Astigmat
Astigmat, göze giriş yapan ışıkların kırılmasındaki bozuklukla karakterize olan bir görme sorunudur. Çoğunlukla korneada doğuştan gelen bir şekil bozukluğu sebebiyle ortaya çıkar. Miyop ya da hipermetroptan farklı olarak, astigmatta kişiler nesneleri yakın veya uzak olması fark etmeksizin bulanık görürler. Miyop ve hipermetrop kişilerde aynı zamanda astigmat da görülebilir. Çoğunlukla basit bir ışık kırma kusuru olarak seyreder ve gözlük ya da lens ile düzeltilebilir.
Astigmat Nedir?
Astigmat, gözde ışığın kırılması ile ilgili bir göz bozukluğudur. Gözün ön yüzeyinde (kornea) ya da iç mercekte şekil bozukluğu olduğu anlamına gelir. Bu gibi bir şekil bozukluğu durumunda, göze gelen ışınlar düzensiz biçimde kırılır ve retinada tek bir noktada odaklanmazlar. Sonuç olarak göze aktarılan görüntülerin bazı bölümleri netleşemez.
Tam anlamıyla yuvarlak bir kornea çok nadir görülse de korneadaki şekil bozukluğu kişiden kişiye farklılık gösterir. Astigmatın derecesi de buna bağlı olarak değişir. Astigmatın anlaşılabilmesi için çoğunlukla top analojisi kullanılır. Pinpon topu tam dairesel bir yapıdayken yumurta daha eğri ve hatta eliptik bir yapıya sahiptir. Kornea şeklinin da benzer şekilde eğrilme göstermesi astigmata sebep olur.
Astigmatın Türleri Nelerdir?
Astigmatın pek çok farklı türleri bulunmaktadır. Bunlar;
- Basit miyop astigmat,
- Basit hipermetrop astigmat,
- Bileşik miyop astigmat,
- Bileşik hipermetrop astigmat,
- Karma astigmat,
- Düzenli astigmat,
- Düzensiz astigmat,
- Korneal astigmat,
- Lentiküler astigmattır.
Astigmatın türleri; eksenlerin birbirine dik olup olmaması, eksenlerden birinin miyopik ya da hipermetropik olması, eksenlerin retinaya mesafesinin farklı olması gibi durumlara göre belirlenir. Ayrıca gözün farklı bölgelerinde çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen hasarlar da astigmata yol açabilir (keratokonus, lens kolobomu, lentikonus, katarakt vb.).
Astigmatın Nedenleri Nelerdir?
Astigmat, çoğunlukla kornea kavisindeki bir düzensizlikten dolayı oluşur; ancak nadiren de olsa, bir kornea hastalığı olan keratokonus (küçük yaşlarda yüksek astigmat ile belirti verir), kornea hasarı ya da göz kapağı nodülleri sebebiyle meydana gelebilir.
Astigmat çoğunlukla uzağı göremeyen (miyop) ve yakını göremeyen (hipermetrop) kişilerde bu iki göz kusuruna ek olarak görülür. Sebebi tam olarak bilinmese de ailedeki diğer bireylerde astigmat olması kişilerin kendilerinde de bu kusurun ortaya çıkmasının sebepleri arasında yer alır.
Astigmat Belirtileri Nelerdir?
Astigmat çoğunlukla görüntüde bulanıklık, baş ağrısı ve gözde yorgunluk hissi ile kendini gösterir. Görüntüdeki çeşitli noktalarda bulanıklık farklı seviyelerdedir. Gece görmede zorluk, ışıklı yazılarda netleşme sorunu ve ışığın dağılması diğer belirtiler arasındadır. Astigmat olan kişiler genelde ışıkları hüzmeli olarak görür. Astigmat derecesi yüksekse, nesnelerin görünümünde biçim bozuklukları olabilir.
Astigmat Nasıl Teşhis Edilir?
Astigmatın teşhis edilebilmesi içingöz hastalıkları uzmanı tarafından kapsamlı göz muayenesi yapılması gerekir. Tanı için optik sinirler ve retina incelenir. Gerekli görüldüğü takdirde göz damlası ile göz bebeği büyütülerek muayene yapılır. Astigmat düşük dereceli ise hastaların bunu fark etme ihtimali düşüktür. Bu sebeple rutin göz muayenesi önemlidir.
Astigmatta Numaralı Gözlük ve Lens Kullanımı
Astigmatın teşhis edilmesinden sonra kişilere genellikle numaralı gözlük veya lens reçete edilir. Astigmatın 0,25 ile 4,00 arasında farklı dereceleri bulunur. Bazı ekstrem durumlarda astigmat derecesi 4,00’ün üzerine çıkabilir. 0,25-1,00 arası derecelerde genellikle gözlüğe gerek duyulmaz, ancak ikinci bir göz kusuru da eşlik ediyorsa astigmat gözlük numarasına eklenir.
Gözlüğe alternatif olarak astigmatı düzeltmeye yönelik numaralı kontakt lensler de bulunmaktadır. Bu lensler yumuşak ve sert olarak ikiye ayrılır. Astigmatın derecesine göre lensin türü de değişir.
Astigmat derecesi çoğunlukla ilerlemez; gözlerin yorulması, uzun süreli kitap okumak, az ışıkta okuma yapmak ya da uzun süre ekrana bakmakla ilgili yoktur.
Astigmat Nasıl Tedavi Edilir?
Astigmat, çoğunlukla numaralı gözlük ya da kontakt lens kullanımı ile çözülebilen bir görme kusurudur. Bu durum için özel olarak üretilen lensler de mevcuttur. Kişilerin hayat kalitesini çok düşüren durumlarda ise hekim uygun görürse lazerli göz ameliyatı ya da belirli astigmat türlerini düzeltmeye yönelik kornea ameliyatı yapılabilir. Korneayı yeniden şekillendirme amacıyla yapılan lazer cerrahisi; keratokonus hastaları, göz tansiyonu olan kişiler ve hamileler dışındaki 18 yaşından büyük bireylere uygulanabilir.
