HDL (yüksek yoğunluklu lipoprotein) kolesterol, bazen "iyi" kolesterol de denir. Kandaki kolesterolü emer ve karaciğere geri taşır. Karaciğer daha sonra bu kolesterolü parçalar ve dışkınız yoluyla vücudunuzdan atar. Yüksek HDL kolesterol seviyeleri kalp hastalığı ve felç riskinizi azaltabilir.
HDL kolestrol nedir?
Kolesterol, kanda "lipoproteinler" adı verilen proteinler üzerinde dolaşır. İki tip lipoprotein, kolesterolü vücudun her yerine taşır. HDL, yüksek yoğunluklu lipoproteinin kısaltmasıdır. HDL kolesterolün koruyucu bir biçimidir. Kötü kolesterolü atardamarlardan karaciğere taşır. Orada parçalanabilir ve vücuttan atılabilir. Yani HDL seviyesinin yüksek olması, kalp hastalığı ve damar tıkanıklığı riskini azaltarak sağlıklı bir yaşam için katkıda bulunur.
HDL kolesterol kaç olursa tehlikeli?
Sağlıksız bir HDL kolesterol seviyesi normal aralıkta yer almaz. Düşük HDL'ye sahip olan kişilerde sağlıksız bir seviye vardır. Ancak çok yüksek bir seviye de iyi değildir çünkü aterosklerozun (damar sertliği) daha hızlı ilerlemesine yol açabilir. Çok yüksek veya düşük HDL seviyeleri devam eden diğer tıbbi sorunlar nedeniyle de ortaya çıkabilir.
HDL kolesterol düşüklüğü ne demek?
HDL kolesterol seviyelerinin düşük olması, kandaki kötü kolesterolün yeterince taşınamadığını ve vücuttan atılamadığını gösterebilir. Çok düşük HDL kolesterol, özellikle düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterolünüz çok yüksek olduğunda, kalp hastalığı ve felç riskinizi artırabilir.
HDL kolesterol düşüklüğü neden olur?
Düşük HDL'nin çeşitli nedenleri vardır, bunlar arasında:
Tanca hastalığı
Bu genetik rahatsızlık HDL kolesterolünün düşük olmasına neden olur.
Ailesel kombine hiperlipidemi
Bu kalıtsal duruma sahip kişiler (ebeveynlerden birinden veya her ikisinden geçen) kolesterolü işlemekte zorluk çekerler. Bu, HDL kolesterolünün çok düşük ve LDL'nin çok yüksek olabileceği anlamına gelir.
Metabolik sendrom
Metabolik sendromunuz varsa, düşük HDL bunun bir parçası olabilir. Bu sendromda birden fazla sağlık durumu bir araya gelir ve kalp hastalığı, Tip 2 diyabet ve felç riskini artırır.
Aşırı kilo/obezite
Fazla kilonuz varsa veya vücut kitle indeksiniz (VKİ) 25'ten yüksekse, HDL kolesterolünüzün daha düşük olması muhtemeldir. Ayrıca, daha düşük HDL kolesterol seviyeleri obeziteyle, özellikle karın çevresindeki yağla ilişkilidir.
Sigara veya tütün kullanımı
Tütünde bulunan nikotin HDL'nizi düşürür. Tüm tütün ürünleri, e-sigaralar dahil, nikotin içerir.
İlaçlar
Beta blokerler, bazı diüretikler ve diğerleri gibi bazı ilaçlar HDL düzeylerini düşürebilir.
HDL kolesterol düşüklüğü belirtileri nelerdir?
Kolesterol yüksekliği herhangi bir belirtiye neden olmaz. Düşük HDL seviyelerinin semptomlarını ayırt etmek her zaman kolay değildir. Sadece kan tahlilleriyle teşhis edilir. Çoğu insanda sadece HDL seviyesi nedeniyle semptomlar görülmez. Bazen kalp krizi veya felç gibi tıbbi bir acil durumdan sonrabile HDL seviyelerinin düşük olduğunu fark etmeyebilirler.
Rutin kan testleri ile ilgili olarak doktorunuzla düzenli olarak görüşmek, düşük HDL seviyesi gibi herhangi bir hastalık riskini izlemenize yardımcı olur. Düşük HDL seviyeleri nedeniyle oluşan bu riskler şunlardır: İnme, kalp krizi, erken koroner arter hastalığı ve periferik polinöropati
HDL kolesterol yüksekliği iyi midir?
HDL kolesterol, sağlıklı bir yaşam için gerekli olan bir kolesterol türüdür. Atardamar duvarlarından yağları temizleyerek kalp hastalığı ve felç riskini azaltır, ancak çok yüksek olması ve koruyucu etkilerini kaybetmesi mümkündür. Çok yüksek HDL seviyelerinin, atardamarların yağla tıkanmasıyla oluşan ateroskleroz sürecini hızlandırdığı bildirilmiştir; bu da HDL'nin çok yüksek seviyelerde atardamarlardan yağları temizleme görevini yerine getirmediği anlamına gelmektedir. HDL kolesterolün sağlıklı seviyeleri; kadınlarda 1.2mmol/L veya üzeri, erkeklerde 1mmol/L veya üzeri kabul edilktedir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, çok yüksek seviyelerde HDL, LDL kolesterol (veya 'kötü kolesterol') gibi davranabildiğini ve bunun da hastalık riskini artırabildiğini göstermiştir. Bu özellikle menopozdan sonraki kadınlar için önemlidir.
HDL kolesterol yüksekliği belirtileri
Çok yüksek HDL seviyelerinin, atardamarların yağla tıkanmasıyla oluşan ateroskleroz sürecini hızlandırdığı bildirilmiştir.
HDL kolesterol düşüklüğü için ne yemeli?
Aşağıdaki besinler HDL seviyelerini artırmaya yardımcı olabilir:
Avokado.
Fındık.
Yulaf ezmesi.
Antioksidan açısından zengin besinler (Meyveler, pancar, mor lahana, kırmızı üzüm, karalahana, ıspanak, kırmızı dolmalık biber).
Zeytinyağı.
Niacin açısından zengin besinler.
Yağlı balık (Somon, alabalık, ringa).
Soya.
