseri taramasının bir parçası olarak da rektal tuşe yapılabilir. Bunların dışında ise kabızlık, dışkı ve idrar kaçırma gibi şikayetler olması halinde de muayenede rektal tuşe gerekebilir.
Rektal Tuşe Muayenesi Hangi Sağlık Sorunlarının Teşhis Edilmesini Sağlar?
Rektal tuşe muayenesi ile çeşitli sağlık sorunları teşhis edilebilir. Anal fissürler, anal fistül, genital siğiller, pilonidal sinüs (kıl dönmesi), dış hemoroid ve rektal prolapsus bu muayene yönteminde tespit edilebilir. Bunlara ek olarak iç hemoroid, rektal karsinom, rektal polipler ve prostat ilithabı gibi hastalıkların da rektal tuşe ile teşhis edilmesi mümkündür.
Rektal Tuşe Muayenesi Nasıl Yapılır?
Rektal tuşe için muayene öncesinde herhangi bir hazırlığa ihtiyaç duyulmaz. Hasta, muayenenin neden yapılacağına dair bilgilendirildikten sonra muayene yapılabilir. Eğer hastanın kalçasında şiddetli ağrı varsa rektal tuşe öncesinde bölgenin uyuşturulması için lokal anestezi uygulanabilir. Bununla birlikte daha önce hastaya anal fissür ya da hemoroid teşhisi konulmuşsa bunlar doktora bildirilmelidir. Aksi takdirde dijital rektal muayene bu hastalarda acı ve ağrıya yol açabilir.
Rektal tuşe yalnızca birkaç dakika süren bir muayenedir. Başlamadan önce hastanın belden aşağısındaki kıyafetlerin çıkarılması gerekir. Erkek hastalar ayakta, öne doğru eğilerek ya da dizlerini büküp sol tarafına yatarken muayene edilir. Kadın hastalara ise pelvik muayene esnasında rektal tuşe uygulanır. Hasta istenilen pozisyonu aldıktan sonra doktor eldivenli elinin bir parmağına bir miktar kayganlaştırıcı jel sürerek muayeneye başlar.
Doktor, kayganlaştırıcı jel sürdüğü parmağını rektuma nazik bir şekilde sokarak muayeneyi gerçekleştirir. Aynı zamanda diğer eliyle de karın bölgesine baskı uygular. Zaman zaman kasların ne kadar iyi çalıştığını görmek için hastadan parmaklarını sıkması istenebilir. Eğer rektumda anormal bir durum ya da bir hassasiyet varsa bu esnada hissedilir. Hasta muayene sırasında genellikle herhangi bir acı hissetmez.
Rektal tuşe muayenesi esnasında erkek hastaların prostatına hafif bir baskı uygulanabilir. Bu baskı hastaya anlık bir rahatsızlık ve idrara çıkma ihtiyacı hissettirebilir ancak acı hissine neden olmamalıdır. Daha sonra muayene bitirilir ve hasta giyindikten sonra sonuçlar hakkında bilgi verilir.
Rektal tuşe nadiren de olsa rektumda hafif bir kanamaya sebep olabilir. Özellikle anal fissürü ya da hemoroidi olan hastalarda kanama ihtimali daha yüksektir. Ancak muayene sonrasında çok fazla kanama olduysa bu durum doktora bildirilmelidir.
Dijital rektal muayene sonunda hastada herhangi bir sağlık sorunu olmadığı görülebilir. Bununla birlikte eğer bir hastalıktan şüpheleniliyorsa sonuçların doğrulanması için farklı testler yapılması gerekebilir. Rektal tuşe yapıldıktan sonra hasta günlük yaşantısına hemen dönebilir.