Biyopsi, bir patolog tarafından incelenmek üzere hücre, doku veya sıvının çıkarılarak mikroskop altında incelenmesini içeren tıbbi bir işlemidir. Doku örneği, cilt, organlar ve diğer yapılar dahil olmak üzere vücudun hemen hemen her yerinden alınabilir. Bazı biyopsiler bir iğneyle az miktarda doku çıkarmayı içerirken diğerleri şüpheli bir yumrunun veya nodülün cerrahi olarak çıkarılmasını içerir. Biyopsi terimi genellikle hem numune alma hem de doku numunesinin kendisini ifade etmek için kullanılır.
Biyopsi nedir?
Biyopsi, mikroskop altında incelenebilmesi için vücut dokusundan küçük bir örnek alınmasını içeren tıbbi bir prosedürdür. Çoğunlukla kanser, iltihaplanma, enfeksiyon veya diğer hastalıkların teşhisinde kritik bir işlemdir. "Biyopsi" kelimesi genellikle "kanser" olarak algılanabilir, ancak aşağıdakiler gibi birçok tıbbi durumu teşhis etmek için de biyopsi yapılabilir. Bunlar:
Böbreklerde nefrit veya karaciğerde hepatit gibi iltihaplı bozukluklar.
Tüberküloz gibi enfeksiyonlar.
Kronik pankreatit gibi bağışıklık bozuklukları.
Peptik ülser hastalığı.
Endometriozis.
Biyopsi ne için yapılır?
Biyopsi, aşağıdaki anormallikleri araştırmak için yapılabilir:
İşlevsel
Böbrek veya karaciğer sorunları.
Yapısal
Belirli bir organdaki şişlik.
Biyopsiler birçok rahatsızlığın belirlenmesine yardımcı olabilir. Biyopsi, biyopsi işleminin sonucunda cevaplamaya yardımcı olabileceği önemli bir tıbbi soru olduğunda önerilebilir. Bunlardan bazıları:
Mamogramda meme kanseri olasılığını gösteren bir kitle veya yumru görülür.
Ciltteki bir benin son zamanlarda şekil değiştirmesi durumunda melanom olasılığı vardır.
Kişide kronik hepatit varsa sirozun olup olmadığını bilmek önemlidir.
Bazı durumlarda, normal görünen dokudan da biyopsi yapılabilir. Bu, kanser yayılımını veya nakledilen organın reddedilip edilmemesini kontrol etmeye yardımcı olabilir. Çoğunlukla biyopsi, bir sorunu teşhis etmek veya en iyi tedavi seçeneğini belirlemeye yardımcı olmak için yapılır.
Biyopsi can acıtır mı?
Biyopsi işlemi sırasında ağrıyı en aza indirmek için genellikle lokal anestezi kullanılır. Ancak bazı insanlar işlem sırasında hafif rahatsızlık veya baskı hissedebilir. Prosedürün tamamlanmasının ardından, biyopsi yapılan bölgede birkaç gün devam eden hafif ağrı, şişlik, morarma veya kanama olabilir.
Biyopsi işlemi kaç dakika sürer?
Biyopsi sonuçları genellikle 24 ila 48 saat içinde belli olur. Cerrahi prosedürler sırasında yapılan özel biyopsiler 10 ila 15 dakika kadar sürebilir. Ancak genel anestezi altında yapılan işlemde genellikle bir gece hastanede kalmak gerekebilir.
Boğazdan biyopsi nasıl yapılır?
Boğazın yapıları arasında yemek borusu, trakea, epiglotis ve bademcikler bulunur. Üst solunum yolu biyopsisi, bronkoskop adı verilen esnek bir cihaz kullanılarak yapılır. Cihaz ağız ve boğazdan aşağı doğru salınır ve küçük bir doku parçası çıkarılıp laboratuvara gönderilir.
Akciğer biyopsisi
Akciğer biyopsisi, akciğerden küçük bir parça almak için yapılan bir işlemdir. Bu, özel bir biyopsi iğnesi veya cımbız benzeri bir cihazla (forseps) yapılır. Ya da ameliyat sırasında yapılır. Biyopsi, akciğer hastalığı, kanser veya başka bir rahatsızlığı aramak için yapılır. İşlemden sonra bir veya iki gün evde dinlenmeniz gerekebilir. 1 hafta boyunca ağır kaldırmaktan ve yorucu aktivitelerden kaçınmaya çalışın. Bu aktiviteler biyopsi bölgesinde kanamaya neden olabilir. Biyopsi sonuçlarının belli olması birkaç gün sürebilir.
Tiroid biyopsisi
Tiroid biyopsisi, tiroid bezinden küçük bir doku örneği alınması işlemidir. Genellikle tiroid nodülüne dikkatlice ince bir iğne sokularak yapılır. İşlem sırasında kullanılan iğneler, çok küçük olduğundan uygulama yapılacak bölgeye lokal anestezi enjekte edebilir. Uzman sağlık personeli biyopsiyi bir ultrason makinesi yardımıyla gerçekleştirebilir. Bu makine, nodülün sürekli bir görüntüsünü sağlamak için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır. Bu, sağlık uzmanınızın iğneyi tam olarak doğru noktaya yönlendirmesini sağlar. Ayrıca diğer yapılara zarar gelmesini de önler. Boyuna jel benzeri bir madde sürülür, ardından ultrason probu kullanılır. Bölge temizlendikten sonra, uzman ince iğneyi tiroid bezinize sokacaktır. İğneyi yavaşça nodülün kendisine doğru ilerletecek ve birkaç kez ileri geri hareket ettirecektir. Ardından dikkatli bir şekilde sıvı ve doku örneği çekilir. İşlemden sonra hücreler patoloji laboratuvarına gönderilecek ve kanser belirtileri açısından analiz edilecektir. İşlemin tamamlanması yaklaşık 10 ila 20 dakika sürer.
Karaciğer biyopsisi
Karaciğer biyopsisi, karaciğer rahatsızlıklarını teşhis etmek için kullanılan bir işlemdir. Karaciğerinizden doku örnekleri alınır ve mikroskop altında hasar veya hastalık belirtileri açısından kontrol edilir. Karaciğer biyopsisi karaciğerde kanser hücreleri veya diğer anormal hücreler olup olmadığını söyleyebilir.
Karaciğer biyopsisinin 3 türü vardır:
Perkütan karaciğer biyopsisi
En yaygın yöntemdir. Lokal anestezi verilir. Karaciğere küçük bir iğne sokularak örnek alınır.
Laparoskopik karaciğer biyopsisi
Genel anestezi verilir. İnce ışıklı bir tüp (laparoskop) cildinize küçük bir kesik veya kesi yoluyla yerleştirilir. Tüpün üzerinde küçük bir video kamera bulunur. Sağlık uzmanınız karnınızın içini bir bilgisayar ekranında görebilir. Örneği çıkarmak için başka bir tüpe iğne yerleştirilir.
Transvenöz karaciğer biyopsisi
Bu yöntem, kan pıhtılaşma sorunlarınız veya karnınızda sıvı varsa kullanılabilir. Bu biyopsi prosedürde lokal anestezi verilir. Boyundaki bir damara kesi yapılır. Damardan karaciğere kadar içi boş bir tüp yerleştirilir. Tüpe kontrast boya konur ve röntgen çekilir. Boya, damarın röntgende daha net görünmesini sağlar. Bir iğne tüpten karaciğerinize gider. Doku örnekleri tüpten alınır.
